اگر میخواهید بدانید مشاوره سرمایه گذاری چیست و چه کمکی به شما میکند، همین بس که بدانید اگر در همین دورانی که بورس با سر سقوط کرد از کمک یک مشاوره سرمایه گذاری استفاده میکردید حتما میتوانستید از ضرر جلوگیری کرده و حتی سود کنید.
چرا سرمایه گذاران باید بدانند مشاوره سرمایه گذاری چیست؟
سرمایه گذاری یکی از روشهای کسب درآمد است که با هدف افزایش سرمایه ایجاد میشود و چیزی نیست که کسی نداد، آنچه ممکن است شما ندانید این است که در کجا باید سرمایه گذاری کنیم؟ اینجاست که باید پرسید مشاوره سرمایه گذاری چیست و چه فایدهای دارد. در واقع میتوان گفت سرمایه گذاری یک فرآیند زمانبر است، یعنی با گذشت زمان با افزایش ارزش سرمایه نسبت به ارزش اولیه آن روبه رو خواهیم شد.
به عنوان مثال هنگامی که شخصی کالایی را به عنوان سرمایه گذاری خریداری میکند، هدف خریدار استفاده از آن کالا در آینده برای افزایش سرمایه و رسیدن به سود است. هدف سرمایه گذاران از سرمایه گذاری، بازدهی بیشتر در آینده، نسبت به آنچه که در ابتدا انجام شده، است. ما در این مطلب علاوه بر چیستی و اهمیت مشاوره سرمایه گذاری به دو سوال مهم دیگر هم پاسخ خواهیم داد، اول اینکه مشاوره سرمایه گذاری در بورس چیست و دوم مشاوره سرمایه گذاری در ارزهای دیجیتال چیست. با ما همراه باشید.
اهمیت گرفتن مشاوره سرمایه گذاری در بورس چیست
سرمایه گذاری در بورس و ارزهای دیجیتال یکی از سرمایه گذاری های جذاب در سالهای اخیر بوده و هست، هرچند بورس در ایران با عملکرد فاجعه بار حسن روحانی در دولتهای یازدهم و دوازدهم هم جذابیت خود را از دست داد و هم اعتماد مردم.
علت آن هم مشخص است؛ مسئولان دولتی برای نجات بنگاههای ضررده خود و سرمایههایشان، با فریبکاری مردم را به سرمایه گذاری در بورس تشویق کردند و کاملا صوری قیمتها را افزایش دادند و بعد که سرمایههای مردم آمد، کسانی که با هدف این طراحی را کرده بودند سرمایههای خود را بیرون کشیده و بسیاری از افراد را به خاک سیاه نشاندند!
مدلهای مختلف سرمایه گذاری در بورس و ارزهای دیجیتال
ورود چشم بسته به بازار سرمایه باعث میشود بسیاری از سرمایهگذاران اصطلاحا با داراییهای خود ازدواج کنند! جالب است که بیشتر مردم به دلیل همین موضوع و عدم آگاهی از بازار، در سود بسیار عجول و در ضرر بسیار صبور هستند و میگویند «نگه میدارم شاید ارزش این سهام دوباره بالا بیاید!» در صورتی که هر معاملهای حد سود و ضرری دارد. این چیزی است که مشاور سرمایه گذاری به شما میگوید.
اگر میخواهید بدانید مشاوره سرمایه گذاری چیست و چه کمکی به شما میکند، همین بس که بدانید اگر در همین دورانی که بورس با سر سقوط کرد از کمک یک مشاوره سرمایه گذاری استفاده میکردید حتما میتوانستید از ضرر جلوگیری کرده و حتی سود کنید.
سرمایه گذاری در بورس و ارزهای دیجیتال مدلهای مختلفی دارد که در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:
- سرمایه گذاری مستقیم در بورس و ارزهای دیجیتال
در این روش فرد شخصا به انجام معاملات میپردازد. در سرمایه گذاری مستقیم افراد علاوه بر توانایی مالی باید دانش و تخصص کافی را جهت انجام معاملات داشته باشند. چرا که ورود به بازار بورس و ارزهای دیجیتال بدون داشتن اطلاعات کافی پرریسک و خطرساز خواهد بود.
- سرمایه گذاری غیرمستقیم در بورس و ارزهای دیجیتال
در سرمایه گذاری غیر مستقیم سرمایه گذاران به دلیل عدم علم معامله در بازارهای بورس و ارزهای دیجیتال، افرادی را انتخاب میکنند که تخصص کافی در این زمینه را دارند و میتوانند دارایی مراجعه کنندگان را مدیریت کرده و آنها را به سوددهی مطلوب برسانند.
- سرمایه گذاری بلند مدت در بورس و ارزهای دیجیتال
به سرمایه گذاریهایی که نقدشوندگی آنها نسبت به سایر سرمایه گذاریها به طول میانجامد، سرمایه گذاری بلند مدت میگویند.
- سرمایه گذاری کوتاه مدت در بورس و سرمایه گذاری در کدام بازار سود دارد؟ ارزهای دیجیتال
به سرمایه گذاریهایی که میتوان آنها را در کوتاهترین زمان به وجه نقد تبدیل کرد، سرمایه گذاری کوتاه مدت گفته میشود.
چگونه در بورس سرمایه گذاری کنم؟
راه ورود به سهام چطور است؟ به عبارتی تخصصی تر چگونه در بورس سرمایه گذاری کنیم؟ راهنمایی بدیهی اما ضروری برای آنهایی که تازه واردند و دغدغه سهامداری دارند.
در این گزارش نحوه ورود به بازار سهام به زبان ساده تشریح شده است.
آنچه در این گزارش میخوانید:
- بورس چیست؟
- سهام عادی چیست؟
- برای سرمایهگذاری در بورس چقدر پول لازم داریم؟
- کد بورسی چیست؟ چگونه کد بورسی بگیریم؟
- کارگزاری چیست؟
- سامانه سجام چیست؟
- کد آنلاین یا معاملات برخط چیست؟
- از چه زمانی می توان خرید و فروش سهام انجام داد؟
- اخبار بورس را چگونه دنبال کنیم؟
- شایعات بورس چقدر اهمیت دارند؟
- اهمیت تحلیل برای سرمایهگذاری در بورس چقدر است؟
- چه تفاوتی بین تحلیل تکنیکال و بنیادی وجود دارد؟
دنیای بورس | بورس تهران از ابتدای سال 98 در روزهای متوالی رشدهای پیاپی داشته است، به طوری که بازارهای موازی بازدهی منفی رقم زدند. عدهای برای جانماندن از رالی پرشتاب بورس، وسوسه شدند تا سرمایهگذاری در بورس را تجربه کنند و به همین دلیل در پی کسب اطلاع از نحوه ورود به بازار سهام هستند. از آنجا که بورس، بازاری شفاف، قانونی و این روزها بسیار پررونق است، تبدیل به فضایی جذاب برای سرمایهگذاری شده است، به طوری که میزان ورود افراد تازه کار به این بازار از پیش بیشتر شده است.
اما قبل از پرداختن به نحوه سرمایهگذاری در بورس، ابتدا باید تعریف درستی از بازار سهام یا بورس داشته باشیم.
بورس چیست؟
اگر بخواهیم به زبان سادهتر بورس را تعریف کنیم، باید گفت بورس در اصل بازاریست که در آن اوراق بهادار معامله میشود.
این اوراق انواع مختلفی دارد؛ اوراق حقوق صاحبان سهام، اوراق بدهی و ابزارهای مشتقه.
در اصل هر کدام از این اوراق بهادار یک ابزار مالی محسوب میشوند که بیانگر این است که یا شما در ازای پرداخت پول بخشی از سهام شرکتی را خریداری کردید، به طوریکه بسته به پول و میزان سهامتان در آن شرکت مالکیت دارید (حقوق صاحبان سهام) یا پولتان را قرض دادید تا در سررسید مشخص مبلغی مازاد از پولتان دریافت کنید (اوراق قرضه) و یا قراردادی محسوب میشود که بابت خرید چیزی در روزهای آینده با یک قیمت مشخص شده، منعقد شده است (ابزارهای مشتقه) که البته در این گزارش بیشتر به سهام عادی که نوعی از اوراق حقوق صاحبان سهام است پرداخته میشود.
سهام عادی چیست؟
شما با پرداخت مبلغی بخشی از سهام یک شرکت را خریداری میکنید. در اصل در آن شرکت به نوعی بسته به میزان سهامتان مالکیت دارید. این نوع از اوراق دارای دو ارزش اسمی و ارزش بازاریست که ارزش اسمی در ایران 100 تومان و ارزش بازاری همان قیمتی است که سهام معامله میشود. شما از طریق خرید سهام عادی و افزایش قیمت سهام میتوانید سود کنید. شما میتوانید روزانه خرید و فروش کنید و قیمت بازاری سهام بر اساس خرید و فروش یا همان عرضه و تقاضا تعیین میشود.
برای سرمایهگذاری در بورس چقدر پول لازم داریم؟
برای سرمایهگذاری در بورس نیاز به سرمایه کلان نیست و شما میتوانید حتی با 100 هزار تومان هم وارد این بازار شوید.
باید توجه داشت بهتر است برای ورود از سرمایههای راکد و بیکار خود استفاده کنید، مانند سپردههای بانکی یا پس اندازهایی که در کوتاه مدت مورد استفاده قرار نخواهد گرفت.
به عبارتی هرگز پولی که بنای اصلی زندگیتان وابسته به آن است مانند پولی که از فروش ملک، خودرو و. کسب میکنید برای سرمایهگذاری در بورس، وارد بازار سهام نکنید. در اصل سرمایهای باشد که دید بلند مدت به آن داشته باشید و هرگز سودای کسب سود در زمان کوتاه را در سر نپرورانید.
کد بورسی چیست؟
همانطور که هر انسانی پس از تولد برای استفاده از خدمات فردی نیاز به شناسنامه و کارت ملی دارد و برای هر فرد یک کد ملی صادر میشود که هویت وی را مشخص میکند، برای سرمایهگذاری در بورس هم باید یک کد بورسی برایتان صادر شود که حکم همان شناسنامه را دارد منتهی در بازار سرمایه.
همانطور که هر انسانی پس از تولد برای استفاده از خدمات فردی نیاز به شناسنامه و کارت ملی دارد و برای هر فرد یک کد ملی صادر میشود که هویت وی را مشخص میکند، برای سرمایهگذاری در بورس هم باید یک کد بورسی برایتان صادر شود که حکم همان شناسنامه را دارد منتهی در بازار سرمایه.
شما بدون دریافت کد بورسی نمیتوانید سرمایهگذاری در بورس را آغاز کنید. برای هر فرد تنها یک کد صادر میشود. این کد یا شناسه ترکیبی از حروف و اعداد است. برای آنکه بدانیم کد بورسی را چطور باید تهیه کنیم باید در ابتدا بدانیم کارگزاری چیست؟
کارگزاری چیست؟
در زمان گذشته افراد برای سرمایهگذاری در بورس و در نهایت خرید و فروش سهام خودشان در محلی حاضر میشدند و خریدار و فروشنده بعد از اینکه همدیگر را پیدا میکردند، معامله صورت میگرفت. پس از شکلگیری هسته معاملات که یک بستر نرمافزاریست و مرکز انجام معاملات است، کلیه اطلاعات خرید و فروش سهامداران به این مرکز ارسال میشود و خریدار و فروشنده به هم متصل و معامله صورت میگیرد. در ابتدا تنها کارگزاریها به این هسته متصلند و میتوانند اطلاعات خرید و فروش سهام را به این مرکز ارسال کنند. پس برای اتصال به این هسته با مرکز باید حتما از طریق کارگزاری اقدام شود.
به همین منظور کارگزاریها که در حقیقت واسط بین خریداران و فروشندگان سهام هستند، اطلاعات خرید سهم و فروش آن را به هسته معاملات ارسال و به نوعی شما را متصل به آن میکنند و پس از مچ شدن خریدار و فروشنده و انجام معامله دستمزدی به عنوان کارمزد دریافت میکنند. در این بین با توجه به فضای رقابتی میان کارگزاران هر کدام خدماتی را برای جذب مشتری ارائه میدهند اما در نهایت همگی واسط شما با بازار سهام هستند و بسته به میزان خدمات و در نتیجه جذب مشتری و افزایش معامله ماهانه رتبه بندی میشوند.
چگونه کد بورسی بگیریم؟
همانطور که در ابتدا گفته شد، برای سرمایهگذاری در بورس حتما باید کد بورسی داشته باشیم. کد بورسی توسط کارگزاری صادر میشود. علاوه بر آن هر کارگزاری با دفاتر منتخبی از خدمات پیشخوان همکاری دارند. پس میتوانید یا از طریق خود کارگزاری که انتخاب کردید برای دریافت کد بورسی اقدام کنید یا از طریق دفاتر خدمات پیشخوانی که با کارگزاری مربوطه همکاری دارند کد بورسی بگیرید.
البته قبلا شما حضوری یا اینترنتی به کارگزاری مراجعه میکردید و پس از ثبت نام، برای اهراز هویت کارت ملی و شناسنامه خود را به کارگزاری ارائه و پس از پر کردن فرم ثبت نام بعد از دو روز کاری کد بورسی برایتان صادر میشد. اما بر اساس مصوبهای که سازمان بورس اوراق بهادار اعلام کرده است، تمامی سرمایهگذاران فعلی که پیش از شهریور ۱۳۹۷ کد بورسی دریافت کردهاند و همچنین افرادی که پس از تاریخ اعلام شده نسبت به اخذ آن اقدام میکنند باید در ابتدا در سامانه سجام ثبت نام و احراز هویت کنند.
سامانه سجام چیست؟
این سامانه مخفف سامانه جامع ثبت اطلاعات مشتریان است که توسط شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه (زیر نظر سازمان بورس) برای ارائه خدمات بهتر و سریعتر به سرمایهگذاران ایجاد شده است. به این صورت که مشتریان اطلاعات و مشخصات خود را یک بار برای همیشه در این سامانه ثبت کرده و از آن پس میتوانند از کلیه خدمات بازار سرمایه استفاده کنند.
مزایای ثبت نام درسامانه سجام
پس شما که قصد سرمایهگذاری در بورس را دارید قبل از هر اقدامی یا خودتان از طریق سایت یا همان سامانه سجام ثبت نام انجام دهید و پس دریافت کد پیگیری به همراه کارت ملی و شناسنامه سرمایه گذاری در کدام بازار سود دارد؟ برای احراز هویت یا به یکی از دفاتر خدمات پیشخوان دولت یا به یکی از شعب کارگزاریها مراجعه کرده و پس از ارائه مدارک و تکمیل فرایند ثبت نام در این سامانه کد ده رقمی دریافت کنید.
لازم به ذکر است که افرادی که اطلاعات لازم و کافی از نحوه ثبت نام اینترنتی ندارند (افراد مسن، کودکان و . ) به یکی از دفاتر خدمات پیشخوان دولت و یا کارگزاری مراجعه کنند و ثبت نام در سامانه را با کمک آنها انجام دهند.
کد آنلاین یا معاملات برخط چیست؟
همانطور که گفته شد قبل از رواج فضای اینترنت درمیان مردم، افراد برای سرمایهگذاری در بورس باید حضورا نسبت به خرید و فروش سهام اقدام میکردند. پس از آن با شیوع فضای مجازی و خدمات اینترنتی در میان مردم، معاملهگران ترجیح دادند تا به صورت آنلاین و اینترنتی معاملات بورسی انجام دهند.
اما برای انجام معاملات به صورت آنلاین حتما باید کد آنلاین یا معاملات برخط برایتان صادر شود که این کد نیز توسط کارگزار بعد از ثبت درخواست و پر کردن فرم مربوط و البته دریافت کد بورسی برایتان صادر میشود.
از چه زمانی می توان خرید و فروش سهام انجام داد؟
پس از تکمیل مدارک و ثبت نام در سامانه سجام و دریافت کد بورسی و کد آنلاین از آن پس هم از طریق پنل یا سامانه معاملاتی کارگزاریها (اطلاعات و آدرس سامانه و رمز عبور به شما داده خواهد شد) به صورت آنلاین و اینترنتی و یا تلفنی میتوانید خرید و فروش سهام را انجام دهید و هم با مراجعه حضوری به کارگزاری و تالار بورس که البته دیگر مرسوم نیست، فرم خرید و فروش سهام را پر کرده و درخواست خرید یا فروش سهام را ثبت کنید. ضمنا به جز سهام، خرید و فروش انواع دیگر اوراق هم از طریق کارگزاری انجام میشود که اطلاعات دقیقتر از نحوه معاملات را باید از طریق خود کارگزاری جویا شوید.
سرمایهگذاری در بورس نیاز به آموزش دارد
بر خلاف برخی بازارها که آموزشی ابتدایی دارند، آموزش بورس یکی از پیشنیازهای سرمایهگذاری در بورس است. در حقیقت یکی از وظایف مهم فعالان بازار سهام، آموزش کامل معاملهگری در بورس تهران است. تنوع ابزارها و اثرپذیری همهجانبه از عوامل اقتصادی-سیاسی باعث میشود تا سرمایهگذاری در بورس بدون آموزش امکانپذیر نباشد. چرا که اگر انجام معاملات بدون شناخت لازم از بازار سهام انجام شود، نه تنها موجبات زیان و از دست رفتن سرمایه را فراهم میکند، میتواند منجر به رفتارهای هیجانی و در نهایت آسیب به بستر بازار سهام شود.
بسیاری از موسسات و کارگزاریها به صورت حضوری و مجازی دورههای آموزش صفر تا صد سرمایهگذاری در بورس را برای تازهواردهای بورسی برگزار میکنند. همچنین استفاده از کتب آموزشی، مقالات و مطالب برخی سایتهای مجاز بورسی همچون « دنیای بورس »، اطلاعات لازم و مفیدی را در اختیار مخاطبان قرار میدهد که منجر به افزایش دانش و شناخت بورسی میشود.
اخبار بورس را چگونه دنبال کنیم؟
یکی از ویژگیهای بازار سهام واکنش سریع به تحولات آینده است. بنابراین، فعالان به اخبار بورس توجه ویژهای نشان میدهند زیرا هر خبری که به نوعی مرتبط با وضعیت سهام یک شرکت یا صنعت یا کل بازار باشد میتواند در آینده بر روند سودآوری آنها اثرگذار باشد. این موضوع باعث میشود دروازهبانی اخبار بورس اهمیت ویژهای پیدا کند. به همین منظور توصیه میشود اخبار مرتبط با بورس را از طریق منابع معتبری همچون سایت و کانالهای تلگرامی رسمی و شناخته شده پیگیری کنید.
شایعات بورس چقدر اهمیت دارند؟
اهمیت بالای اخبار بورس برای سهامداران باعث میشود تا بازار شایعات بورس داغ باشد. از آنجایی که شنیدهها میتوانند جامه عمل بپوشانند، در بسیاری از مواقع شاهد واکنش هیجانی سهامداران به شایعات بورس هستیم. به طوری که قیمت سهام دستخوش نوسانات ایجاد شده بر اساس شایعات میشود. با این حال در بسیاری از شرایط شایعات صحت ندارند و در نتیجه پیروان شایعات با ضرر یا عدم نفع مواجه سرمایه گذاری در کدام بازار سود دارد؟ میشوند.
اهمیت تحلیل برای سرمایهگذاری در بورس چقدر است؟
اما فراتر از اخبار و شایعات بورس، یک سرمایهگذار برای تصمیمگیری بهینه نیازمند تحلیل بورس است؛ اینکه اخبار و اطلاعات مختلف بر قیمت سهام چه اثری دارند هدف نهایی است که سهامداران دنبال میکنند. فارغ از آنکه فرد خود تحلیلگر است یا خیر، نیاز به استفاده از تحلیل سایر فعالان امری ضروری است، زیرا تعداد بالای شرکتها و عدم توانایی یک فرد برای بررسی همه آنها باعث میشود همواره تقاضای تحلیل در بورس بالا باشد.
بر این اساس، طی سالهای اخیر منابعی تحت عناوین مختلف مانند تحلیل رایگان بورس ، کانال تحلیل سهم، کانال سیگنال بورس تلگرام، کانال تلگرامی بورس و گروه بورس تلگرام رواج پیدا کردهاند. هرچند این گروهها سعی دارند قدرت تحلیل را بالا ببرند، عموما در شناسایی جریانهای قدرتمند تحلیل بورس ناکام میمانند.
انواع تحلیل سهام برای سرمایهگذاری در بورس کدامند؟
در بازار سهام قشر وسیعی از سرمایهگذاران به لحاظ شغل، تحصیلات و تجربه وجود دارند که هر کدام شیوهای برای ارزیابی سهام شرکتها دارند. اگر قصد سرمایهگذاری در بورس را دارید باید بدانید، تجزیه و تحلیل سهام شرکتها در بورس بر اساس دو شیوه تحلیلی انجام میشود؛ تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی.
تحلیل تکنیکال چیست؟
اگر به زبان سادهتر بخواهیم این شیوه تحلیلی را تشریح کنیم، باید گفت در این شیوه روند قیمتی سهام در آینده را براساس الگوهای گذشته مشخص میکنند.
نمودارها ابزار تکنیکالیستها هستند. این نمودارها روند حرکتی قیمت سهام و شاخصها را در بازه زمانی مختلف نشان میدهند. به عبارتی بر اساس روند قیمتی سهام از گذشته تاکنون، قیمت سهم در آینده پیشبینی میشود.
تحلیل بنیادی (فاندامنتال) چیست؟
تحلیلگران بنیادی معتقدند هر سهمی ارزش ذاتی دارد که متغیرهای زیادی از جمله عوامل کلان و خرد بر آن اثرگذار است. در تحلیل بنیادی هر عاملی را که بر ارزش سهم تأثیر میگذارد بررسی میشود.
انواع تحلیل ها در بورس
پس از بررسی سهام از نگاه بنیادی، اگر قیمت سهم بالاتر از ارزش ذاتی آن باشد حباب مثبت ایجاد شده و انتظار میرود قیمت سهم کاهش یابد و اگر قیمت پایینتر از ارزش ذاتی باشد سهم دارای حباب منفی است و امکان رشد سهم وجود دارد.
آنچه برای سرمایهگذاری در بورس لازم است بدانید
در پایان اگر شما هم جزو افراد ناآشنا یا کمآشنا به بازار سهام هستید برای جلوگیری از زیان، برای سرمایه گذاری در کدام بازار سود دارد؟ شروع سرمایهگذاری در بورس حتما از طریق صندوقهای سرمایهگذاری که انواع مختلف (درآمد ثابت، مختلط و . ) دارند اقدام کنید و یا قبل از شروع معاملات از طریق دورههای آموزشی که اغلب کارگزاریها و موسسات برگزار میکنند یا منابع آموزشی دیگر، آموزش لازم را ببینید و در نهایت از مشاوره افراد خبره و آگاه و البته معتبر استفاده کنید.
اینطور هم خودتان متضرر نخواهید شد و چه بسا میتوانید از جذابیت های بازار سهام حداکثر نفع لازم را ببرید و هم به بازار سرمایه آسیب کمتری وارد میشود و بورس تهران همواره برای سرمایهگذاری مکانی امن و جذاب خواهد بود.
صندوق های سرمایه گذاری
در جامعه پر مشغله امروزی، کسب بازدهی بیشتر برای سرمایهگذاران نیازمند زمان، دانش، آگاهی و شناخت لازم از بازارهای مالی است. امروزه سرمایهگذاران در کشورهای مختلف به منظور سرمایهگذاری وجوه مازاد خود، گزینههای متعددی چون سرمایهگذاری در بانکها، خرید بیمه نامههای عمر و سرمایهگذاری در بازار سرمایه را در اختیار دارند. از میان این گزینهها، سرمایهگذاری در بازار سرمایه از تنوع زیادی برخوردار است.
به عنوان مثال، سرمایهگذاران حرفهای بازار سرمایه، وجوه مازاد خود را عمدتاً به طور مستقیم در پرتفویی از سهام شرکتها سرمایهگذاری میکنند. بخشی از سرمایهگذاران ترجیح میدهند تا از طریق شرکتهای مشاوره سرمایهگذاری پرتفویی از داراییهای مالی از قبیل سهام و اوراق بدهی را خریداری نمایند و برخی از طریق شرکتهای سبدگردانی به تشکیل پرتفوی اختصاصی اقدام میکنند. گروه دیگری از سرمایهگذاران خرد یا نهادی که تمایل به پذیرش ریسک زیاد در بازار سرمایه ندارند و یا سرمایه آنها برای تشکیل سبد اختصاصی مقرون به صرفه نیست، از طریق الگوهای تأمین مالی جمعی و به طور مشخص صندوق های سرمایهگذاری اقدام به سرمایهگذاری میکنند.
در حال حاضر در بازار سرمایه ایران، انواع صندوقهای سرمایهگذاری وجود دارد که سرمایهگذاران میتوانند با توجه به میزان بازدهی و سطح ریسکپذیری و همچنین اهداف خود از سرمایهگذاری در صندوقهای یادشده سرمایهگذاری نمایند.
به طور خلاصه یک صندوق سرمایهگذاری مجموعهای از سهام، اوراق مشارکت و سایر اوراق بهادار است. در واقع میتوان آن را به صورت شرکتی در نظر گرفت که در آن افراد مختلف پولهای خود را روی هم میگذارند و در سبدی از اوراق بهادار سرمایهگذاری میکنند.
در حال حاضر تأمین سرمایه سپهر مدیریت 6 صندوق سرمایهگذاری را عهده دار میباشد.
چرا در صندوقها سرمایهگذاری میکنیم؟
مزایای سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری
سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری نسبت به سرمایهگذاری مستقیم و انفرادی از مزایای زیر برخوردار است:
مدیریت حرفهای داراییها :
یکی از مزایای صندوقهای سرمایهگذاری مدیریت حرفهای دارایی هاست. از آنجا که سرمایهگذاران معمولاً زمان و یا تخصص کافی برای سرمایهگذاری به صورت انفرادی ندارند، در این صندوقها سرمایهگذاری میکنند. در واقع صندوقهای سرمایهگذاری با بهکارگیری نیروهای متخصص سعی میکنند تا حداکثر بازدهی متناسب با ریسک را برای سرمایهگذاران خود محقق سازند.
از این رو صندوقهای سرمایهگذاری یکی از ابزارهای مفید برای سرمایهگذاران خُرد به شمار می روند تا بتوانند از تواناییها و مهارتهای افراد حرفهای برای سرمایهگذاری و نظارت بر داراییهایشان استفاده کنند.
کاهش ریسک سرمایهگذاریها : افراد با سرمایهگذاری در صندوقهای سرمایهگذاری، ريسك سرمايهگذاری خود را کاهش میدهند.
در واقع متنوع سازی ترکیب داراییها با این هدف صورت میپذیرد که زیان حاصل از سرمایهگذاری در برخی از اوراق بهادار توسط سود حاصل از سرمایهگذاری در سایر اوراق بهادار پوشش داده شود و زیان سنگینی را به سرمایهگذار تحمیل ننماید. از این رو وجود اوراق بهادار مختلف در سبد داراییهای صندوقهای سرمایهگذاری، ریسک سرمایهگذاران را کاهش میدهد.
نظارت و شفافیت اطلاعاتی: سازمان بورس و اوراق بهادار و ارکان نظارتی صندوق شامل متولی و حسابرس، به صورت مستمر بر فعالیت صندوقهای سرمایهگذاری نظارت میکنند. وجود قوانین و مقررات در خصوص افشای اطلاعات و همچنین نظارت مستمر موجب شفافیت هر چه بیشتر این نهاد مالی است.
نقدشوندگی بالا : از دیگر مزایای صندوقهای سرمایهگذاری امکان تحصیل پول سرمایهگذار در سریعترین زمان ممکن است. بنابراین سرمایهگذار برای فروش واحدهای سرمایهگذاری خود نیازی به پیدا کردن خریدار ندارد. از این رو ریسک ناشی از عدم فروش واحدهای صندوق توسط اشخاص از بین می رود. همچنین وجود رکن ضامن نقدشوندگی در صندوقهای سرمایهگذاری از وجود ریسک نقدشوندگی جلوگیری مینماید.
صرفهجویی نسبت به مقیاس: با توجه به حجم بالای سرمایه در صندوقهای سرمایهگذاری، این امکان برای سرمایهگذار فراهم است که با مبالغ کم نیز اقدام به سرمایهگذاری نماید. صندوقها با فروش واحدهای سرمایهگذاری و جمعآوری وجوه به منابع بزرگی دسترسی پیدا میکند که این امر باعث میشود، هزینههای ثابت معاملات و تحلیل اطلاعات، بررسی، ارزشگذاری، خرید و فروش و سایر هزینهها با صرفهتر باشد. از این رو هزینه استفاده از نیروهای متخصص، هزینههای معاملات و . جهت مدیریت داراییها بین تمامی سرمایهگذارن سرشکن شده و سرمایهگذاران با حداقل سرمایهگذاری از بهترین خدمات بهرهمند میشوند.
حد سود چیست و چه کاربردی در بازار سرمایه دارد؟
دو رکن اساسی در سرمایه گذاری و معامله کردن در بازار سرمایه تعیین نقطه ورود و نقطه خروج است. اینکه در کدام نقطه از بازار خارج شویم همیشه دغدغه ای بوده که همه سهام داران با آن سروکار دارند. در زمان ورود به معامله باید تعیین کنیم که به طور مثال سهمی که خریداری شده تا چه قیمتی رشد خواهد کرد و اصطلاحا یک هدف قیمتی برای سهم مشخص کنیم و در زمان رسیدن به آن، از آن سهم خارج شویم. در مقاله حد ضرر در بورس و سرمایه گذاری چیست و چه کاربردی دارد؟ با مفهوم حد ضرر آشنا شدیم. در این مقاله به معرفی و بررسی حد سود در بورس می پردازیم.
حد سود چیست؟
حد سود به محدوده ای از قیمت گفته می شود که معامله گر بر اساس تحلیلی که بر روی سهم انجام می دهد، آن محدوده را برای ذخیره سود و خروج از سهم مناسب پیش بینی می کند.
چرا تعیین حد سود مهم است؟
در تحلیل تکنیکال تعیین حد سود به اندازه حد ضرر مهم است. گاهی معامله گر به قدری درگیر تعیین نقطه ورود میشود که فراموش میکند کی باید از سهم خارج شود. در تعیین حد سود معامله گر بر اساس ابزاری که دارد نقطهای که میخواهد از سهم خارج شود را تعیین میکند.
البته باید این نکته را در نظر داشته باشیم زمانی که جو کلی بازار و سهم خوب است، میتوانیم حد سود را ارتقا دهیم. برای مثال زمانی که قیمت 5000 تومان را برای خروج تعیین کردیم ولی شرایط بازار مناسب است، میتوانیم این حد سود را بالاتر ببریم و به 5500 تومان ارتقا دهیم. در اصل به این عمل تعیین حد سود شناور گفته میشود.
گاهی معامله گر برای تعیین نقطه ورود تلاش زیادی میکند و فراموش میکند که باید برای نقطه خروج هم برنامه ریزی کند.سرمایه گذاری در کدام بازار سود دارد؟
تعیین حد سود :
برای مثال یک معامله گر میگوید که سهم را در کف کانال صعودی میخرم و در سقف کانال میفروشم. خریدش تعیین نقطه ورود و فروشش تعیین نقطه خروج محسوب میشود. حال اگر شرایط بازار و سهم خوب بود، معامله گر هدف دومی را برای سهمش در نظر میگیرد و میگوید تا هدف دوم صبر میکنم و بعد از رسیدن به این نقطه سهم را میفروشم.
معامله گر در نهایت همان طور که برای خرید سهم برنامه ریزی میکند و نقطه ورود را تعیین میکند، برای خروج از سهم هم باید برنامه داشته باشد. معامله گر با تعیین محدوده حد سود، عملا نقطه خروج از سهم را تعیین میکند. نکته مهم دیگر در این ارتباط غلبه کردن به حس طمع است. وارن بافت میگوید ترس و طمع دو دشمن بزرگ معامله گر میباشد که برای موفقیت در بورس باید بتوان این دو حس را به خوبی شناخت و بر آن غلبه کرد. پس به عنوان یک معامله گر باید برای فروش سهم تان حتما برنامه داشته باشید. نمیتوانید یک سهم را بخرید و بگویید “حالا هر وقت حس کردم زمان مناسبی بود میفروشمش”.
استفاده از نقطه ورود و خروج بسیار مهم است. نمیتوان یک سهم را بدون برنامه و فقط به دلیل اینکه کانالی یا شخصی گفته در هر قیمتی بخریم و بفروشیم.
چگونه حد سود را تعیین کنیم؟
تعیین حد سود بستگی به استراتژی معاملاتی معامله گر دارد و نمیتوان یک نسخه همگانی برای آن پیچید. اینکه خریدهایتان را بر اساس تحلیل تکنیکال انجام میدهید و یا بنیادی، تعیین نقطه خروج میتواند برای معامله گران متفاوت باشد.
به طور مثال در تحلیل بنیادی به این نتیجه میرسید که ارزش سهم شما 1000 ریال است؛ ولی قیمت حال حاضر بازار 700 ریال میباشد، پس حد سود خود را 1000 ریال قرار میدهید و هر وقت قیمت به این عدد رسید از معامله خارج میشوید و در تحلیل تکنیکال هم به طور مثال سقف کانالی که در محدوده قیمتی 1000 ریال است را حد سود خود قرار میدهید.
جدای از مشخص کردن حد سود بخش دیگری از معامله یعنی حد ضرر نیز بسیار مهم است. حد ضرر یک نوع احتیاط است که اگر بازار مطابق انتظار شما پیش نرفت، آن سهم را میفروشید و متحمل زیان بیشتر نمیشوید.
حد ضرر در بورس:
هیچ قانون کلی برای تعیین حد ضرر وجود ندارد؛ اما برای تعیین این حد، نکته های قابل توجهی وجود دارند که باید آنها را در نظر گرفت؛ مثلا میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- حد ضرر یا حد توقف زیان به معنی آن است که وقتی کاهش قیمت سهام به حد مشخص و تعیین شدهای رسید، باید آن را بفروشیم تا از ضرر بیشتر جلوگیری شود.
- کم شدن سود هم نوعی ضرر است؛ بنابراین زمانی که قیمت سهام بالا رفت حد ضرر را نیز باید متناسب با قیمت افزایش داد.
- یکی از رایج ترین اشتباهات تغییر حد ضرر بدون دلیل فنی و منطقی است. بدین ترتیب که با نزدیک شدن قیمت به حد ضرر، معامله گر اقدام به تغییر یا حذف آن میکند و منتظر کمتر شدن یا از بین رفتن زیان میماند. با وجود اینکه ممکن است در مواردی این حرکت موجب جبران یا کمتر شدن زیان شود؛ اما در بلند مدت نتیجه ای جز از بین رفتن سرمایه نخواهد داشت.
- حد ضرر نباید بیشتر از ۱۰ درصد مبلغ خرید باشد و این یعنی بیش از ۱۰ درصد مبلغ خریدتان را سرمایه گذاری در کدام بازار سود دارد؟ نباید از دست دهید.
- حد را نباید با فاصله خیلی زیاد یا خیلی کم از قیمت خرید قرار دهید.
- در تعیین حد ضرر، دیدگاه زمانی یک سرمایه گذار بسیار اهمیت دارد؛ مثلا تعیین حد برای معامله های کوتاه مدت با تعیین حد برای معامله های بلند مدت متفاوت است.
- در معاملات کوتاه مدت، حد ضرر را تقریبا بین ۸ تا سرمایه گذاری در کدام بازار سود دارد؟ ۱۰ درصد در نظر میگیریم و در خریدهای میان مدت و بلند مدت، حد ضرر را تقریبا بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایینتر از قیمت خرید در نظر میگیریم.
- وقتی مقاومت یک سهم شکسته شد و قیمت سهم در بالای محدوده مقاومتی تثبیت گردید، حد را روی مقاومت شکسته شده که حالا به عنوان حمایت عمل میکند، قرار دهید.
نسبت ریسک به ریوارد چیست؟
نسبت ریسک به ریوارد یا نسبت سود به زیان شاخصی برای تعیین حد ضرر و حد سود برای سرمایه گذاری در معاملات بورس میباشد که با استفاده از این نسبت میتوان درباره خرید یا عدم خرید سهم در بورس تصمیم گیری نمود. به زبان ساده نسبت ریسک به ریوارد به این معنی است که شما حاضرید در مقابل چند درصد سود، چند درصد از سرمایه تان را به خطر بیندازید.
نحوه محاسبه نسبت ریسک به ریوارد در بورس
برای اینکه با نحوه محاسبه ریسک به ریوارد بهتر آشنا شوید آن را با یک مثال توضیح میدهیم. فرض کنید اگر یک معامله گر سهامی را در 260 تومان بخرد و حد ضرر 230 تومان و حد سود 340 تومان برای آن قرار دهد؛ ریسک، ریوارد و نسبت ریسک به ریوارد آن به صورت زیر خواهد بود:
ریسک: ریسک این معامله به ازای هر سهم 30 تومان میباشد. 30 =230-260
حد ضرر – قیمت سهم = ریسک
ریوارد: ریوارد یا پتانسیل سود آن 80 تومان میباشد. 80 =260-340
حد سود – قیمت سهم = ریوارد
نحوه محاسبه ریسک به ریوارد: برای محاسبه این نسبت ابتدا باید ریسک و ریوارد را طبق فرمول زیر بدست بیاوریم؛
فرمول محاسبه ریسک به ریوارد:
37% یا 80/30 =Risk / Riward
در صورتی که طبق معادله فوق ریسک را تقسیم بر ریوارد و ضربدر 10 تومان کردیم و عدد به دست آمده کمتر از 50% بود، سهم برای خرید مناسب میباشد.
در این مثال هم با توجه به اینکه عدد به دست آمده (0.37 یا 37%)، کمتر از 50% میباشد، پس سهم برای خرید مناسب است.
در پایان، برای انجام معاملاتی موفق و سود ده به این نکات توجه کنید:
1- قانون اساسی سرمایه گذاری
یک سرمایه گذار موفق به خوبی از این واقعیت آگاه است که اگر ریسک را نادیده بگیرد، نمیتواند از مزایای ریسک بهره مند شود. زمانی که صحبت از سرمایه گذاری است، این یکی از قوانین اساسی است. برای درک اهمیت سرمایه گذاری در داراییهای ریسکی، باید بازده بالایی که از این گونه سرمایه گذاریها به دست میآیند را در نظر گرفت. به همین ترتیب نیز سرمایه گذاریهایی که ریسک اندکی دارند، بازده آنچنانی به همراه ندارد.
2- سرمایه گذاری کنید، نه سفته بازی
در مقوله سرمایه گذاری، الزاماً نیازی نیست تا برای مشخص کردن بهترین زمان ورود یا خروج به طور مداوم حرکات قیمت و بازار را دنبال کنید. از طرفی هم نمیتوان به پیش بینی افراد مختلف در خصوص زمان مناسب سرمایه گذاری اکتفا کرد. با این حال، اگر واقعاً قصد دارید سرمایه خود را برای مدت زمانی طولانی جمع آوری کنید، از حدس و گمانه زنی دست بردارید و شروع به سرمایه گذاری کنید. حدس و گمان چیزی شبیه به شرط بندی بر روی حرکات قیمت اما به صورت کوتاه مدت است؛ اما سرمایه گذاری به این معناست که سرمایه خود را در کاری قرار دهید که میتواند در دراز مدت برای شما سود به همراه داشته باشد.
بازده چیست؟
سود یا پاداش حاصل از هر نوع سرمایهگذاری، بازده نامیده میشود. این مفهوم نیز همانند ریسک برحسب درصد بیان شده و کیفیت آن، معمولاً بر مبنای دوره زمانی حصول، عملکرد سایر داراییها در مدت مشابه و شاخصهای پولی، ارزیابی میگردد. بازدهی سرمایهگذاران بازار سهام، از دو طریق افزایش قیمت سهم و سود نقدی سالانه، حاصل میشود. به منظور تعیین درصد بازدهی بهینه، معیار مشخصی وجود ندارد زیرا، همانگونه که در بالا اشاره شد؛ محاسبه بازدهی مطلوب میتواند تابعی از افق سرمایهگذاری، ماهیت دارایی، ریسک، هزینههای معاملاتی، نرخ بهره، درصد تورم و… باشد.
به عبارت دیگر، نحوه ارزیابی بازدهی اوراق دارای درآمد ثابت با سهام موجود در بورس که سود مقرر شدهای برای آنها وجود ندارد؛ کاملاً متفاوت است.
برای مثال اگر نرخ تورم کشور را ۲۰ درصد فرض کنیم، کسانی که در اوراق مشارکت با سود ۲۵ درصد سرمایهگذاری کنند؛ علاوه بر حفظ ارزش پول خود در مقابل تورم، ۵ درصد نیز بازده واقعی داشتهاند. اما زمانی که کارشناسان مالی به ارزیابی عملکرد بازار سرمایه میپردازند، علاوه بر موارد فوق، معمولاً تمرکز اصلی آنها بر مقایسه عملکرد بورس، با سایر بازارهای سرمایهگذاری نظیر ارز و طلا در مدت مشابه میباشد.
بازده در طرف مقابل ریسک بوده و به گونهای، نتیجه تقبل ریسک است. در واقع سرمایه گذاران به منظور دستیابی به بازدهی معقول حاضر میشوند تا درصد ریسک احتمالی مشخصی را تحمل کنند. واژه بازده، الزاماً به کسب سود تعبیر نمیشود و این موضوع به اشتباه در ذهن برخی سرمایه گذاران نقش بسته است. مثبت یا منفی بودن بازدهی، طبیعت سرمایهگذاری است و سود و زیان هر دو، پاداش معاملاتی ما محسوب میشوند. در یک کلام میتوان گفت، کسب بازدهی انگیزه تمام افراد از ورود به دنیای سرمایهگذاری است.
انواع بازده در بازار سهام
در معاملات سهام و بازار مالی، بازده به دو دسته کلی مورد انتظار و واقعی تقسیم میشود.
بازده مورد انتظار؛ پیش از ورود به معامله تعیین شده و بیانگر انتظارات سوددهی، از موقعیت معاملاتی مذکور است. به منظور تعیین بازده مورد انتظار خود از هر موقعیت معاملاتی سهام، باید به متدهای تحلیلی مختلف مسلط باشیم. برحسب تحلیل شرایط بنیادی و گزارشات مالی منتشره از سوی شرکتها، در مورد سود تقسیمی پایان سال، سناریوهایی در نظر میگیریم. سپس وضعیت نموداری سهم را بر اساس اصول و روشهای تکنیکالی بررسی نموده و اهداف قیمتی آینده آن، مشخص خواهند شد. در نهایت بازدهی تقریبی مورد انتظار با توجه به ریسک و حجم معامله، از مجموع پتانسیل سوددهی آتی سهم محاسبه میشود.
بازده واقعی؛ پس از خروج و بر اساس سود قطعی کسب شده از موقعیت معاملاتی، قابل محاسبه میباشد. به بیان ساده، مجموع اختلاف قیمت خرید و فروش سهم، سود نقدی و بعضاً درآمد حاصل از حق تقدمهای سهام، نشان دهنده بازده واقعی شما است. تفاوت بازده واقعی و مورد انتظار، بیانگر سطح کیفی سرمایهگذاری طی دوره مذکور است.
بسیاری از کارشناسان سرمایهگذاری توصیه میکنند که حین انجام محاسبات تعیین بازده مورد انتظار، رویکرد محافظه کارانهای داشته باشید. زیرا موجب میشود که با داشتن دیدگاهی واقع بینانه، درصد خطا کاهش یافته و از شناسایی سودهای موهومی جلوگیری شود.
نحوه تعیین بازده یک موقعیت معاملاتی
همانگونه که توضیح داده شد؛ برای محاسبه بازده واقعی باید پس از فروش سهام، مجموع سود حاصل شده از این موقعیت معاملاتی را محاسبه نمایید؛ تا درصد بازده نسبت به سرمایه کل مشخص شود. در همین راستا و به منظور درک عمیق مطلب، توجه شما را به یک معامله فرضی جلب میکنیم:
سرمایه گذار الف با دارایی ۵۰ میلیون تومانی خود، در بازار سهام تهران مشغول فعالیت است. وی در ابتدای سال تصمیم میگیرد؛ با افق سرمایهگذاری یکساله، روی سهام شرکت ایران خودرو سرمایهگذاری نماید. طبق تحلیل نموداری، پیش بینی میشود این سهم تا پایان سال، حداقل یک رشد قیمت ۲۰ درصدی را تجربه کند. همچنین نتایج تحلیل بنیادی نشان دهنده این است که شرکت وضعیت سوددهی فوق العادهای داشته و بر اساس سیاستهای مدیریتی فعلی، تقسیم سود نقدی ۲۰۰ تومانی به ازای هر سهم در پایان سال مالی، بسیار محتمل است.
حداکثر ریسک قابل تحمل برای این سرمایه گذار در موقعیت معاملاتی مذکور، ۱۵ درصد نسبت به کل سرمایه میباشد. اگر نقطه ورود مد نظر، در ناحیه قیمتی ۱۰۰۰ تومانی بوده و طبق استراتژی معاملاتی در صورت افت قیمت تا محدوده ۸۰۰ تومان، سرمایه گذار با پذیرش زیان از معامله خارج شود؛ با انجام محاسبات مربوط به تعیین حجم بر اساس مدیریت سرمایه مشخص میشود که این شخص مجاز است حداکثر ۳۷۵۰۰ سهم از این شرکت را خریداری کند.
۵۰/۰۰۰/۰۰۰ × ۱۵% = ۷/۵۰۰/۰۰۰
۱۰۰۰ – ۸۰۰ = ۲۰۰
۷/۵۰۰/۰۰۰ ÷ ۲۰۰ = ۳۷۵۰۰
تفاوت بازده واقعی و مورد انتظار
طبق تحلیل فوق و با توجه به مقادیر سود مورد انتظار ناشی از رشد قیمت و تقسیم سود نقدی سهام، مجموع بازدهی احتمالی این موقعیت معاملاتی بر اساس حجم حدوداً ۳۰ درصد میباشد، که نشان دهنده شرایط ایدهآل معامله مذکور از لحاظ قوانین مدیریت سرمایه است.
۲۰۰ (سود نقدی احتمالی سهم) + ۲۰۰ (مقدار افزایش قیمت احتمالی سهم) = ۴۰۰ (مجموع بازده مورد انتظار به ازای هر سهم)
۳۷۵۰۰ × ۴۰۰ = ۱۵/۰۰۰/۰۰۰
اما پس از گذشت یک سال، قیمت سهم به ۱۱۰۰ تومان میرسد (افزایش قیمت ۱۰ درصدی). از طرف دیگر، گزارشات مالی شرکت در سامانه کدال نیز بیانگر این است، که سود نقدی شرکت ایران خودرو در پایان سال مالی مذکور، صرفاً ۵۰ تومان است! پس از انجام محاسبات سود و زیان مشخص میشود؛ این سرمایهگذار مجموعاً در این معامله، ۱۱.۱درصد بازدهی کسب کرده است.
۱۰۰ (سود نقدی سهم) + ۵۰ (مقدار افزایش قیمت سهم) = ۱۵۰ (مجموع بازده واقعی به ازای هر سهم)
۳۷۵۰۰ × ۱۵۰ = ۵/۶۲۵/۰۰۰
با توجه به اختلاف قابل ملاحظه بازده واقعی و مورد انتظار (حدوداً یک سوم)، افق زمانی و مقدار ریسک معامله، به این نتیجه میرسیم؛ که مثال فوق موقعیت معاملاتی چندان پرسودی نبوده است! اما در این قسمت ذکر دو مورد ضروری است.
همانطور که خودتان میدانید، خرید و فروش سهام در بازار بورس شامل کارمزد ۱.۵ درصدی میباشد، که جهت سهولت محاسبات، از در نظر گرفتن آن چشم پوشی کردیم. نکته بعدی این است، که معمولاً فرآیند پرداخت سود نقدی سهام شرکتها، به سرعت و عیناً در پایان سال انجام نمیشود و مسلماً طولانیتر شدن دوره پرداخت، تأثیر منفی بر بازدهی معاملات دارد. در نتیجه اگر موارد مذکور را نیز در سرمایه گذاری در کدام بازار سود دارد؟ نظر بگیریم؛ سرمایه گذار «الف» بازدهی واقعی کمتری خواهد داشت. چنین نتایج معاملاتی، میتواند ناشی از پیش بینیهای بسیار خوشبینانه، ضعف روش تحلیل یا استراتژی معاملاتی، ریسکهای سیستماتیک و… باشد. بسیاری از این عوامل، به مرور زمان و پس از کسب تجربه سرمایهگذاری در بازار، قابل اصلاح و اجتناب خواهند بود. در واقع کسب بازدهی مناسب تا حد زیادی، نتیجه مهارت شما در معاملهگری است، زیرا توانستهاید موقعیتهای معاملاتی خود را در تمام مراحل، از لحظه ورود تا خروج به گونهای مدیریت کنید، که بهترین نتیجه ممکن حاصل شود.
تا اینجا سعی شد، مفاهیم ریسک و بازده در بازار سهام و جزئیات مربوط به آنها شرح داده شوند. در مطالب آتی، رابطه ریسک و بازده و نسبتهای کاربردی در مدیریت سرمایه را توضیح خواهیم داد.
دیدگاه شما