تله های روانشانسی در سرمایه گذاری

امیر شاملویی

5 تله روانشناسی که سرمایه گذاران باید با آن مقابله کنند

بنجامین گراهام گفته است: مشکل اصلی یک سرمایه گذار و حتی بدترین دشمن او خود اوست. این یک واقعیت است که ذهن انسان بسیار عجیب است و ظرفیت تعداد زیادی مسائل ریاضی، راه حل ها و مهارتهای ارتباطی را دارد که با سایر گونه های موجود زنده قابل قیاس نیست.

با این حال زمانیکه بحث سرمایه گذاری پیش می آید، انسان اشتباهات هولناک زیادی را مرتکب می شود و در اغلب موارد، قادر نیست از اشتباهات خود درس بگیرد. بنابراین انسان درگیر چرخه احساسات می شود که در شکل زیر نمونه ای از آن نمایش داده شده است.

در حالیکه ذهن انسان بی نظیر است افراد هنوز هم به دام تله های سرمایه گذاری می افتند که عواقب جدی در بازارهای مالی دارد. این موضوع موجب ظهور رشته جدیدی به نام مالی رفتاری شده است که هدف آن شفاف ساختن رفتار سرمایه گذار در بازارهای مالی می باشد.

در اینجا درباره معمول ترین تله های روانشناختی صحبت می کنیم که سرمایه گذاران بایستی بر آنها چیره شوند تا بتوانند شانس خود را برای کسب بازده بالاتر افزایش دهند.

لنگر انداختن

لنگر انداختن به زمانی گفته می شود که سرمایه گذار جهت تصمیمات آینده به یک نقطه مرجع در گذشته، بیش از اندازه اتکا می کند. این تعصب می تواند مشکلات زیادی را برای سرمایه گذاران بوجود آورد و مفهوم بسیار مهمی در مالی رفتاری محسوب می شود.

برای مثال اگر شما در گذشته، بازدهی مطلوبی بر روی یک سهم را تجربه کرده باشید احساس شما برای آینده آن سهم مثبت است حتی اگر نشانه های واضحی از احتمال سقوط سهم مشاهده کنید. این حائز اهمیت است که بخاطر داشته باشید بازارهای مالی بسیار غیر قابل پیشبینی هستند. بنابراین شما باید انعطاف پذیر باشید و زمانیکه از تصمیمات سرمایه گذاری مهم اطمینان ندارد بایستی بدنبال توصیه های حرفه ای باشید.

حرکت جمعی

این یک طرز فکر است که از اجداد ما به ما رسیده و حامل این اعتقاد است که قدرت در ازدحام جمعیت است. بد نیست بدانیم که ذهنیت حرکت جمعی در بین سرمایه گذاران دلیل اصلی حباب در بازارهای مالی است. سرمایه گذاران اغلب بصورت توده ای حرکت می کنند تا شهرت و خوشنامی خودشان را حفظ کنند. همچنین تصمیمات خود را بر اساس روندهای گذشته و سرمایه گذارانی که در گذشته روی سهام مشابه موفقیت کسب کرده اند می گیرند. با تله های روانشانسی در سرمایه گذاری این حال زمانیکه خبر بدی از یک شرکت منتشر می شود مردم سریعا آن سهم را می فروشند و همین طور زمانیکه سهم عملکرد خوبی دارد با شور و هیجان راغب به خرید هستند.

بعنوان یک سرمایه گذار، شما باید در هر تصمیم مالی، تحلیلها و تحقیقات را خودتان انجام دهید و به دنباله روی اکثریت وسوسه نشوید.

ضرر گریزی

ضرر گریزی زمانی است که افراد مدت زمان زیادی را سپری می کنند تا از زیان جلوگیری کنند. زیرا احساس رنج و عذاب زیان، دو برابر احساس خشنودی از بدست آوردن سود است. ساده تر بگوییم از دست دادن یک دلار دو برابر دردناک تر از خشنودی بدست آوردن یک دلار است.

بنابراین ما معمولا تصمیماتی می گیریم که از زیان جلوگیری کنیم. این ممکن است به شکل خارج کردن پول از بازار در زمان ریزش، خود را نشان دهد یا بعد از یک اصلاح بازار، سرمایه گذاران برای جلوگیری از ضرر تصمیم بگیرند که دارایی خود را به شکل وجه نقد نگهداری کنند. این خروج وجه نقد از بازار تلاطمی، توسط سرمایه گذاران به منظور امنیت سرمایه موجب افزایش وجه نقد در بازار و تورم می شود. در طی بحران مالی 2007 مقدار 943 میلیارد دلار وجه نقد به چرخه اقتصاد آمریکا اضافه شد.

سرمایه گذاران جهت اجتناب از دام ضرر گریزی می توانند با مشاوران مالی در مورد نحوه مدیریت زیان و بهینه کردن پرتفوی به منظور بدست آوردن بازده بیشتر مشورت کنند.

دام ارجحیت

زمانیکه صحبت از سرمایه گذاری در بازار سهام است اعتماد به نفس یک دارایی محسوب می شود اما اعتماد به نفس بیش از حد یا خودشیفتگی می تواند موجب سقوط یک سرمایه گذار باشد. بسیاری از سرمایه گذاران بویژه آنهایی که تحصیل کرده اند و درک خوبی از بازارهای مالی دارند معمولا بر این باورند که آنها بیش از یک مشاور مالی مستقل می دانند.

این مهم است که به خاطر داشته باشید بازار مالی یک سیستم پیچیده است و از اجزاء زیادی تشکیل شده است بگونه ای که یک شخص به تنهایی نمی تواند بر آن چیره شود. سرمایه گذاران زیادی در گذشته مبالغ انبوهی را در بازار از دست داده اند تنها به این دلیل که آنها طعمه اعتماد بنفس بیش از حد خود شده اند و به توصیه های دیگران توجه نکرده اند. اعتماد بنفس بیش از حد، خطرناک ترین نوع سهل انگاری است.

تعصب تایید

تله تایید زمانی است که سرمایه گذار به دنبال اطلاعاتی می گردد تا نظر او را تایید کند و اطلاعاتی را که مخالف عقیده اوست رد می کند.

زمانیکه یک سرمایه گذار انتطار بازدهی مناسبی از یک سهم بخصوص را دارد هر اطلاعاتی که بر علیه نظر اوست فیلتر می کند. اینگونه سرمایه گذاران در جستجوی افرادی هستند که به آنها توصیه های غلط بدهند و مشابه خودشان رفتار کنند. در واقع آنها به دنبال تایید هستند. این موجب تصمیم گیری بر اساس تعصب می شود بطوریکه سرمایه گذار فقط یک روی سکه را می بیند.

برای مثال ممکن است یک سرمایه گذار، سهمی را که دائما نزول می کند نگه دارد تنها بخاطر اینکه شخص دیگری اینگونه عمل کرده است. سرمایه گذاران دلایل همدیگر برای نگهداری یک سرمایه گذاری را تایید می کنند. در این حالت احتمالا در بلندمدت هر دو سرمایه گذار با زیان مواجه شوند. سرمایه گذاران باید به دنبال نظرات و چشم اندازهای جدید درباره سهام خود باشند و سرمایه گذاری های خود را بدون تعصب آنالیز کنند.

چگونه یک سرمایه گذار می تواند بر تله های روانشناختی غلبه کند؟

ذهن انسان بسیار پیچیده است و عوامل درونی و برونی زیادی می توانند بر تصمیم گیری های ما تاثیر بگذارند. فشاری که جامعه به ما وارد می کند موجب می شود تا راحت تر طعمه تله های روانشناختی شویم. اعتماد بنفس بیش از حد، جستجوی تایید از دیگران و بدست آوردن احساس آرامش به دلیل اینکه افراد دیگری در شرایط شما قرار دارند از مواردی هستند که بر تصمیمات سرمایه گذاری ما تاثیر می گذارند.

هیچکس کامل نیست و این تنها انسان است که در تله روانشناسی می افتد. بهترین راه کاهش این اثرات، کسب اطلاعات جدید و تفکر واقعگرایانه درباره چگونگی تاثیر سرمایه گذاری بر شما بعنوان یک شخص می باشد. همچنین شما بایستی از توصیه های کارشناسان استفاده کنید تا اطمینان یابید که تصمیمات سرمایه گذاری شما بر اساس اطلاعات بوده است. این می تواند به اتخاد تصمیمات به دور از تعصب کمک کند.

اگر این مطلب براتون مفید بود امتیاز بدین!

برای امتیاز روی ستاره ها کلیک کنید

امتیاز 4.3 / 5. تعداد آرا 7

شما اولین نفری هستید که به این پست امتیاز میدین!

21 مورد از بایدها و نبایدهای معامله گران تازه کار در بازار سهام

چگونه هارد فورک بر قیمت بیت کوین تاثیر می گذارد؟

ساسان پرهون

کارشناسی حسابداری- دارای گواهینامه های حرفه ای سازمان بورس- پنج سال سابقه فعالیت در کارگزاری بورس با سمت معامله گر کالا و اوراق بهادار

۵ تله خطرناک سرمایه‌گذاری

امیر شاملویی

• اشتراک‌گذاری

اگر تا به حال سرمایه‌ گذاری کرده باشید، احتمالا با وضعیتی روبرو شده‌اید که سرمایه خود را از دست داده باشید. از دست دادن سرمایه معمولا به این دلیل پیش می‌آید که نسبت به تصمیم خود پافشاری بیش از حد کرده‌اید یا به هر دلیلی نتوانسته‌اید تحلیل مناسبی از شرایط داشته باشید. در واقع، شما در تله‌ های سرمایه‌گذاری گرفتار شده‌اید! تله ‌های سرمایه ‌گذاری بسیار خطرناک هستند و به ساختار روانشناسی ما برمی‌گردند. اگر مایلید سرمایه‌گذاری سوددهی داشته باشید، باید این تله‌ها را شناخته و از آنها دوری کنید. در ادامه به ۵ مورد از مهمترین تله‌هایی که ممکن است در سرمایه‌گذاری خود با آنها روبرو شوید و سرمایه‌تان را از دست بدهید، اشاره می‌کنیم.

تله های سرمایه گذاری «لنگر انداختن»

همان طور که از اسمش پیداست، این تله به این دلیل پیش می‌آید که سرمایه‌گذار وابستگی بیش از حدی نسبت به پیش فرض یا معیاری که فکر می‌کند، قائل می‌شود. به عنوان مثال اگر قرار باشد برنده یک مسابقه فوتبال را حدس بزنید، تعداد گل‌های زده یک تیم در ۵ بازی اخیر معیار خوبی نیست، چون تیمی که بیشتر گل می‌زند را برنده می‌دانیم در حالی که ممکن است تیم دیگر به دلیل قابلیت‌های خط دفاعی‌ و بازی دفاعی‌اش بازی‌ها را با نتیجه حداقلی برده باشد. به طور کلی در انتخاب معیارها برای انتخاب گزینه سرمایه ‌گذاری برنده نیز به همین ترتیب باید دقت کرد. در سرمایه‌گذاری نیز مایلیم بر شرکت‌ها و گزینه‌های موفق تمرکز کنیم که این پیش فرض ممکن است لزوما درست نباشد. به عنوان مثال، در برخی از کشورهای جهان به یکباره قدرت بسیاری از فروشگاه‌های زنجیره‌ای توسط خرده‌فروشی‌های آنلاین از میان رفت. کسانی که روی این فروشگاه‌های سنتی بزرگ سرمایه‌گذاری کرده بودند، تصور نمی‌کردند روزی اصل پولشان را هم از دست بدهند.

راهکار: برای اینکه در چنین تله‌ای نیفتید، باید تفکری انعطاف‌پذیر داشته باشید و منابع اطلاعاتی جدید را بررسی کنید در حالی که از این واقعیت آگاهید که هر گزینه‌ای ممکن است امروز موفقیت‌آمیز باشد و فردا نه.

تله «هزینه تلف شده»

این تله نیز از تله های روانشانسی در سرمایه گذاری تله‌های سرمایه گذاری خطرناک به شمار می‌رود. علت شکل گرفتن چنین تله‌ های سرمایه گذاری در ذهن ما این است که از نظر روانشناسی از انتخاب‌ها و تصمیمات گذشته ما در زندگی، حمایت کند. البته نتیجه چنین کاری می‌تواند برای سرمایه‌ گذاری فاجعه‌بار باشد. پذیرفتن زیان یا قبول اینکه مرتکب انتخاب اشتباهی شده‌ایم، برای ما آدمها بسیار سخت است. با این حال باید مراقب بود، چون اگر سرمایه‌گذاری خوبی نکرده باشید، بهتر است هر چه زودتر از آن خارج شوید و به گزینه دیگری روی بیاورید.

به عنوان مثال، اگر هنگام بحران «دات کام» سهامی خریده بودید، باید یک دهه صبر می‌کردید تا سرمایه‌گذاری شما سربه‌سر شود. وابستگی احساسی به سرمایه ‌گذاری نامناسب فقط شرایط را بدتر می‌کند.

راهکار: حدی برای ضرر و زیان خود تعیین کنید و اگر زیان شما به آن حد رسید سراغ سایر گزینه‌های سرمایه‌گذاری بروید.

تله «تایید خواستن»

در این تله از تله های سرمایه گذاری افراد به دنبال تایید گرفتن از بقیه افرادی که همین اشتباه شما را مرتکب شده و هنوز هم می‌شوند، هستند. اگر از خودتان می‌پرسید «سرمایه‌گذاری من ۳۰ درصد زیان کرده اما نگهداشتن آنها حتما بهتر است، این طور نیست؟» به دنبال تایید گرفتن از بقیه سرمایه‌گذاران بخت‌برگشته مشابه هستید. می‌توان با این روش یکدیگر را در کوتاه‌مدت آرام کرد، اما با چنین کاری فقط خودتان را فریب می‌دهید.

راهکار: مطمئن شوید که توصیه‌های عینی از منابع موثق می‌گیرید نه اینکه با فردی که توصیه نامناسبی را در وهله نخست به شما کرده است، مشورت کنید.

تله «نابینایی»

این تله از تله های سرمایه گذاری می‌تواند شرایط را وخیم‌تر کند. حتی افرادی که چندان دنبال تایید خاصی نیستند هم اغلب واقعیت‌های موجود بازار را نادیده می‌گیرند چرا که نمی‌خواهند کاری انجام دهند و آن روز شوم که با زیان‌های سرمایه‌ گذاری‌شان مواجه ‌شوند را به تعویق بیندازند. اگر عمیقا می‌دانید که سرمایه‌گذاری شما مشکلی دارد، اما به همه چیز توجه دارید جز زیان سرمایه‌تان، دچار تله نابینایی شده‌اید.

راهکار: همه ما بالاخره روزی باید سود یا زیان سرمایه‌گذاری خود را مشاهده کنیم. فرار از این موضوع کمکی به اصل مطلب نمی‌کند. بهتر است با چشم باز و منطقی با مساله روبرو شد و اگر زیان بیش از حد ضرر است، از آن سرمایه‌گذاری خارج شد.

تله «نسبی بودن» وسوسه انگیزترین تله های سرمایه گذاری

این تله نیز انتظار شما را می‌کشد. هر کس یک ترکیب روانشناختی دارد که ترکیبی است از مجموعه رویدادهایی که برای وی اتفاق افتاده‌اند و برخی از آنها نیز ریشه موروثی و ژنتیک دارد. این موضوع به معنای آن است که گرچه باید از گفتار و اقدامات دیگران آگاه باشید، اما وضعیت آنان و دیدگاه‌هایشان لزوما نباید در مورد شما نیز صدق کند.

راهکار: آگاه باشید. باید برای خودتان و در چارچوب روحیات خودتان سرمایه‌ گذاری کنید. ممکن است دوستانتان روی یک گزینه ریسکی سرمایه‌گذاری کنند و پولش را هم داشته باشند اما اگر درآمد متوسطی دارید و زود هم عصبی می‌شوید، به چنین گزینه‌هایی فکر نکنید.

تسلط بر تله‌های ذهنی معامله گری

اینترنت موجب تسهیل معامله گری شده و در نتیجه این کار محبوبیت زیادی را بین مردم به دست آورده است. بیشتر معامله گران بازارهای مالی، تازه کار یا غیر حرفه ای هستند که به منظور کسب سریع ثروت جذب این بازار شده اند.

بنابراین می‌توان حدس زد که دارای تصورات و باورهای ذهنی اشتباهی هستند که در هنگام ترید به آن‌ها آسیب بسیار زیادی می‌رساند. در ادامه به بررسی و تحلیل هر یک از این موانع ذهنی خواهیم پرداخت.

انتظارات غلط

بسیاری از تریدرهای تازه کار فکر می کنند که پول درآوردن کار بسیار راحتی است، به ویژه وقتی که با حساب‌های مجازی کارگزاری ها معامله می کنند. حالا اگر در این معاملات مجازی به صورت اتفاقی سود قابل توجهی کسب کنند، نتیجه می گیرند که معامله گری کار بسیار راحتی بوده و با آن می توانند با تلاش خیلی کمی سود بالایی کسب کنند. این کسب سود باعث می شود که معامله گر بی تجربه نتیجه بگیرد که انجام ترید در بازار بهترین راه برای موفقیت و کسب ثروت است.

متاسفانه وقتی که این تریدرهای بی تجربه یک حساب معاملاتی واقعی باز کرده و با پول واقعی خود شروع به معامله می کنند، شرایط پیچیده تر می شود. بازار واقعی که حالا دیگر به هیچ وقت شبیه معاملات مجازی نیست و کاملا بی رحم هم می باشد.

معامله گری واقعی/ معامله گری مجازی

وقتی که تریدرهای تازه کار وارد معاملات واقعی می شوند، قدم در سخت ترین مرحله معامله گری، یعنی روانشناسی معامله گری ، می گذارند. به عبارت دیگر در حالی که در معاملات مجازی هیچ ریسک قابل درکی وجود ندارد، در معاملات واقعی وقتی که پول واقعی شما وارد معادله می شود، تمام تمرکز خود را بر معامله و روند قیمت از دست خواهید داد.

معمولا در معاملات مجازی در صورت ضرر، شما هیچ حس ناخوشایند قابل توجهی نخواهید داشت. این یعنی در معاملات مجازی تمام تمرکز شما بر قیمت و الگوها بوده و همیشه منتظر جهت درست قیمت خواهید ماند. چون با معاملات مجازی چیز خاصی را از دست نمی دهید، بنابراین احساسات شما هیچ تداخلی در معاملات ایجاد نخواهد کرد. متاسفانه وقتی که بخواهید با پول واقعی خود معامله کنید، سود و ضرر شما تله های روانشانسی در سرمایه گذاری تاثیر زیادی بر رفتار شما خواهد داشت، در نتیجه عملکرد شما روال طبیعی و علمی خود را از دست خواهد داد.

احساسات می توانند بر معاملات شما حکمرانی کنند

احساسات را می توان به عنوان بدترین دشمن یک معامله گر تعریف کرد؛ چون این احساسات معمولا منجر به قضاوت غلط و نهایتا ضرر می شوند. احساسات موجب خلق چیزی می شوند که رولاند باراک در کتاب خود به آن تله ذهنی (Mindtraps) می گوید. رولاند باراک در کتاب خود با عنوان “تله های ذهنی: کلید موفقیت در معامله گری، طی 88 درس به توضیح نقص هایی مانند ترس و حرص که مانع پیشرفت معامله گران می شود، می پردازد.

حرص

حرص موجب می شود که یک معامله گر به امید سود بیشتر معامله خود را مدت زمان بیشتری نگه دارد، حتی اگر قیمت نزولی شود. این احساس عامل اصلی معاملاتی است که در آنها یک معامله با سود احتمالی بزرگ، به ضرر سنگینی تبدیل می شود.

برای خنثی کردن عامل این حس، سعی کنید با دید کاملا بی طرفانه ای به شرایط معاملات خود نگاه کنید. وقتی که یکی از معاملات شما سود قابل توجهی کرده، از خود بپرسید که آیا دلایل اولیه ای که با آن این معامله را باز کرده اید هنوز حضور دارند یا خیر. اگر این دلایل از بین رفته اند پس زمان آن رسیده که معامله خود را ببندید یا حجم آن را کاهش دهید.

ترس

ترس می تواند مانع انجام معامله شده یا اینکه موجب می شود که یک معامله در سود را زودتر از موعد مقرر ببندید. اگر یک معامله گر از ضررهای احتمالی بیش از اندازه واهمه داشته باشد، معمولا فرصت های معاملاتی بسیار مناسبی را از دست خواهد داد. همچنین ممکن است که با ترس از دست دادن سود اولیه و ناچیز خود، معامله خود را خیلی زودتر از موعد ببندد. در هر صورت ترس مانع کسب سودهای احتمالی می شود.

فلج تحلیلی

فلج تحلیلی پدیده جالبی است که در آن معامله گران چنان درگیر تحلیل های زیاد می شوند که نمی توانند هیچ تصمیم معاملاتی بگیرند. چیزی که اغلب اینجا رخ می دهد این است که معامله گران در تلاش برای یک تحلیل ایده آل، درگیر کوچکترین جزئیات معامله احتمالی خود می شوند. تحلیل ایده آل کاری تقریبا غیرممکن و نشدنی است، در نتیجه این کار مانع کسب سود احتمالی و یا تجربه انجام معامله می شود.

احساسات متنوع زیادی وجود دارند که می توانند بر معامله گری شما حکمرانی کنند، اما مهم این است که بتوانید این احساسات را شناسایی کنید.

احساسات خود را بپذیرید

همه معامله گران در حداقل یکی از این تله های ذهنی گرفتار می شوند، اما یک تریدر حرفه ای یاد گرفته که این تله ها را شناسایی و درک کرده و اثر آن ها را خنثی کند. این کار، پایه و اساس تمرینات معامله گران می باشد. بنابراین اگر قصد شما معامله گری حرفه ای و موفق است، ابتدا باید خود را شناخته و بدانید که در چه تله های ذهنی گرفتار می شوید. یک معامله گر ماهر تلاش می کند تا بر احساسات خود مسلط شده و اجازه ندهد تا این احساسات بر عملکرد وی تاثیر منفی بگذارد.

معامله گران انسان بوده و بنابراین کمال گرایی در معامله گری وجود خارجی ندارد. با این وجود می توان با تسلط بر احساسات خود معامله گری موفقی داشت. انجام این کار برای برخی راحت تر از دیگران است، ولی کسب چنین مهارتی تنها با انجام معامله حاصل می شود. بنابراین قبل اینکه یاد بگیرید چطور سود کنید، باید وارد بازار شده و با انجام معاملات واقعی سعی کنید تا بر احساسات خود مسلط شوید.

جزئیات خبر

بسیاری از نویسندگان در مورد تله های روانشناسی یا رفتاری که مردم را در مسیر اشتباه از زندگیشان قرار می دهند، نوشته اند. برخی از شکل های کلاسیک روانشناسی ناکارآمد را می توان به طور مستقیم در رفتار سرمایه گذاری مشاهده کرد. رایج ترین تله های روانشانسی در سرمایه گذاری را در ادامه با هم مرور می کنیم.

تله های روانشانسی در سرمایه گذاری

آشنایی با تله های روانی در سرمایه گذاری و نحوه مقابله سرمایه گذاران با تله های روانشناختی در سرمایه گذاری به سرمایه گذاران کمک می کند تا به دام تله های سرمایه گذاری نیفتند و بازدهی بیشتری در بازارهای سرمایه گذاری کسب کنند. اهمیت شناخت تله های روانشانسی سرمایه گذاری به حدی است که رشته مالی رفتاری برای شفاف سازی رفتار سرمایه گذاران در بازارهای مالی ایجاد شده است.

۱- تله لنگری

ابتدا، تله ی به اصطلاح لنگری وجود دارد که به اتکای بیش از حد به چیزی که یک فرد فکر می کند، اشاره دارد. فرض کنید که بر نتیجه مسابقه ی بوکس شرط بندی کرده اید و مبارزی را انتخاب کرده اید که بیشترین تعداد ضربات مشت را در پنج بازی آخر خود داشته است. ممکن است انتخاب مبارزی که از نظر آماری فعال تر است، گزینه ی درستی بوده باشد اما شاید مبارزی که کمترین تعداد ضربات مشت را داشته است، پنج بازی را با ضربه ی فنی دور اول برنده شده باشد. واضح است که هر معیاری می تواند بی معنی باشد اگر بدون در نظر گرفتن زمینه انتخاب شود.

به عنوان مثال، اگر فکر می کنید که یک شرکت خاص موفق است، احتمالاً از این موضوع مطمئن هستید که سهام آن در وضعیت خوبی قرار دارند. این پیش تصور ممکن است در وضعیت کنونی یا در آینده کاملاً نادرست باشد.

به عنوان مثال، خرده فروش لوازم الکترونیکی Radio Shack را در نظر بگیرید. در دهه ی ۱۹۷۰ و ۱۹۹۰، تنها یک فروشنده ی موفق لوازم و وسایل شخصی الکترونیکی وجود داشت اما این زنجیره توسط خرده فروشانی همچون آمازون (AMZN) شکسته شد. افرادی که فکر می کردند Radio Shack برای همیشه باقی می ماند، پول بسیار زیادی را از دست دادند چراکه این شرکت چندین مرتبه به ورشکستگی نزدیک شد و تا اواخر سال ۲۰۱۷ تعداد مغازه های خود را از ۷۳۰۰ به ۷۰ فروشگاه رساند.

۲- تله هزینه غرق شده

تله هزینه غرق شده بسیار خطرناک است. آن در مورد حفاظت از انتخاب ها و تصمیمات از نظر روانشناسی (اما نه در واقعیت) است که اغلب برای سرمایه گذاری ها مصیبت آمیز است. این که ضرر دهید و/یا بپذیرید که اشتباهات نادرستی انجام داده اید یا اجازه داده اید فرد دیگری به جای شما تصمیم بگیرد، واقعاً دشوار است. اما اگر سرمایه گذاری شما خوب نیست یا در حال ورشکستگی است، بهتر است هر چه سریع تر از آن خارج شوید و در یک کسب و کار پررونق تر و بهتر سرمایه گذاری نمایید.

اگر به سهامی که گذشته خریده اید وفادارید، حتماً یک دهه منتظر مانده اید تا سربسر شود و این برای سهام غیرتکنولوژی است. بهتر است به هزینه ی غرق شده نچسبید و سرمایه ی خود را وارد زمینه های دیگری که به سرعت رو به پبشرفت هستند کنید.

۳- تله تایید

به طور مشابه در تله ی تایید، مردم کسانی را جستجو و دنبال می کنند که همان اشتباه را انجام داده اند یا در حال انجام آن هستند. مطمئن شوید که مشاوره ی بی طرفی از منابع کارآمد بگیرید و با کسانی که در مرحله ی اول به شما پیشنهاد بدی داده اند، مشورت نکنید. اگر به خود می گویید که «سهام ما %۳۰ سقوط کرده است اما ایا بهتر نیست آن را نگه داریم؟»، پس به دنبال تایید سرمایه گذار بدبخت دیگری در همان موقعیت می گردید. شما می توانید برای مدت کوتاهی همدیگر را تسلی دهید.

۴- تله کوری

یکی از تله های رایج سرمایه گذاری از منظر روانشناسی تله گوری است. کوری موقعیتی می تواند موجب بدتر شدن موقعیت شود. حتی افرادی که به دنبال تایید دیگران نیستند نیز اغلب واقعیت های رایج در بازار را به منظور انجام ندادن کاری و به تاخیر انداختن زیان هنگامی که باید با ضرر و زیان حاصل شده روبرو شد، پس می زنند.

اگر در اعماق وجودتان می دانید که مشکلی در رابطه با سرمایه گذاریتان وجود دارد، از جمله رسوایی آن تله های روانشانسی در سرمایه گذاری شرکت یا هشدارهای بازار، اما علاقه به خواند اخبار مالی ندارید، پس احتمالاً از این مشکل رنج می برید.

۵- تله نسبیتی

تله نسبیتی یکی دیگر از تله های روانشناختی بازار سرمایه و بورس است که شما را منحرف می کند. هر کسی دارای چیدمان روانی متفاوتی است که با مجموعه ی منحصر به فردی از شرایط بسط یافته به محیط کار، خانواده، دورنمای شغلی و احتمالاً ارث و میراث ترکیب می شود. این بدان معنی است که اگرچه لازم است تا در مورد کارهایی که دیگران می کنند یا حرف هایی که می زنند، هوشیار باشید اما موقعیت و نظرات آن ها لزوماً در خارج از این زمینه مرتبط نیستند.

هوشیار اما ملتفت باشید! شما تنها باید برای خود سرمایه گذاری کنید . دوستان شما ممکن است پول و خطرجویی لازم برای سرمایه گذاری در زمینه های مختلف را داشته باشند (همانطور که در فیلم «اماکن تجاری» نشان داده شده است) اما در صورتی که درآمد متوسطی دارید و فرد عصبانی هستید، پس این کار برای شما مناسب نیست.

۶- تله فراوانی غیرمنطقی

وقتی سرمایه گذاران شروع به باور این موضوع می کنند که گذشته برابر است با آینده، پس طوری رفتار می کنند که انگار هیچگونه عدم قطعیتی در بازار وجود ندارد. متاسفانه، عدم قطعیت هیچگاه از بین نمی رود.

همیشه افت و خیز، سهام از کار افتاده، حباب، ضرر و زیان، فروش از روی ترس در آسیا و رویدادهای غیرمنتظره ی دیگر در بازار وجود دارند. این باور که گذشته قادر به پیش بینی آینده است، نشانی از اعتماد به نفس بیش از حد می باشد. زمانی که تعداد زیادی سرمایه گذار این چنین باشند، شرایط «فراوانی غیرمنطقی» گرینسپن به وجود می آید که در آن، اعتماد به نفس بالای سرمایه گذار موجب می شود تا بازار به نقطه ای برسد که اصلاح گسترده اجتناب ناپذیر است. سرمایه گذارانی که بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند، کسانی هستند که اطمینان دارند بازی برای همیشه به طول می انجامد. اعتماد کردن به اینکه گاو به سمت شما نمی آید، یک روش مطمئن برای اجتناب از شاخ زدن گاو است.

۷- تله شبه قطعیت

این عبارت، مشاهده ای از تصورات سرمایه گذاران از خطر است. سرمایه گذاران در معرض خطر قرار گرفتن خود را محدود می کنند اگر فکر کنند که بازگشت سرمایه/سهام آن ها مثبت خواهد بود، اما اگر به نظر رسد که آن ها به سمت ضرر می روند، خطر بیشتری را دنبال خواهند کرد.

اساساً، سرمایه گذاران زمانی که سهامشان عملکرد خوبی دارد و می تواند مدت زمان بیشتری را دوام آورد، از خطر کردن اجتناب می کنند و وقتی سهامشان در تقلا است و نیازی نیست بیشتر در معرض ضرر و زیان احتمالی قرار گیرند، به دنبال خطر کردن می روند. این موضوع عمدتاً به خاطر ذهنیت دوباره به دست آوردن است. سرمایه گذاران به خطر کردن برای بازگرداندن سرمایه ی خود علاقه دارند اما نه برای ایجاد سرمایه ی جدید. یک راننده ی ماشین های مسابقه ای چه مدت می تواند دوام بیاورد اگر تنها زمانی که پیشتاز است از ترمز استفاده کند؟

۸- تله برتری

یکی از تله های روانشناسی بازار سرمایه که بسیار هم خطرناک اسن تله برتری است. بسیاری از سرمایه گذاران فکر می کنند که بهتر از متخصصان و حتی بازار می دانند. تنها داشتن تحصیلات و باهوش بودن بدان معنی نیست که شما از توصیه ی خوب و مستقل سود نخواهید برد. همچنین، بدان معنی نیست که شما می توانید از افراد حرفه ای و یک سیستم پیچیده از بازارها جلو بیفتید. بسیاری از سرمایه گذاران زمانی سرمایه ی خود را از دست داده اند که متقاعد شدند بهتر از باقی سرمایه گذاران هستند. علاوه بر این، این افراد طعمه ی آسانی برای تله های دیگر فوق الذکر هستند.

پروفسورهای امور مالی در بهترین دانشگاه ها وجود دارند(همیشه وجود داشته اند) که بسیار باهوش هستند و این موضوع می تواند آن ها را با این فکر فریب دهد که انتخاب ها در دنیای واقعی بسیار آسان هستند.

کلام آخر

روانشناسی انسان بسیار خطرناک است و اشتباهات استانداردی وجود دارند که مردم بارها مرتکب آن ها می شوند. در حال حاضر یا هنگام استرس و وسوسه، افتادن در دام یکی از این تله ها بسیار آسان است. تصور غلط، فریب دادن خود، تلاش بی حاصل برای اجتناب از ضرر و زیان، ناامیدانه به دنبال تسلی قربانیان دیگر گشتن، نادیده گرفتن وافعیت و غیره، همگی می توانند برای شما هزینه داشته باشند.

مراقب ذات تله های روانشانسی بازار بورس و دیگر بازار های مالی باشید و همیشه با خود صادق و روراست باشید. به علاوه، از افراد شایسته و وارد بکار که پیش از آن که دیر شود، شما را به واقعیت بر می گردانند، مشورت بگیرید.

تله های روانشانسی در سرمایه گذاری

نوشته های تازه

من همینم که هستم!

بلوغ روانی چیست؟

شخصیت ناسالم را از سالم بشناسید…

چه مواقعی به روانشناس نیاز داریم؟

ده فرد سمی که باید به هر قیمتی از آنها دوری کنید!

سایه بخش تاریک و پنهان زندگی هر شخص است.

از کیفیت و سطح رابطه عاطفی ام راضی نیستم !

متخصصان مرکز

دکتر کیومرث فرح بخش

ناهید خانبابایی

فاطمه تبریزی

زهره موسوی

جعفر ثمری صفا

بهناز عطاری

علی بهشتی

آمنه دقیقی

دکتر میرمجید سعیدی

فاطمه طلایی

كتاب ها

نظریه دلبستگی/ معرفی کتاب

کتاب تداوم عشق/ معرفی کتاب

جاناتان مرغ دریایی/ رسیدن به کمال

کتاب پیرمرد و دریا از همینگوی

کتاب در سه زمینه زوجین، روابط، پرخوری

انسان در جستجوی خویشتن از رولو می

چرامن خانواده دارم؟

چهار تله مهم در سرمایه‌گذاری

(با تاکید بر طرحواره درمانی توسعه سازمانی ST-OD)

نویسنده: سروش بهرامی

همواره یکی از مهم‌ترین پارامترهای مهم در امر سرمایه‌گذاری موفق، علاوه بر تحلیل و محاسبات دقیق، مبحث روانشناسی سرمایه‌گذاری است.

۱- تله لنگر انداختن (Anchoring Trap)

این نوع تله ،به اعتماد بیش از حد، به آنچه که تحلیل کرده‌اید ،اشاره دارد.

خرده فروشی الکترونیک، رادیوشاک (Radio Shack) را در نظر بگیرید.

این فروشگاه زنجیره‌ای، که در دهه‌های ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ به عنوان یک فروشنده لوازم الکترونیکی، و لوازم شخصی رونق زبان زدی داشت، با ظهور خرده فروشان آنلاین،مانند آمازون از گردونه رقابت محو شد.

افرادی که با تعصب بی‌جا،رادیوشاک را بهترین گزینه برای سرمایه‌گذاری قلمداد می‌کردند، گرفتار زیان سنگینی شدند.

۲- تله هزینه غرق شده (Sunk Cost Trap)

خیلی سخت است که، ضرر کنید یا قبول کنید که، تحلیل و انتخاب‌هایتان اشتباه بوده است.

اما درست‌ترین کار، در چنین موقعیت این است که، اگر حد ضررتان فعال شد، با قبول ضرر ،از معامله خارج شوید.

اگر در سال ۲۰۰۰ در بحبوحه حباب دات‌کام (Dotcom bubble) سهامی را، خریداری می‌کردید ،و با فعال شدن حد ضرر از آن، خارج نمی‌شدید، باید یک دهه صبر می‌کردید، تا بتوانید اصل سرمایه خود را ،بازگردانید.

۳- تله تایید (Confirmation Trap)

انسان ،به صورت ذاتی در هنگام مشکل، به سمت افرادی می‌رود که، مشکل مشابه را تجربه می‌کنند، که بتواند با آن‌ها به هم‌دردی،بنشیند.

در هنگامی که ،در بازارهای مالی ،دچار زیان شده‌اید ،و منطق نشانی از بازگشت آن ندارد، بدترین کار مشورت با کسانی‌ است، که شرایطی مشابه شرایط شما دارند.

در این مواقع ،معمولا افراد برای هم‌دردی، با یکدیگر، ماندن در بازار را تجویز می‌کنند ،غافل از اینکه احتمال ریزش بیشتر بازار، وجود دارد.

۴- تله غیرعقلایی (Irrational Trap)

وقتی، سرمایه‌گذاران باور می‌کنند، که گذشته برابر با آینده است، طوری رفتار می‌کنند که، گویی عدم اطمینان در بازار وجود ندارد.

متأسفانه‌، عدم اطمینان هرگز، از بین نمی‌رود.

همواره فراز و نشیب‌ها، سهام بیش از رشد کرده، حباب‌ها، حباب‌های کوچک، مشکلات کل صنعت، و سایر حوادث غیر منتظره، در بازار وجود خواهد داشت.

اعتقاد به اینکه گذشته، آینده را پیش‌بینی می‌کند، نشانه اعتماد به نفس ،بیش از حد است.

جایی که سرمایه‌گذاران ،بیش از حد اعتماد به نفس دارند ،و طمع خود را تحریک می‌کنند، بازار را تا یک اصلاح بزرگ، و اجتناب ناپذیر باشد، بالا می‌برند.

سرمایه‌گذارانی که ،بیشترین ضربه را متحمل می‌شوند، اغلب کسانی هستند ،که مطمئن هستند این گاو نر، بازار برای همیشه دوام خواهد داشت.