بازار نقدی چیست؟

تماشا کنید: دلار چند نرخ است بالاخره؟ / از دلار فردایی تا سبزه و هرات؛ ماجرا چیست؟

احتمالا کسانی که نرخ ارز در ایران را دنبال می‌کنند با عبارت‌هایی از قبیل نرخ نیما یا دلار توافقی و یا حتی نرخ دلار متشکل برخورده‌اند و نمی‌دانند که اساس این نرخ‌ها چیستند و چگونه در بازار تعیین می‌شوند. یعنی فرق دلار متشکل و نرخ نیما چیست؟ همچنین تفاوت بین نرخ نیما و سنا یا همان ETS چگونه محاسبه می‌شود؟

سرویس اقتصادی «انتخاب»: احتمالا کسانی که نرخ ارز در ایران را دنبال می‌کنند با عبارت‌هایی از قبیل نرخ نیما یا دلار توافقی و یا حتی نرخ دلار متشکل برخورده‌اند و نمی‌دانند که اساس این نرخ‌ها چیستند و چگونه در بازار تعیین می‌شوند. یعنی فرق دلار متشکل و نرخ نیما چیست؟ همچنین تفاوت بین نرخ نیما و سنا یا همان ETS چگونه محاسبه می‌شود؟

همچنین عبارت‌های دیگری نظیر نرخ دلار هرات و سلیمانیه نیز به گوش بسیاری از مخاطبان نرخ ارز و تاثیر آن بر نرخ دلار در بازار داخل ایران خورده، اما ندانند که اساسا نرخ دلار هرات چه ربطی به نرخ دلار در ایران دارد. هرات در کشور افغانستان واقع شده و سلیمانیه نیز در اقلیم کردستان عراق است و در ظاهر به نظر می‌رسد هیچ ارتباطی با یکدیگر ندارند. هدف از این گزارش بررسی تمامی این فاکتور‌ها و تعریف و حل و فصل ابهامات آن به صورت ساده است.

انواع نرخ دلار
از بین تمامی ارز‌ها فقط دلار است که چنین وضعیت عجیبی دارد و این وضعیت در ارز‌های دیگر از جمله یورو و پوند مشاهده نمی‌شود. در واقع با توجه به اینکه دلار ارز مسلط در معاملات بین‌المللی به شمار می‌رود به همین دلیل وضعیت آن در کشور از چندین فاکتور تاثیر می‌گیرد و در طول سالیان اخیر شاهد ارائه نرخ‌های مختلفی از سوی دولت بوده‌ایم. در واقع هدف از این نرخ‌ها به تعبیری مدیریت نرخ دلار در بازار آزاد است و بانک مرکزی که مهمترین مداخله‌گر در بازار ارز است با ایجاد این نرخ‌ها در طول سالیان گذشته قصد داشته تا نرخ دلار در بازار آزاد را مدیریت کند. همچنین این شرایط معمولا در کشور‌هایی وجود دارد که نرخ ارز به صورت دستوری تعیین می‌شود. اما اکنون در اقتصاد ایران چند نرخ ارز داریم؟ نرخ‌های ارز در ایران بسیار زیاد هستند و دولت در موقعیت‌های مختلفی از این نرخ‌ها استفاده می‌کند، اما مهمترین آن‌ها به شرح زیر هستند:

نرخ دلار آزاد
نرخ دلار آزاد در واقع نرخی است که در بازار شناور است و به دست مردم می‌رسد. این نرخ در واقع به صورت غیررسمی و غیردولتی در کف خیابان تعیین می‌شود و هدف دولت از ایجاد نرخ‌های دیگر این است که بتواند این نرخ را مدیریت کند. دسترسی به این دلار برای همگان امکان‌پذیر است و هیچ محدودیتی در خرید و فروش آن وجود ندارد و البته به همین دلیل این نرخ اصلی‌ترین شاخص به شمار می‌آید. مجموعه‌ای از عوامل از جمله تجارت خارجی، شرایط اقتصادی کشور، میزان فروش نفت و درآمد‌های ارزی بر این نرخ تاثیرگذار هستند؛ بنابراین منظور از نرخ دلار آزاد همان نرخی است که بدون محدودیت حجم خرید و فروش می‌شود و به صورت نقدی است و خریداران و فروشندگان مستقیما با یکدیگر رودرو می‌شوند.

نرخ دلار نیما
نرخ ارز نیمایی برای کنترل قیمت کالا‌های وارداتی و به منظور مدیریت نرخ آزاد توسط بانک مرکزی ایجاد شده است. این نرخ معمولا پایین‌تر از نرخ آزاد است. این ارز برای همگان قابل دسترس نیست و فقط واردکنندگان مجاز کالا‌های مصرفی یا کالا‌های اساسی می‌توانند این ارز را از طریق سامانه نیما خریداری کنند. محل تامین این ارز نیز صادرکنندگان هستند. واردکنندگانی که قصد دارند این ارز را دریافت کنند باید مراحل قانونی بانک مرکزی را طی کنند به همین دلیل برای مصارف شخصی نمی‌توان این ارز را تهیه کرد.

صادرکنندگان مکلف هستند که با ضوابطی ویژه ارز حاصل از صادرات خود را به نرخ نیما از طریق یک کارگزاری یا همان صرافی مورد اعتماد بانک مرکزی به واردکنندگان اختصاص دهند و واردکنندگان می‌توانند این ارز را دریافت کنند. به این ترتیب یک واسطه بین خریداران و فروشندگان تحت عنوان کارگزار وجود دارد. تفاوت اصلی این نرخ با نرخ آزاد این است که بانک مرکزی روی آن کنترل دارد و اجازه افزایش یا کاهش بیش از حد آن را نمی‌دهد تا واردات کالا‌ها با نرخ مناسبی انجام شود.

گاهی اوقات فاصله بین نرخ نیما و آزاد زیاد می‌شود و به این ترتیب صادرکنندگان تمایلی ندارند که ارز خود را با این نرخ عرضه کنند چرا که احساس می‌کنند به دلیل نرخ آزاد بالاتر آن‌ها دچار زیان می‌شوند. اما نکته اینجاست که بانک مرکزی تلاش کرده روی دریافت ارز حاصل از صادرات نظارت دقیقی داشته باشد و عدم عرضه ارز صادرکنندگان یک تخلف محسوب می‌شود و به همین دلیل صادرکنندگان همیشه دنبال راه‌هایی هستند که بتوانند این نرخ را دور بزنند.

نرخ دلار سنا یا همان ETS
نرخ دلار سنا در واقع مخفف عبارت «سامانه نظارت ارزی» است. این نرخ در واقع یک سایت است که میانگین قیمت خرید و فروش دلار در صرافی‌های مجاز را نشان می‌دهد. با توجه به اینکه مبادلات ارزی در ایران از طریق صرافی‌ها یا در قالب نرخ آزاد است یا نیما بنابراین معمولا نرخ سامانه سنا در محدوده‌ای بین دلار نیما و دلار آزاد قرار می‌گیرد. به همین دلیل نرخ دلار سامانه سنا به نرخ بازار آزاد نزدیک‌تر است. این سامانه آنلاین است و توسط خود بانک مرکزی ایجاد شده است. کسانی که قصد دارند نرخ دلار سنا را ببینند می‌توانند به وبسایت www.sanarate.ir مراجعه کنند و نرخ روز میانگین قیمت خرید و فروش دلار در صرافی‌ها را مشاهده کنند. همچنین نرخ سنا برای ارز یورو نیز موجود است.

با توجه به اینکه دلار سامانه سنا صرفا یک قیمت میانگین است بنابراین ارزی برای تخصیص با نرخ سنا وجود ندارد. بلکه خود این نرخ بر اساس نرخ فروش صرافی‌ها به مردم تعیین می‌شود. گاهی اوقات به نرخ سنا «میانگین موزون نرخ بازار ارز» نیز گفته می‌شود.

دلار توافقی
اواخر خردادماه بانک مرکزی برای ساماندهی بازار ارز در تعامل با صرافی‌ها و صادرکنندگان به این جمع‌بندی رسید که بازار توافقی عرضه و تقاضای دلار را راه‌اندازی کند. بانک مرکزی به صرافی‌ها اجازه داد ارز اسکناس صادرکنندگان را با نرخی توافقی از آن‌ها خریداری کنند و سپس به مردم بفروشند. بانک مرکزی بار دیگر فروش ارز با کارت ملی را برای کاهش از التهابات بازار مجاز کرد. هر فرد با ارئه کارت ملی می‌تواند ۲۰۰۰ دلار ارز با نرخ توافقی از صرافی خریداری کند. مزیت این ارز این است که از بازار آزاد ارزان‌تر است. در واقع صرافی‌ها این ارز را با مذاکره از صادرکنندگان می‌خرند و با توجه به اینکه نرخ آن از نیمایی بالاتر است صادرکنندگان نیز رغبت بیشتری برای فروش دارند. به همین دلیل است که خرید دلار با کارت ملی ممکن است در صرافی‌های مختلف متفاوت باشد. همچنین اختلاف قیمت ارز توافقی با بازار آزاد باعث شده که افراد با کارت ملی ۲۰۰۰ دلار خریداری کنند و ان را در بازار آزاد بفروشند و حداقل ۲ میلیون تومان سود کنند. این سیاست دولت منجر به ایجاد رانت در بازار ارز شده است.

نرخ دلار بازار متشکل ارزی
بازار متشکل ارزی در سال ۱۳۹۸ توسط عبدالناصر همتی راه‌اندازی شد که تحت عنوان «بورس ارزی» نیز شناخته می‌شود. هدف از راه‌اندازی این بازار ایجاد نظم و شفافیت در معاملات و انتقال قیمت‌گذاری ارز از بازار‌های همسایه به داخل کشور بود. این بازار فقط ویژه خود بانک مرکزی، صرافی‌ها و بانک‌هاست و این‌ها هستند که با یکدیگر در حجم‌های بالا ارز معامله می‌کنند. این بازار مختص بازیگران بزرگ ارز است و خود بانک مرکزی کنترل شدیدی روی آن به لحاظ شفافیت دارد و خود نیز در این بازار خرید و فروش می‌کند. صرافی‌هایی که قصد عضویت در این بازار دارند باید ضوابط ویژه بانک مرکزی از جمله افتتاح حساب ریالی و ارزی را رعایت کنند.

معاملات در این بازار دقیقا مانند بازار بورس است و نرخ‌ها روی تابلو بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. مثلا یک صرافی مقداری ارز را برای فروش می‌گذارد و خریداران در صورت تمایل می‌توانند درخواست خرید کنند. دامنه نوسان این بازار نیز ۵ درصد نسبت به روز قبل است و گا‌ها توسط هیئت مدیره به دلیل شرایط مشخص تا ۲۰ درصد نیز قابلیت تغییر دارد. بازار متشکل ارزی ایران در واقع یک شرکت است که پنج سهامدار دارد و هر کدام سهم ۲۰ درصدی دارند. این سهامداران عبارتند از: شرکت فرابورس ایران، شرکت ملی انفورماتیک، کانون صرافان ایران، کانون بانک‌های خصوصی، شورای هماهنگی بانک‌های دولتی.

نکته دیگر درباره بازار متشکل ارزی این است که هر صرافی که در این بازار ارز خریداری می‌کند باید ارز خود را یک درصد بالاتر از قیمت پایانی آن روز، در بازار خرده‌فروشی عرضه کند؛ بنابراین قیمت ارز کاملا به صورت دستوری تعیین می‌شود. یعنی صرافی ارز را در بازار متشکل می‌خرد و سپس یک درصد بالاتر در بازار می‌فروشد. در حال حاضر حدود ۴۵۰ صرافی یا بانک عضو بازار متشکل ارزی هستند و در آن معامله می‌کنند. مکانیسم معمولا به این صورت است بانک مرکزی و صرافی‌های بزرگ ارز را عرضه می‌کنند و صرافی‌های کوچکتر خرید می‌کنند و با یک درصد بالاتر در بازار می‌فروشند.

نرخ دلار فردایی
نوع دیگری از معاملات دلار وجود دارد که همان‌طور که از نامش پیداست بر اساس پیش‌بینی نرخ بازار نقدی چیست؟ دلار فردا انجام می‌شود. یعنی دو طرف امروز روی یک نرخ برای قیمت فردا توافق می‌کنند و فردا معامله تسویه می‌شود. بازار دلار فردایی یک بازار غیررسمی است و مانند بازار نقدی خریدار و فروشنده دارد و به صورت غیررسمی بر آن نظارت می‌شود. در کشور‌های دیگر بازاری تحت عنوان بازار آتی در قالب فارکس وجود دارد که البته نظارت‌های دقیقی روی آن انجام می‌شود، اما با توجه به غیرقانونی بودن این معاملات در ایران بازار دلار فردایی جرم تلقی می‌شود. البته قبلا جرم نبود و حتی خود بانک مرکزی هم گاهی در این بازار مداخله می‌کرد.

در معاملات فردایی که گاهی معاملات «پشت خطی» نیز گفته می‌شود در واقع روی پیش‌بینی قیمت برای فردا شرط‌بندی می‌کنند و فردای آن روز بازنده این پیش‌بینی مابه‌التفاوت قیمت اعلامی و قیمت واقعی را به برنده پیش‌‎بینی می‌پردازد. در واقع در این بازار معامله واقعی انجام نمی‌شود و صرفا کارکرد لفظی دارد، اما مابه‌التفاوت‌ها می‌بایست پرداخت شود. البته گا‌ها برای معاملات در حجم بالا مثلا یک میلیون دلار چک نیز رد و بدل می‌شود. معاملات دلار فردایی بعد از معاملات نقدی آغاز می‌شود و معمولا از ساعت ۳ بعد از ظهر تا ۱۲ شب است. ساعت ۱۲ شب معاملات تسویه می‌شوند. یک روند نظارت غیررسمی نیز در این بازار وجود دارد که در صورت تخلف هر فرد در اجرای تعهداتش، توسط ناظرین غیررسمی از این بازار اخراج می‌شود.

دلار سبزه و افشار
منظور از دلار بازار نقدی چیست؟ سبزه نرخ مبادله دلار در بازار سبزه میدان در نزدیکی بازار ۱۵ خرداد است و منظور از دلار افشار همان قیمت دلار در پاساژ افشار در چهارراه استانبول است. در این دو مرکز نرخ دلار به صورت آزاد معامله می‌شود و مراکز اصلی فعالیت دلالان هستند. هم معاملات نقدی و هم فردایی عمدتا در این دو مرکز انجام می‌شود. فروشندگان نیز خیابانی هستند و مجوز فعالیت ندارند. میدان فردوسی نیز از جمله مراکز خرید و فروش ارز آزاد است. دولت بعد از تحریم‌ها این بازار‌ها و خرید و فروش دلار در آن‌ها را به شدت تحت کنترل درآورده است.

بازار‌های منطقه‌ای دلار و تاثیر آن در بازار داخل
قیمت دلار در بازار‌های منطقه‌ای به ویژه دبی، افغانستان و عراق و تاثیر آن در بازار داخل بعد از تحریم دلاری ایران آغاز شد. این سه کشور در واقع مهمترین کانال‌های انتقال ارز به کشور بعد از تحریم بودند. یعنی بعد از تحریم‌ها شرکت‌های بزرگ همچنان می‌توانستند با دور زدن تحریم‌ها از این سه کشور دلار و یورو وارد کشور کنند، اما بعد از مقررات شدید کشور امارات دو کشور افغانستان و عراق جایگزین دُبی و درهم امارات شدند. به قول معروف این سه کشور کانال نقل و انتقال دلار به ایران بودند. به همین دلیل در حال حاضر نرخ دلار در این کشور‌ها روی بازار داخل تاثیرگذار است. در واقع این کشور‌ها مهمترین کریدور‌های تجاری ایران هستند.

زمانی که نرخ دلار در ایران به صورت دستوری تعیین می‌شد و قیمت آن پایین‌تر از کشور‌های همسایه بود فروشندگان دلار ترجیح می‌دادند که دلار‌های خود را در بازار‌های هرات و سلیمانیه به فروش برسانند. به همین دلیل خروج ارز از کشور اتفاق می‌افتاد. برعکس در صورتی که دلار در بازار داخل ایران بیشتر از هرات و سلیمانیه باشد فروشندگان ارز ترجیح می‌دهند دلار خود را در بازار داخل بفروشند. تا قبل از آزادسازی دلار معمولا جریان سرمایه از ایران به افغانستان و عراق بود، اما بعد از آزادسازی این روند معکوس شده و اکنون ارز از آن کشور‌ها به ایران سرازیر می‌شود.

حواله درهم امارات
پیش از این گفتیم که نرخ درهم بر بازار دلار در ایران تاثیرگذار است. نرخ حواله درهم هر روز به بازار داخلی اعلام می‌شود و همین امر باعث می‌شود که دلار ایران از آن تاثیر بگیرد. در واقع واردکنندگان کالا از بانک‌ها یا صرافی‌های داخلی می‌خواهند که مبلغ درهم را به حساب فروشندگان واریز کنند. بانک‌ها یا صرافی‌های داخلی نیز از طریق کارگزاران خود در دبی این کار را انجام می‌دهند که به حواله درهم معروف است. نه فقط بانک‌ها که حتی صرافی‌ها نیز اقدام به پرداخت حواله می‌کنند. یعنی پرداخت پول به بانک یا صرافی دیگری حواله می‌شود. در واقع معنای کلی حواله درهم این است که هر درهم در ازای چند تومان مبادله می‌شود. میزان عرضه و تقاضا نیز در این نرخ تاثیرگذار است. این نرخ برابری درهم در برابر ریال ایران بر نرخ دلار تاثیر گذار است و اگر بالا برود نرخ دلار نیز در ایران افزایش خواهد یافت.

دلار هرات
دلار هرات همان نرخ دلار در شهر هرات افغانستان است. ایران با افغانستان روابط تجاری زیادی دارد و به همین دلیل نرخ خرید و فروش دلار در این شهر برای مقاصد صادراتی و وارداتی اهمیت دارد. نرخ دلار هرات به سادگی همان نرخی است که در شهر هرات و توسط صرافی‌های این شهر معامله می‌شود. شرکت‌های واردکننده و یا حتی صادرکننده ممکن است دلار‌های خود را در شهر هرات به ریال تبدیل کنند و یا ریال خود را به دلار تبدیل کنند و به همین دلیل میزان عرضه و تقاضای دلار در این شهر اهمیت دارد و روی بازار داخل تاثیرگذار است. معمولا دلار هرات و حتی سلیمانیه و درهم امارات رابطه مستقیمی با نرخ دلار در ایران دارند.

دلار سلیمانیه
با توجه به محدود شدن مراودات بین صرافی‌های ایران و دبی دلار هرات و سلیمانیه نقش دبی را بر عهده گرفته‌اند. قیمت دلار در صرافی‌های شهر سلیمانیه عراق نیز از جمله نرخ‌های تاثیرگذار بر بازار ایران است. نرخ دلار در این شهر نیز بر اساس میزان عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. هرچه مراودات تجاری بین عراق و ایران بیشتر باشد جابجایی دلار و ریال در صرافی‌های سلیمانیه نیز بیشتر است و نرخ نیز طبیعتا تغییر می‌کند. هر چه قیمت دلار در صرافی‌های سلیمانیه بیشتر باشد نرخ دلار در بازار داخل نیز افزایش می‌یابد.

DPS یا سود نقدی چیست؟

شرکت‌ها، لزوماً همه سودی را که در پایان سال مالی به دست می‌آورند، بین سهامداران توزیع نمی‌کنند و بخشی از آن را برای اجرای برنامه‌های توسعه‌ای شرکت نگه می‌دارند. میزان سودی که به ازای هر سهم، بین سهامداران توزیع می‌شود، سود تقسیمی هر سهم یا اصطلاحاً (Dividend Per Share) گفته می‌شود .

تصمیم‌گیری در خصوص میزان تقسیم سود، در مجمع عادی سالیانه و با رأی‌گیری از سهامداران انجام می‌شود. پس از تصویب مبلغ سود تقسیمی، شرکت موظف است حداکثر ظرف مدت هشت ماه، این مبلغ را به سهامداران بپردازد. البته معمولاً شرکت‌ها سود سهامداران خرد را زودتر از این موعد پرداخت می‌کنند. منظور از سهامداران خرد، سهامدارانی هستند که در مقایسه با سهامداران عمده، تعداد کمی از سهام شرکت را در اختیار دارند. سود تقسیمی هر سهم، به افرادی تعلق می‌گیرد که در زمان برگزاری مجمع شرکت، سهام آن شرکت را در اختیار داشته باشند .

چرا سرمایه‌گذاران به سود تقسیمی اهمیت زیادی می‌دهند؟

بازده (نقدی) سود سهام (dividend yield) شرکت‌ها نشانه‌ای برای تعیین ارزش شرکت‌ها است . شرکت‌های معتبر سابقه‌ی خوبی در پرداخت و افزایش سود تقسیمی حتی در دوران سخت اقتصادی دارند . در دوران رکود سود تقسیمی پشتوانه‌ای برای سهام است و از سقوط سهام آن جلوگیری می‌کند. همچنین سود تقسیمی زمان لازم برای ترمیم سبد سهام‌تان را پس از یک زیان بزرگ کاهش می‌دهد .

برای اینکه سود تقسیمی سهام شامل شما بشود، باید سهام مربوطه را پیش از تاریخ مجمع عمومی و تصویب صورت‌های مالی آن شرکت خریداری کنید. کسانی که بعد از این تاریخ اقدام به خرید سهام مربوطه کنند از سود تقسیمی آن دوره بهره‌ای نمی‌برند و باید تا دوره‌ی بعد منتظر بمانند. شرکت‌های معمولا تاریخ مشخصی را برای پرداخت سود نقدی اعلام می‌کنند .

سرمایه‌گذاری مبتنی بر رشد سود تقسمی چیست؟

برخی سرمایه‌گذاران بر خرید سهام شرکت‌هایی تمرکز می‌کنند که نرخ رشد چشمگیری در سود تقسیمی هر سهم دارند. شرکت‌هایی مانند استارباکس که بنا بر نظر تحلیل‌گران چشم‌انداز روشنی دارند، حتی اگر هم‌اکنون سود تقسیمی کمتری نسبت به دیگر شرکت‌ها داشته باشند در بلندمدت مثلا طی یک دوره‌ی ۱۰ ساله یا بیشتر سود خیلی بیشتری از شرکت‌های ذکر شده نصیب سهامداران‌شان می‌کنند .

سرمایه‌گذاری مبتنی بر بازده نقدی سود سهام چیست؟

برخی از سرمایه‌گذاران بالاتر بودن بازده نقدی سود سهام را معیار خرید سهام قرار می‌دهند، زیرا معتقدند این سهام به دلیل اینکه حداقل مشخصی از نسبت سود به درآمد یا جریان نقدی را پوشش می‌دهند، مطمئن‌تر هستند. چنین سرمایه‌گذارانی ممکن است به سهام شرکت‌هایی با رشد سود تقسیمی پایین‌تر اما با اطمینان بیشتر تمایل داشته باشند. این روش برای کسانی که به درآمد غیرفعال بالایی در چند دهه‌ی پایانی زندگی نیاز دارند، مناسب‌تر است .

نکات مهم در مقایسه سهم‌های پرداخت‌کننده سود نقدی

شرکت‌های مختلفی هستند که سود نقدی به سهامداران می‌دهند. اما در میان فهرست بلندبالای شرکت‌ها کدام را باید انتخاب کنیم؟

بیایید به بررسی برخی از مهم‌ترین معیارها برای این انتخاب بپردازیم :

• بازه تقسیم سود : برخی از شرکت‌ها چند بار در سال سود نقدی پرداخت می‌کنند و برخی هم سالی یک بار .
• اعلام زودهنگام مقدار سود : برخی از شرکت‌ها از یک سال قبل، سود نقدی پرداختی سال بعد را مشخص می‌کنند .
• افزایش ارزش مبلغ سود : اگر نگاهی به عملکرد گذشته شرکت‌ها بیاندازید، می‌توانید سود نقدی سال‌های قبل آنها را مشاهده کنید. اگر این مبلغ برای یک شرکت به تدریج افزایش داشته است، نشان می‌دهد این شرکت رشد خوبی را تجربه می‌کند. در نتیجه احتمالا در آینده نیز سود نقدی بیشتری خواهد داد .
• بازدهی سود : بازدهی سود نقدی سهام (نسبت سود هر سهم به ارزش سهم) را بررسی کنید. آیا این نسبت از سود پرداختی حساب‌های پس‌انداز با سوددهی بالا بیشتر است یا خیر؟

برای مطالعه مطالب بیشتر در حوزه بازار سرمایه به بخش مقالات پاداش مراجعه نمایید.

منظور از طلای آب شده نقدی چیست؟

در این نوع معامله همانطور که از اسمش پیداست همه چیز نقدی است. یعنی شما کالای خود را در همان روزی که می‌خرید با انگ و عیار مشخص دریافت می‌کنید. دقیقا مانند خرید سکه، پول را پرداخت می‌کنید و کالا را که در این جا طلای آب شده باشد تحویل می‌گیرید. این نوع معاملات کاملا قانونی و شرعی است و بسیار کم ریسک تر و مطمئن تر از خرید کاغذی طلا است.

آیا معاملات کاغذی طلا قانونی است؟

طبق اعلام اتحادیه طلا و جواهر تهران و شهرستان‌ها، معاملات غیر فیزیکی طلا و سکه موسوم به معاملات فردایی و کاغذی که هیچگونه مبادله ای بصورت فیزیکی در آن انجام نمی‌گیرد را غیر قانونی دانست. چرا که سبب شده تا بازار طلا دچار نوسان شود. در مورخه 99/04/16 غیر مجاز بودن و وصف مجرمانه این معاملات اعلام و بر اساس آن برخورد جدی از طرف مراجع انتظامی و قضایی با متخلفان در این امر (چه فروشنده و چه معاملگر) در دستور کار قرار گرفته است.

در این نوع معاملات هیچ کالایی رد و بدل نمی‌شود! یعنی چی؟

یعنی شما بدون اینکه طلایی را به صورت فیزیکی دریافت کنید فقط روی کاغذ و با حرف به خرید و فروش آن می‌پردازید. بازار طلای اب شده کاغذی بسیار پر ریسک و پر از فوت وفن های خاص خودش است. برای تازه واردان و کسانی که تجربه ای در زمینه خرید و فروش آن ندارند ورود به بازار کاغذی پیشنهاد نمی‌شود.
طلا ابشده شرطی نیز از زیر مجموعه‌های معاملات کاغذی هستند. برای مثال وقتی کسی وارد بازار خرید و فروش طلای ابشده شرطی می شود در واقع کالا را با شرط خریداری می‌کند. یعنی کالایی که خرید وفروش می‌شود عیارمشخصی ندارد و به شرط مشخص شدن عیار آن در ری‌گیری معامله صورت می‌گیرد. معمولا دراین مبادلات عیار طلای اب شده را 750 در نظر می‌گیرند. اما اگر مشتری غریبه باشد و اعتباری در بازار نداشته باشد عیار آن را 740 منظور می‌کنند و بنا برهمین عیار به خرید وفروش طلای اب شده می‌پردازند. این نوع معاملات در بازار طلا انجام می‌شود وهیچ پیگیری قانونی برای آن وجود ندارد ولی قرارداد های اتی در بازار بورس و زیر نظر سازمان بورس صورت می‌گیرد.

قیمت گذاری

نکته‌ی دیگری که باید بدانید راجع به قیمت گذاری هاست. آنچه در سایت ها و کانال‌های تلگرامی و یا حتی گروه‌های خصوصی بین طلا فروشان به عنوان قیمت اب شده مطرح می‌شود قیمت یک مثقال طلای 17 عیار است که در واقع همان مظنه است. بنابراین وقتی جایی دیدید قیمت یک گرم طلای اب شده 18 عیار را قرار داده‌اند بدانید که این قیمت با آن چیزی که به عنوان قیمت طلای اب شده در سایر سایت ها اعلام می‌شود متفاوت است. به زبانی دیگر قیمت یک گرم طلای اب شده 18 عیار همان قیمت یک گرم طلای 18 عیار است .

راه تبدیل مظنه به قیمت یک گرم طلای 18 عیار هم بسیار ساده است تنها کافی ست که مظنه را به عدد 4.33 تقسیم کنید.
در بازار طلای اب شده از اصطلاحاتی مانند مظنه اب شده فردایی و یا مظنه اب شده شنبه ای استفاده نمی کنند. چون جنسی که با ان معامله می کنند طلای اب شده است. بنابراین قیمت اب شده ی فردایی و کاغذی و… همه همان مظنه است (یک مثقال طلای 17 عیار).

نتیجه گیری

در پایان باید گفت خرید و فروش طلای اب شده نیاز به مهارت و کمی روحیه ریسک پذیری دارد چرا که اگر از جای معتبر و مورد اعتمادی خریداری نشود ممکن است خیلی راحت سرمایه‌ای که برای به دست اوردن آن سال ها زحمت کشیده‌اید را از دست بدهید. حال معاملات کاغذی بسیار پر ریسک تر است و مهارت بسیار بسیار بیشتری نیاز دارد تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید و سود کنید. بنابراین در انتخاب شیوه‌ی سرمایه گذاری خود بسیار دقت کنید و هرگزبدون تحقیق اقدامی نکنید.
.

مجموعه ی طلای آساگلد دارای 20 سال سابقه کار در زمینه ی طلا و جواهر دارنده ی پروانه کسب سازندگی و فروشندگی طلا از اتحادیه طلا و جواهر استان اصفهان میباشد. آساگلد معتبرترین، باسابقه ترین و پیشرفته ترین اتاق معاملات طلا آبشده در کشور می باشد.

با توجه به نیاز بسیاری از مشتریان عزیز و مردم عزیز کشورمان به خرید و فروش طلا نظر به اینکه خرید و فروش طلا نیاز به دانش بسیار و دارای محاسبات پیچیده در خصوص قیمت و عیار طلا دارد و متاسفانه با وجود افراد سودجو تعداد زیادی از مراجعه کنندگان متوجه ی خرید طلای تقلبی یا دارای عیار اشتباه و یا پست طلای شکسته و… می شدند.

به همین جهت مجموعه ی آساگلد اقدام به راه اندازی وب سایت فروش طلا نموده که همه بتوانند در این وبسایت با بهترین قیمت و بدون وجود واسطه با خیال راحت و مطمئن خرید نمایند.

معاملات آتی یا فیوچرز چیست؟صفر تا صد فیوچرز به زبان ساده

فیوچرز یا معاملات آتی در واقع نوعی معاملات مشتقه است. در این فرآیند قراردادهای تجاری تنظیم شده بین دو طرف، ملاک واقع می‌شود. در این توافق کالای مورد مبادله بیت کوین است. امروز در این مقاله قصد داریم بگوییم که فیوچرز چیست و صفر تا صد آن را برای شما توضیح دهیم. ابتدا بررسی می‌کنیم که فیوچرز چیست، سپس در مورد نحوه انجام آن، پلتفرم‌هایی که از آن پشتیبانی می‌کنند و آموزش کار در آن‌ها و… صحبت خواهیم کرد. پس تا انتها همراه ما باشید.

در ادامه مواردی به شما آموزش داده خواهد شد که بخش کوچکی از دوره آموزش ارز دیجیتال آکادمی پارسیان بورس است. تاکنون چندین دوره از این کلاس آنلاین برگزار شده و خروجی‌های آن پیشرفت‌های زیادی را در حوزه ترید ارز دیجیتال در خود دیده‌اند. درصورتی که قصد دارید تحلیل تکنیکال، بنیادی، آشنایی با فیوچرز، کار کردن با صرافی‌های مهم و کیف پول‌ها و خیلی از چیزهای دیگر را یاد بگیرید، این دوره برای شماست.

معاملات آتی تنظیم شده بیت کوین، اولین بار در اواخر سال 2017 در بورس و توسط هیئت مدیره شیکاگو (CBOE) (اکنون با نام Cboe Options Exchange شناخته می‌شود) آغاز شد. این نوع معاملات خیلی زود با قراردادهایی در بورس کالای شیکاگو (CME) همراه شد. در حالی که محصول Cboe متوقف شده است، معاملات آتی CME از آن زمان به بخش بزرگی از بازار معاملات کریپتو تبدیل شده است.

استقبال از این معاملات به قدری بالا بود که در تاریخ 16 فوریه، ارزش همه قراردادهای آتی در صرافی‌های بزرگ در ایالات متحده و خارج از کشور به 26.9 میلیارد دلار در طی یک روز (24 ساعت) رسید. در سال 2021، CME میانگین حجم روزانه 10105 قرارداد آتی بیت کوین را گزارش کرد که نسبت به سال قبل 13 درصد افزایش داشت.

معاملات فیوچرز چیست؟

در واقع معاملات futures معاملاتی هستند که در آن‌ها توافقی برای خرید یا فروش یک دارایی پایه به قیمت ثابت در یک تاریخ معین انجام می‌شود. در دنیای رمز ارزها و ارزهای دیجیتال این معاملات در خصوص ارزهای دیجیتال انجام می‌شود. در این حالت دارایی فرد معامله کننده بیت کوین خواهد بود.

معاملات آتی به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهد که در برابر بازارهای بی‌ثبات، محافظت شوند. همچنین اطمینان حاصل کنند که می‌توانند یک ارز دیجیتال خاص را با قیمت تعیین شده در آینده خریداری کرده یا بفروشند. البته، اگر قیمت در جهت مخالفی که یک معامله‌گر می‌خواهد حرکت کند، ممکن است بیشتر از قیمت بازار بیت‌کوین پرداخت کند یا آن را با ضرر بفروشد.

فرآیند فیوچرز در ارز دیجیتال چیست؟

در برخی شرایط، به جای خرید یا فروش مستقیم، یک ارز دیجیتال مانند بیت کوین معامله می‌شود. معاملات آتی به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهد تا به طور غیرمستقیم در فرآیند خرید بیت کوین قرار گرفته و به طور بالقوه از تغییرات قیمت آن سود ببرند.

اگرچه معاملات آتی کریپتو قرار است قیمت دارایی پایه را از نزدیک ردیابی کند، اما ارزش آن گاهی اوقات می‌تواند در سررسیدش متفاوت باشد. (از آنجایی که به سمت تاریخ تسویه آن نزدیک می‌شود.) این معمولاً ناشی از تغییرات شدید ناگهانی در نوسانات است که می‌تواند توسط یک عامل اساسی ایجاد شود. (مثلاً خرید بیت کوین بیشتر تسلا یا حضور یک کشور بزرگ که رمز ارز را قبلاً ممنوع کرده بود.)

مسائل عرضه و تقاضا برای قراردادهای خاص می‌تواند منجر به افزایش یا کاهش در یک یا چند مجموعه از معاملات آتی در مقایسه با سایرین شود.

توافق خریدار و فروشنده

در معاملات فیوچرز یک توافق باید بین خریدار و فروشنده انجام شود. در این حالت باید سه بخش اصلی در قرارداد اعمال شود.

بازار آتی کالا چیست؟

بازار بورس بخش‌های مختلفی دارد که بر اساس نیاز اقشار مختلف ایجاد شده است. بازار آتی کالا یکی از بخش‌های بورس کالا است که در مقاله “بورس کالا چیست؟” به آن پرداختیم. در این مقاله قصد داریم جزئیات بیشتری از بازار آتی کالا بیان کنیم.

بازار آتی چیست؟

بازار آتی یک مرکز مالی برای انجام قراردادهای آتی استاندارد است که شامل توافق‌نامه‌ای قانونی با حدومرز مشخص است و هنگام امضای قرارداد برای خرید یا فروش یک کالای اقتصادی در آینده باقیمت توافق شده، ایجاد شده است.

کالای تحویلی در قرارداد آتی باید دارای استاندارد کیفیت و کمیت بوده و زمان و مکان تحویل آن نیز مشخص باشد. تنها متغیر در معاملات آینده در بازار آتی قیمت است که در مرحله معامله برآورد می‌شود. درواقع منظور از معاملات آتی، پوشاندن ریسک سرمایه‌گذاری است و این ابزار در بورس کالا مورداستفاده قرار می‌گیرد. استفاده از معاملات آینده، می‌تواند به‌عنوان راه‌کاری برای جذب نقدینگی محسوب شود و با قرار گرفتن معامله‌گران و بازارسازان در کنار معاملات آتی، چرخه بورس برای پذیرایی از سرمایه‌های سرگردان تکمیل می‌شود.

قرارداد آتی چیست؟

قرارداد آتی، قراردادی است که در آن خریدار و فروشنده توافق می‌کنند مقدار معینی از کالای مشخصی را باکیفیت و قیمت معلوم، در زمان و مکان مشخص معامله نمایند.

به بیان ساده، منظور از قرارداد آتی این است که در زمان حال ما اقدام به خرید کالایی می‌کنیم؛ اما تصمیم نداریم که بازار نقدی چیست؟ همین الان کالا را تحویل بگیریم و درواقع می‌خواهیم چند ماه بعد کالا را تحویل گرفته و پول آن را پرداخت کنیم؛ بنابراین به قراردادی که طی آن کالایی را اکنون و باقیمت مشخصی خریداری ‌کنیم، اما تحویل و پرداخت وجه آن در آینده صورت بگیرد، قرارداد آتی می‌‌‌گویند. در این قرارداد طرفین متعهد به تحویل کالا و پرداخت وجه آن در تاریخ مشخصی در آینده هستند و برای تضمین انجام تعهد، باید خریدار و فروشنده هرکدام مبلغی را نزد شخص امینی (بورس کالا) قرار دهند.

جالب است بدانید که قرارداد آتی قراردادی دوطرفه است و می‌توانیم بدون در اختیار داشتن کالا، همین الان کالا با مشخصات معین را بفروشیم و در آینده (پس از چند ماه) آن را باقیمتی که اکنون توافق کردیم، تحویل دهیم و پول آن را دریافت کنیم. این نوع معامله برای کسانی که قصد دارند ریسک خود را کم کنند، مثل کشاورزان و تولیدکنندگان مواد غذایی بسیار مناسب است. کشاورز می‌خواهد مطمئن شود در فصل برداشت محصول از نوسان قیمت در امان باشد و کارخانه هم برای برنامه‌ریزی و بودجه‌بندی نیاز دارد مقدار و قیمت خریدهای آینده خود را مشخص کند؛ پس با این مثال اهمیت کنترل نوسان و میزان ریسک در معاملات آتی تا حدودی مشخص می‌شود.

نکته: معاملات ۲ طرفه در سهام نیز به‌زودی فعال می‌شود. نحوه انجام این معاملات، در مقاله “فروش تعهدی چیست؟ به همراه مثال کاربردی (قسمت اول)” بیان شده است.

چرا بازار آتی یکی از پرطرفدارین بازارها در بین معامله گران بورس های دنیاست؟

بازار آتی به دلیل این‌که منافع خریدار و فروشنده کالا را تأمین کرده و فرصت کسب سود را برای نوسان‌گیران نیز فراهم می‌کند، در جهان طرفداران زیادی دارد. به عبارتی فعالان این بازار به سه دسته تقسیم می‌شوند:

۱. خریداران کالا: اشخاصی که به کالایی (مثلاً زعفران، زیره، پسته و …) در آینده نیاز دارند، امروز در بازار آتی باقیمت معین پیش‌خرید می‌کنند.

۲. فروشندگان کالا: اشخاصی که قصد دارند در آینده کالای خود (زعفران، زیره، پسته و …) را بفروش برسانند، امروز می‌توانند به قیمت معین برای ماه دلخواه در آینده پیش‌فروش کنند.

۳. نوسان‎گیرها: اشخاصی که قصد خرید و فروش فیزیکی اصل کالا (زعفران، زیره، پسته و …) را ندارند، بلکه می‌خواهند با پیش‌بینی درست روند قیمت کالا، سود سرشاری به دست آورند.

بازار آتی به رونق اقتصادی کمک شایانی می‌کند؛ زیرا از یک‌سو تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان می‌توانند ریسک خود را کاهش دهند و از سوی دیگر، کسانی که تمایل دارند سودهای کلان با ریسک بالا کسب نمایند می‌توانند با معاملات قانونی و مطمئن به هدف خود دست یابند.

ویژگی های بازار آتی چیست؟

استقبال چشمگیر از این بازار به دلیل ویژگی‌ها و منافع بسیار زیادی است که می‌تواند سود کلانی را نصیب فعالان این بازار کند. از این منافع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• معافیت مالیاتی
• تخصیص سود بانکی به مبلغی که در حساب در اختیار مشتری موجود است
• امکان برداشت یک‌روزه موجودی از حساب
• کارمزدهای بسیار پایین
• امکان خرید و فروش نامحدود در هر روز معاملاتی
• واریز روزانه سود و زیان به‌حساب مشتری
• و …

در ادامه به‌تمامی منافع و ریسک‌های این بازار می‌پردازیم. ابتدا به معرفی دو مزیت مهم قراردادهای آتی اشاره می‌کنیم که ماهیت این بازار را شکل می‌دهند:

۱. وجود اهرم در معاملات: یعنی می‌توانیم با چندین برابر پول خود در بازار آتی کالا معامله کنیم.

۲. دوطرفه بودن بازار: یعنی هم از بالا رفتن قیمت می‌توان سود کرد و هم از افت قیمت‌‌ها.

برای روشن شدن این دو مزیت به توضیحات ارائه‌شده، دقت فرمایید:

اهرم مالی بازار آتی چیست و چرا این اهرم برای بورس بازان جذاب است؟

از اهرم مالی بازار آتی در مواقعی استفاده می‌شود که می‌خواهیم با واردکردن نیرویی کوچک، نتیجه‌ای بسیار بزرگ‌تر به دست ‌آوریم. افراد با هوش مالی بالا همواره به دنبال یافتن فرصت‌های سرمایه‌گذاری با قابلیت اهرمی هستند. اهرم می‌‎تواند با تغییر در زمان، نتیجه نهایی، مواد اولیه و یا سرمایه اولیه، به سرمایه‌گذاران فرصت ثروتمند شدن بدهد؛ اما فراموش نکنید که استفاده اشتباه از وضعیت‌های اهرمی می‌تواند منجر به شکست‌های سنگین مالی شود، لذا افرادی با درجه ریسک‌پذیری بالاتر و هوش و دانش بالا همواره به دنبال سرمایه‌گذاری‌های با اهرم بالاتر هستند.

به‌عنوان‌مثال، با اهرم مالی بازار آتی قادر هستید با در اختیار داشتن مبلغ ده کیلوگرم زیره سبز، بر روی ۱۰۰ کیلوگرم زیره سبز سرمایه‌گذاری کنید و سود ۱۰ برابری و یا زیان ۱۰ برابری به‌حساب شما منظور گردد.

دوطرفه بودن بازار آتی به چه معناست؟

در بازار فیزیکی (نقدی) افراد وقتی (زیره، زعفران، پسته و …) را خریداری می‌کنند، این انتظار را دارند که قیمت افزایش یابد تا آن‌ها با فروش در قیمت بالاتر سود کسب کنند؛ یعنی معامله‌گران فقط زمانی می‌توانند از بازار سود کسب کنند که قیمت‌ها رشد کند. ولی زمانی که قیمت کالاهای ذکرشده در حال کاهش است عملاً نمی‌توانند انتظار سود داشته باشند؛ بلکه فقط می‌توانند در صورت دارا بودن کالاها با فروش آن از ضرر یا افزایش آن جلوگیری کنند.

برخلاف بازار نقدی در معاملات آتی کالا، افراد می‌توانند هم در جهت افزایش قیمت و هم در جهت کاهش قیمت سود کسب کنند؛ یعنی وقتی قیمت افزایش می‌یابد افراد در قیمت پایین خرید خود را انجام داده و در قیمت بالاتر آن را به فروش می‌رسانند. از طرفی وقتی سرمایه‌گذاران پیش‌بینی می‌کنند که قیمت‌ها کاهش خواهد یافت، در قیمت بالاتر اقدام به پیش‌فروش کالا کرده و پس از کاهش قیمت‌ها اقدام به خرید همان مقدار مدنظر می‌کنند و از اختلاف بین فروش و خرید منفعت کسب می‌کنند.

این امر موجب می‌شود که بدون توجه به شرایط اقتصادی شما بتوانید با تشخیص درست جهت بازار از حرکت قیمت‌ها در هر طرف کسب سود کنید.

محصولات مورد معامله در بازار آتی چیست؟

ابزارهای مشتقه (ازجمله قراردادهای آتی) ابزاری هستند که قیمت و ارزش آن‌ها از یک نوع دارایی که اصطلاحاً به آن “دارایی پایه” می‌گویند، مشتق می‌شود. معمولاً در بورس‌های کالایی دنیا، دارایی‌های مختلفی ازجمله محصولات کشاورزی، انواع فلزات، انواع فراورده‌های نفتی و سایر محصولات به‌عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی مطرح می‌گردند.

در حال حاضر در بورس کالای ایران محصول زیره سبز، زعفران و پسته در قالب قرارداد آتی معامله می‌شود. این در حالی است که در آینده با ایجاد شرایط مطلوب محصولات دیگر نیز می‌توانند در بازار آتی معامله شوند. درصورتی‌که دارایی موردنظر در قرارداد، کالا باشد، لازم است که شرایط قابل‌قبول کالا توسط بورس تعیین شود. دلیل این امر آن است که کالاهای مختلف با شرایط کمی و کیفی متفاوت ممکن است در بازار موجود باشد.

نتیجه گیری

در این مطلب به زبان ساده با تعریف بازار آتی و قرارداد آتی و مزایای آن آشنا شدیم. دانستیم که وجود اهرم در معاملات و دوطرفه بودن بازار به ما کمک می‌کند تا سود قابل‌توجهی از سرمایه‌گذاری خود دریافت کنیم. همچنین بازار آتی هم برای کسانی مورداستفاده است که قصد دارند ریسک خود را کاهش دهند و هم برای نوسان‌گیران که قصد دارند از تغییرات قیمت سود کسب نمایند. به‌منظور آشنایی بیشتر راجع به قراردادهای آتی محصولات زیره سبز، زعفران و پسته از محتواهای “معاملات گواهی سپرده زیره سبز” ، “قرارداد آتی زعفران بورس کالای ایران” و “معاملات پسته در بورس کالا” در بلاگ بآشگاه استفاده نمایید.