جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان

روندهای قیمتی بازارهای مهم ایران و جهان

به گزارش گروه تلکس شانا به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، یکی از روش‌های پیش‌بینی قیمت‌ها، نگاه به روند گذشته آنها است. بر این اساس در این گزارش روندهای قیمتی بازارهای مهم ایران و جهان به نمایش گذاشته شده‌ است. همچنین در متن مربوط به هر قسمت روند آتی قیمت‌ها براساس جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان شواهد موجود پیش‌بینی شده‌ است.

بازار سهام
تداوم کم‌نوسان شاخص کل
دیروز شاخص کل بورس با رشد اندک 4واحدی در 62 هزار و 639 واحد متوقف شد. نماد «جم» با تعدیل مثبت سودآوری هر سهم، همراه با نماد «فارس» بیشترین تاثیر مثبت را بر شاخص داشتند. پیش از این، افت نزدیک به 100 واحدی شاخص روز شنبه انتظار آغاز موج نزولی را ایجاد کرد؛ اما تحلیلگران معتقدند روند نزولی قیمت جهانی کالاهای پایه، هم اکنون در بازار سهام پیش‌خور شده است. چشم انداز تداوم روند نزولی قیمت‌ها باعث خروج نوسان‌گیران از سهام شرکت‌های وابسته به فلزات شده است. همچنین رشد نرخ دلار می‌تواند بر صنایع صادرات محور که نیمی از شرکت‌های بورسی هستند در میان مدت تاثیر مثبت بگذارد. بنابراین در شرایط کنونی، افت بیشتر شاخص دور از انتظار است، اما عواملی چون انتظار برای مشخص شدن نرخ سود بانکی و سیاست‌های انبساطی دولت می‌تواند به تداوم شرایط رکودی دامن بزند.

بازار ارز
زورآزمایی نیروهای متضاد در بازار ارز
در میانه معاملات دیروز، هر دلار آمریکا تا سطح 3680 تومانی بالا رفت (بیشترین نرخ از 18 خرداد 92). در ادامه اما، احتیاط معامله‌گران و شناسایی سود موجب بازگشت نرخ ارز به 3660 تومان شد. روند صعودی نرخ دلار با عواملی مثل تقاضای ارز زائران و مسافران خارجی با نزدیک شدن به کریسمس و همچنین فرصت آربیتراژ به علت رشد ارزش دلار در کشورهای همسایه رقم خورد. در این میان، سفته‌بازان از این فرصت استفاده کرده و رشد نرخ‌ها را تشدید کردند. اکنون باید منتظر ماند که بانک مرکزی چگونه از طریق بازارسازها می‌تواند این فضا را کنترل خواهد کرد. اظهارات مقامات بانک مرکزی نیز تایید می‌کند دلار برای رشد بیشتر و شکست سقف 3700 تومانی مسیر دشواری را هم به لحاظ روانی (انتظار فعالان) و هم به لحاظ عرضه‌های احتمالی صرافی بانک‌ها در پیش داشته باشد.

بازار سکه
کم‌واکنشی سکه به دلار
دیروز هر سکه طرح جدید بدون تغییر به قیمت 907 هزار تومان معامله شد. در شرایط تعطیلی بازارهای جهانی، رشد اندک نرخ دلار نتوانست قیمت سکه را تغییر دهد. روند صعودی اونس طلای جهانی در سایه بالا بودن شاخص دلار دور از انتظار است. علاوه بر این، قرار گرفتن نرخ دلار در بالاترین میزان از خرداد 92، شرایط احتیاطی را در بازار ارز به وجود آورده است. چشم انداز اونس طلای جهانی، علاوه بر نزدیک شدن به ایام عزاداری، از جذابیت معاملات سکه برای معامله‌گران کاسته است. امری که تعمیق حباب منفی سکه (کمتر بودن قیمت بازاری از ارزش ذاتی) را رقم زد. اونس هم اکنون نزدیک به کمترین میزان در 6 سال گذشته قرار دارد و تداوم روند نزولی آن دور از انتظار نیست. اما انتظار می‌رود کف 900 هزار تومانی مانع از ریزش بیشتر قیمت سکه شود.

بازار طلای جهانی
سایه شاخص دلار بر اونس
اونس طلای جهانی با کاهش 3 درصدی ششمین هفته نزولی خود را ادامه داد. شاخص دلار با احتمال افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو در سال جاری عامل تداوم فشار بر اونس است. آمارهای اشتغال ماه نوامبر و شاخص خرید مدیران کارخانه‌ای در هفته جاری می‌تواند مجددا بر اونس تاثیر بگذارد. سرمایه‌گذاران با چشم انداز روند نزولی اونس، فروش سهام صندوق‌های با پشتوانه فلزات را افزایش دادند. انتظار تشدید سیاست‌های انبساطی بانک مرکزی اتحادیه اروپا در نشست روز پنج‌شنبه، همچنین احتمال اتخاذ سیاست انبساطی توسط بانک ملی سوئیس می‌تواند با رشد شاخص دلار عامل تشدید فشار بر اونس شود. با این حال، رشد تقاضای فیزیکی چین حامی احتمالی اونس در قیمت‌های پایین کنونی است. در نظرسنجی کیتکو، 8 نفر (از 14 کارشناس) روند صعودی، 4 نفر حرکت نزولی و 2 کارشناس روند خنثی را برای این هفته قیمت اونس پیش‌بینی کردند.

بازار اوراق مسکن
نشانه‌های بازگشت رونق به مسکن
دیروز اوراق تسهیلات مسکن اسفند 92 (تسه 9212) با رشد 6/ 0 درصدی به قیمت 72 هزار و 984 تومان معامله شدند. در شرایط کنونی، همچنان انتظار برای مشخص شدن جزئیات وام جدید مسکن با سقف 60 میلیون تومانی در جلسه آتی شورای پول و اعتبار وجود دارد که از قیمت «تسه»ها نیز حمایت می‌کند. انتظار می‌رود مشخص شدن جزئیات وام، بیش از پیش‌بینی‌ها زمان ببرد. آمارهای آبان نشان می‌دهد هرچند کاهش 3 درصدی متوسط قیمت‌ها نسبت به ماه مهر رقم خورده، اما حجم معاملات افزایش یافته‌اند که بیانگر تقویت تقاضای خرید در قیمت‌های پایین مسکن است. این موضوع در کنار برخی تصمیمات بانک مرکزی برای خروج رکود از بازار مسکن مانند تضمین فروش قسطی مسکن، چشم انداز بازگشت رونق به این بخش اقتصادی را به وجود آورده است که می‌تواند رشد تقاضای «تسه»ها را نیز به همراه داشته باشد.

بازار نفت
نفت در انتظار نشست اوپک
هر بشکه نفت خام آمریکا با افت هفتگی 45/ 0 درصدی همراه شد. قرار گرفتن شاخص دلار در سطوح بالا و تداوم فشار عوامل بنیادین، قیمت نفت را در سطوح پایینی نگه داشته است. از سمت تقاضا، همچنان نگرانی‌ها از کند شدن رشد تقاضا، به ویژه کاهش تقاضای چین با شرایط اقتصادی نامناسب و افت اخیر بازار سهام این کشور، عامل فشار از سمت تقاضای نفت است. از سمت عرضه نیز چشم انداز افزایش تولیدات نفت کشورمان با اعلام آمادگی جذب 30 میلیارد دلار سرمایه برای پروژه‌های نفتی و گازی، علاوه بر قرار گرفتن تولیدات اوپک نزدیک به ظرفیت کامل، عامل فشار بر قیمت جهانی نفت از سمت عرضه است. با این حال تردیدهایی برای تغییر استراتژی اوپک با توجه به اظهارات اخیر عربستان به وجود آمده؛ اما کارشناسان احتمال تصمیم به کاهش تولیدات در نشست دسامبر را کم می‌دانند.

سناریوهای محتمل جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان مسکن در سال ۹۹

رشد قابل ‌توجه قیمت‌ها و کم شدن معاملات، ازدیاد قابل‌توجه خرید و فروش‌ها همزمان با رشد دوباره نرخ‌ها؛ این دو تجربه متفاوتی میباشد که بازار مسکن در ۲۰ ماه گذشته پشت سر گذاشته میباشد؛ تجربیاتی که هر چند همزمانی آنها در یک بازار، دور از ذهن به نظر می‌رسید اما بازار مسکن ایران در ادامه عملکرد غیرقابل پیش‌بینی خود هر دوی این مسیر‌ها را طی کرد تا بار دیگر تحلیل آنچه در سال‌ آتی رخ خواهد داد، دشوار و همراه با اما و اگر باشد

به گزارش ملک هفت به نقل از اعتماد، صنعت ساختمان در طول دهه‌های گذشته همواره نام خود را به عنوان یکی از اصلی‌ترین بخش‌های مولد اقتصادی ایران ثبت کرده میباشند. براساس برآوردها سهم این بخش در تولید ناخالص داخلی کشور بیش از 10درصد میباشد و همزمان تعداد زیادی از اصناف و حوزه‌های وابسته به ساختمان در مجاورت بازار مسکن فعالیت مینمایند. از این رو در سال‌های اخیر، هر بار بازار مسکن به رونق رسیده، تاثیر خود را در آمار نهایی عملکرد اقتصادی کشور نشان داده و هر بار دوره جدیدی از رکود در این بازار کلید خورده، مثبت ماندن رشد اقتصادی کلان کشور نیز دشوار شده میباشد. جدای از آن، باتوجه به مرکز بخش خصوصی در این بازار، بسیاری از تحولات کلان اقتصادی و سیاسی که دولت را تحت‌تاثیر خود قرار داده، لزوما بر بازار مسکن نیز تاثیر همزمانی نخواهد داشت ولی با این وجود، بازار مسکن از سال قبل یک تغییر مسیر مهم داد و همزمان با ازدیاد قیمت ارز و آغاز برخی تلاطم‌های اقتصادی، روند ازدیاد قیمت جدی را آغاز کرد. به دنبال این اتفاق، در طول یک سال از ماه‌های آغازی سال گذشته تا تابستان سال 98، قیمت مسکن ناگهان روند تنزلی به خود گرفت و خانه در کلانشهری مانند تهران، در یک سال بیش از صددرصد گران شد. مانند سابقه تجربه‌های سال‌های قبل، با ازدیاد ناگهانی قیمت‌ها آغاز دوره جدیدی از رکود دور از تصور نبود. با بالا رفتن قیمت‌ها، تسهیلات دولت اثربخشی خود را از دست داد و بخش قابل‌توجهی از جامعه قدرت خرید لازم برای باقی ماندن در بازار را نداشتند.

آمار عملکرد بازار مسکن در یک جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان سال اخیر نیز نشان می‌داد که با وجود حفظ بخش قابل‌توجهی از معاملات در مناطق گرانقیمت شهر، مناطق ارزان‌قیمت دوره جدیدی از رکود را تجربه کردند. هرچند به نظر می‌رسید با حفظ شرایط و باوجود کاهش تقریبی قیمت‌ها، بازار سال 98 را با رکود به اتمام برساند اما آمارهایی که از سوی وزارت راه و شهرسازی در آذر و دی ماه امسال منتشر شد، بخش زیادی از این تحلیل‌ها را ابطال کرد. براساس آمارهای ارایه شده، میزان معاملات مسکن تهران در آذر ماه امسال، بیش از 137درصد در مقایسه با آبان ماه ازدیاد پیدا کرد و قیمت مسکن نیز که چند ماه یا ثابت مانده بود یا کاهشی تقریبی را تجربه می‌کرد، رشدی دوباره را پشت‌سر گذاشت. در جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان دی ماه نیز این روند حفظ شد و هم معاملات و هم قیمت مسکن، ازدیاد یافت. براساس آمارهای ارایه شده میانگین قیمت مسکن تهران در هر متر به بیش از 13 میلیون و 800 هزار تومان رسید تا رکوردی جدید در این زمینه ثبت نماید.

ابهام‌های بازار در سال 99

هر چند تا مشخص نشدن وضعیت بازار در بهمن و اسفند، نمی‌توان حرکت رخ داده در بازار در دو ماهه آذر و دی را تحلیل نمود اما در عین حال برهم خوردن پیش بینی هایی که از رکود حکایت می‌نماید ارایه تصویری دقیق از بازار سال آتی را دشوار کرده میباشد.

کاوشگران بازار می‌گویند وضعیت بازار از چند سناریوی اصلی خارج نمیباشد. اگر اتفاقات رخ داده در دو ماه اخیر را یک حرکت زودگذر درنظر بگیریم، یک احتمال مداومت شرایط رکود در بازار میباشد. باتوجه به رشد قیمت‌ها در سال گذشته و کم شدن قیمت خرید قدرت خرید مردم و همزمان با کاهش سطح اثرگذاری تسهیلات دولتی کمک هزینه خرید خانه، این تصور که معاملات مسکن بار دیگر تنزل یافته و به رکود نزدیک شود، خارج از تصور نمیباشد. تحلیل دیگر ارایه شده درباره بازار، قیمت‌ها و معاملات مسکن را در ارتباط با سایر بازار‌ها تحلیل مینماید. باتوجه به ازدیاد قابل‌توجه سطح نقدینگی سرگردان در اقتصاد ایران، در سال‌های گذشته سفته‌بازان و سودجویان که در کوتاه‌مدت به دنبال ازدیاد قابل‌توجه درآمدهای‌شان بوده‌اند، ناگهان به یک بازار ورود کرده و با برهم ریختن نظم آن، سودجویی مینمایند. در این کاوش در صورتی که بازاری همانند بورس جذابیت خود را ازدست بدهد و ثبات قیمتی در بازار طلا و ارز حفظ نمایند، احتمال آنکه بار دیگر سفته‌بازان به بازار مسکن ورود نمایند، ازدیاد خواهد یافت. در همچنین شرایطی، همزمان با حفظ رکود در میان در خواست کنندگان واقعی مسکن، تورمی جدید در بازار رخ خواهد داد که قطعا اتفاق مثبتی نمیباشد. کاوش دیگری که وجود دارد، حفظ شرایط فعلی میباشد. یعنی در شرایطی که ثباتی تقریبی در قیمت‌ها حفظ خواهد شد، در برخی ماه‌ها رکود به بازار می‌رسد و در بعضی ماه‌ها، امکان ازدیاد قیمت و معاملات به شکلی محدود وجود خواهد داشت .

وابستگی مسکن به سایر عوامل

محمد مهدی مافی، کارشناس بازار مسکن میفرماید: برای ارایه کاوشی دقیق از شرایط بازار در ماه‌های پیش‌رو باید تصویری روشن از آتی اقتصاد کلان ایران و سایر عوامل اجتماعی و سیاسی داشت و باتوجه به نامشخص بودن شرایط آنها، اینکه در بازار مسکن چه اتفاقی رخ دهد نیز دقیقا قابل ارزیابی نمیباشد.

به گفته او باتوجه به ازدیاد قابل‌توجه سطح نقدینگی، این تصور که جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان احتمال کم شدن قیمت‌ها در مدتی کوتاه وجود دارد قدری دور از ذهن میباشد و به نظر تلاش برای حفظ شرایط و برنامه‌ریزی برای ازدیاد حمایت از اقشار کم‌درآمد عملی‌ترین گزینه پیش‌رو خواهد بود.

مافی با بیان اینکه نمی‌توان برای بازار مسکن سقف قیمتی درنظر گرفت، فرمودند: ‌متاسفانه در برخی کاوش ها این‌طور عنوان می‌شود که باتوجه به افزدیاد صددرصدی قیمت، دیگر بازار به سقف قیمتی خود را رسیده و خبری از یک ازدیاد جدید نخواهد بود. این در حالی میباشد که بازاری همانند مسکن اساسا سقف قیمتی ندارد و در جامعه‌ای که نقدینگی در آن همواره رو به ازدیاد میباشد، بالا رفتن دوباره قیمت خانه را نمی‌توان منتفی دانست.

به گفته این کارشناس، آنچه در دو ماهه گذشته رخ داده نیز وابسته به سایر عوامل اقتصادی و سیاسی میباشد.

جامعه با کاوشی که از شرایط خواهد داشت، به یک بازار اقبال نشان داده و به یک بازار پشت مینماید. باید برای رسیدن به علت دقیق ازدیاد قیمت‌ها و معاملات در ماه‌های اخیر، شرایط کلان اقتصادی را کاوش کرد و برای سنجش وضعیت در آتی نیز همه عوامل کلان شرایط بازار را تعیین مینمایند.

اقتصاد ایران در سال‌های اخیر با شوک‌هایی مواجه شده و اصلی‌ترین شوک پشت‌سر گذاشته به سال 97 و همزمانی تحریم‌های جدید با برخی تلاطم‌های داخلی بازمی‌گردد.

هر چند در سال قبل دولت با مشکلات جدی مواجه بود اما مدیریت شرایط در سال 98، ثباتی تقریبی به بسیاری از حوزه‌های اقتصادی ایران بازگشت. بازار مسکن نیز این آرامش را به سبک خود تجربه نموده و در کنار کم شدن نوسانات شدید قیمت، ماه‌هایی را با رکود و ماه‌هایی را با رونق پشت‌سر گذاشته است. به نظر چگونگی مواجهه اقتصاد ایران با شاخص‌های کلان در سال آتی، وضعیت بازار مسکن را نیز مشخص خواهد نمود؛ بازاری که رکود، تورم یا بازگشت سفته‌بازان بخشی از سناریوهایی میباشد که برایش متصور میباشد.

الگوی کریپتو می‌تواند بورس را نجات دهد؟

به گزارش سرویس بورس مشرق، شاید بسیاری از تازه‌واردهای بورسی به یاد نیاورند، اما برش زمانی ۹۴-۹۲ به عنوان تلخ‌ترین دوره با فرسایشی طولانی در ذهن فعالان قدیمی این بازار حک شده است. ادامه‌دار شدن روند نزولی بورس در دوره جاری که حالا به ۴۷۶روز رسیده نیز یادآور آن روزها است و بورس‌بازان را به مقایسه این دو رکود تاریخی واداشته است. «دامنه نوسان» اما اصلی‌ترین متهم فرسایشی شدن هر دو دوره رکودی است که به فرار سرمایه‌ها منجر شده است. در دوره فعلی اما هنوز هستند سرمایه‌گذارانی که در انتظار فرصتی برای ورود مجدد نشسته‌اند. دریچه فرصتی که تا ابد باز نخواهد ماند. شاید بهترین الگو برای نجات بورس، بازار کریپتوها باشد؛ بازاری غیرمولد که بدون دامنه نوسان، موفق به جذب سرمایه‌های سرگردان شده‌ و ثابت کرده نوسان آزاد قیمت‌ها نه تنها به ضرر بازار و سرمایه‌گذاران نیست، بلکه عامل جذابیت آن است. مزیتی که در ایران، کریپتوها را به رقیب جدی سهام تبدیل کرده است. اما چگونه می‌توان از بازار رمزارزها برای نجات بورس تهران الگو گرفت؟

این روزها سرمایه‌گذاران، وضعیت فعلی بورس را با طولانی‌ترین رکود تاریخ این بازار در برش زمانی ۹۲ تا اواخر سال۹۴مقایسه می‌کنند. رکودی که بیش از ۷۰۰ روز به درازا کشید و حدود ۳۱‌درصد از ارتفاع نماگر اصلی بازار سهام کاسته شد. حالا نیز ۴۷۶ روز است که سهامداران روزهای نزولی و راکدی را در تالار شیشه‌ای سپری می‌کنند و هرچند با نگاه به متغیرهای بنیادی اثرگذار بر بازار، در انتظار چرخش مسیر نماگرهای بورسی نشسته‌اند، اما نقطه پایانی برای این رکود نمی‌یابند و به ناچار در حال یافتن مقصدی جذاب برای جبران زیان‌های ناشی از سرمایه‌گذاری در این نابازار طی ۱۶ ماه اخیر هستند.

پاسخ به این سوال که چرا ابرنوسان قیمت‌ سهام در بورس تهران چه در دوره‌های صعودی و چه نزولی به این میزان طولانی و فرسایشی می‌شود، ساده است. «دامنه نوسان» متهم اصلی شکل‌گیری چنین روندهایی است که طبیعتا به فرار سرمایه از بازاری تبدیل شده که می‌تواند در صورت کارابودن قوانین و ساختارها، نقشی مهم در تولید و بهره‌وری اقتصاد کشور داشته باشد. نکته مهم اما این است که با وجود تداوم خروج سرمایه‌های خرد از گردونه معاملات سهام در دوره فعلی رکود بازار سهام، هستند سرمایه‌گذارانی که هنوز به تغییر روند بازار امید داشته و در انتظار فرصتی برای ورود مجدد هستند. اما آیا این دریچه فرصت تا ابد باز خواهد ماند؟ قطعا پاسخ این سوال منفی است و به نظر می‌رسد سیاستگذار باید به سرعت از فرصتی که در اختیار دارد برای احیای بازار استفاده کند.

شاید بهترین الگو برای نجات بورس، بازار رمزارزها باشد. کریپتوها که طی یکی،دو سال گذشته در مرکز توجه سرمایه‌گذاران قرار گرفته‌اند، بدون دامنه نوسان و البته دخالت‌های مربوط به رگولاتوری‌های دولتی، موفق به جذب سرمایه‌های هنگفتی شده‌اند. این بازار نشان داد که نوسان آزاد قیمت‌ها نه تنها به ضرر بازار و سرمایه‌گذاران آن نیست بلکه عامل جذابیت و جذب سرمایه است، مزیتی که در ایران آن را به رقیب جدی بورس تهران تبدیل کرده است. در حالی که بازار سهام ایران می‌تواند از جذابیت‌های به‌مراتب بیشتر نسبت به بازار ارزهای دیجیتال برخوردار باشد اما با موانعی همچون دامنه نوسان، تصمیم‌گیری‌های شبانه و دخالت‌های دولتی مواجه است تا ریسک سرمایه‌گذاری در بورس دوچندان شده و البته سرمایه‌گذاران شاهد تکرار چرخه‌های فرسایشی رکود یا رونق‌های منجر به حباب باشند. اما چگونه می‌توان از بازار کریپتوها برای نجات بورس تهران الگو گرفت؟

مروری بر طولانی‌ترین رکود تاریخ بورس

هر چند بسیاری از تازه‌واردهای بورسی به یاد نمی‌آورند اما برش زمانی ۹۴ - ۹۲ به عنوان تلخ‌ترین دوره در ذهن فعالان قدیمی این بازار هک شده است. رکود بورس تهران در این دوره ۷۱۷ روز زمان برد و حدود ۳۱‌درصد از ارتفاع نماگر اصلی تالار شیشه‌ای کاسته شد. این دوره اصلاحی اما پس از ثبت رشد ۲۷۶‌درصدی رقم خورد. دوره‌ای صعودی که ۵۱۵ روز کام سهامداران را شیرین کرده بود. داستان جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان از جایی شروع شد که در سال ۹۱ نرخ دلار رشد قابل‌توجهی را تجربه کرد و قیمت اسکناس آمریکایی در بازار آزاد از سطوح کمتر از ۲هزار تومان با رشد دوبرابری به مرز ۴هزار تومان رسید. بورس که همیشه با تاخیر زمانی به نرخ دلار واکنش نشان می‌داد در اواسط سال ۹۲ شرایط را برای رشد فراهم دید. جهش ارزی در کنار افزایش نرخ تورم و مواجهه با تحریم‌های اقتصادی بهانه‌های لازم برای ورود سرمایه‌های سرگردان را به بورس داد. نفت ۱۲۰ دلاری از دیگر متغیرهایی بود که به جذابیت بازار سهام و شرکت‌های وابسته به طلای سیاه افزوده بود.

پس از حدود ۲۴ ماه اما ورق برگشت. کاهش نرخ دلار و تغییر مسیر انتظارات تورمی با جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان روی کار آمدن دولت روحانی سبب شد تا شاهد آغاز اصلاح قیمت سهام پس از یک دوره صعودی باشیم. در این میان نفت جهانی نیز با افت حدود ۸۰‌درصدی مواجه شد و تا محدوده ۲۷ دلار عقب نشست. خروج سرمایه‌ها از تالار شیشه‌ای اما زمانی شدت گرفت که نرخ سود سپرده‌گذاری در برخی از موسسات اعتباری پا را از ۳۰‌درصد فراتر گذاشت تا سهامدارانی که در یک دوره اصلاحی دست و پا می‌زدند را به وسوسه بیندازد. یکی از تلخ‌ترین روزهای تالار شیشه‌ای که تاریخی شد در اواخر سال ۹۳ رقم خورد. شرکت‌های پالایشی که به واسطه افزایش نرخ خوراک و البته مسائلی همچون کیفی‌سازی بین ۸ تا ۱۲ ماه با توقف نماد معاملاتی خود مواجه بودند، ۲۶ اسفند سال ۹۳ به گردونه معاملات سهام بازگشتند و چیزی حدود ۴۰ تا ۷۰‌درصد افت قیمت را تجربه کردند. بازگشایی تلخی که نماگر اصلی تالار شیشه‌ای را با ریزش تاریخی ۵/ ۵‌درصدی مواجه کرد.

به این ترتیب سهامدارانی که حدود یک سال با حبس سرمایه‌هایشان در نمادهای متوقف شده پالایشی روبه‌رو بودند، ریزشی سنگین را نیز تجربه کردند. این بازگشایی تلخ اما یک درس برای سیاستگذار بورسی داشت که البته به سادگی از کنار آن عبور کرد. در روز ۲۶ اسفندماه، سهام پالایشی بدون محدودیت دامنه نوسان به گردونه معاملات سهام بازگشتند و هرچند به سبب عقب ماندن از اصلاح قیمتی که ۱۴ ماه پیش از آن اغاز شده بود، افتی پرمقدار را تجربه کردند اما به واسطه رسیدن به تعادل، در روزهای آتی به محدوده سبز تابلو بازگشتند و با وجود ادامه‌دار بودن روند نزولی در کلیت بازار، حدود یک ماه روزهای سبزی را پیش‌کش سهامداران خود کردند. شاید اگر در ادامه دادوستدهای این نمادها و البته کل بازار، دیگر محدودیتی برای نوسان قیمت‌ها وجود نداشت، روزهای رکودی بورس یک سال دیگر به درازا نمی‌کشید.

۱۶ ماه انتظار فرسایشی

رکود اخیر بورس تهران که از ۲۰ مرداد ۹۹ آغاز شد، امروز ۴۷۶ روزه می‌شود و حالا فاصله نماگر اصلی بورس تهران تا اوج ۲‌میلیون و ۷۸‌هزار واحدی از ۳۴‌درصد فراتر رفته است. این رکود پس از جهش حدود ۴۸۸‌درصدی شاخص کل بورس تهران رقم خورد. ابرنوسانی که تنها ۲۱۴ روز زمان برد و استارت آن از اواخر سال ۹۸ زده شد. در آن زمان به خاطر حوادث چهارگانه رخ داده یعنی افزایش نرخ بنزین، قرار گرفتن ایران در لیست سیاه FATF، شیوع کرونا و محدودشدن درآمدهای ارزی با تشدید فشار حداکثری تحریم‌ها و رفتن ۱۲ بانک باقی‌مانده به لیست تحریمی آمریکا، انتظارات تورمی به شدت افزایش یافته بود. بسیاری با اصرار به احتمال بالاتر رفتن نرخ دلار، انتظارات در بازار سهام برای تطبیق قیمت‌ها با این ارز را افزایش دادند. همزمان شیوع کرونا و تعطیلی گسترده کسب‌وکارها باعث شد سرمایه‌گذاران به دنبال راهی برای کسب درآمد و البته مصون ماندن از گزند تورم و کاهش ارزش ریال بر آیند و بازار سهام گزینه جذاب پیش‌روی آنها بود.

تقلای صاحبان جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان سرمایه با ورود به بورس در سال ۹۹ شکلی جدی‌تر به خود رفت. قیمت‌ سهم‌ها رو به صعود بودند و همزمان دولت و رسانه‌ها اقدام به تبلیغات گسترده و تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در بازار سهام کردند. این‌گونه بود که شاهد افزایش صدور کدهای معاملاتی آنلاین و ورود عموم مردم به بازار سهام بودیم.

در ادامه سخن گفتن از بورس در محافل عمومی و سودای کسب سود آسان و تضمین‌شده از این بازار، صف‌های صدور کدهای آنلاین را طولانی‌تر کرد و افزایش محسوس تقاضا برای سهام که حالا در قیمت‌هایی بالاتر از ارزش ذاتی خود در حال دادوستد بودند، رشد قیمت سهام را سرعت داد. «دامنه نوسان» به تجمع خریداران در صفوف تقاضا انجامید تا هیجان صعودی بازار، به روزهای بعدی منتقل شود. شوق و طمع و بعدها توهم شاخص کل بورس را در مدتی کوتاه به قله تاریخی و البته غیرقابل تصور دومیلیون و ۷۸‌هزار واحد رساند. به این ترتیب با گذشت کمتر از پنج ماه از سال ۹۹، میانگین وزنی قیمت سهام رشد ۳۰۰‌درصدی را ثبت کرد و برخی از سهام در همین مدت، سود بیش از ۷۰۰‌درصدی را از آن سهامداران خود کردند. اما این بازی ادامه پیدا نکرد و در اوج شیدایی و خوش‌بینی مسیر قیمت‌ها ناگهان تغییر کرد و بازار سهام وارد فاز «تخلیه حباب» شد، تخلیه حبابی که به دلیل محدودیت‌های معاملاتی به درازا کشیده است و حالا با وجود اتفاق‌نظر کارشناسان در خصوص ارزنده بودن بازار نیز پایان نمی‌یابد.

متهم همیشگی

مرور متغیرهای اثرگذار بر بازار در دو دوره رکودی مورد بررسی نشان می‌دهد که متهم اصلی تمامی این موج‌های پرشتاب صعودی و به دنبال آن رکودهای فرسایشی، محدودیتی به نام دامنه نوسان بوده که نه‌تنها در تمامی دوره‌ها آتش هیجان بورس‌بازان را شلعه‌ورتر می‌کند بلکه سهامداران را به بیش‌واکنشی نسبت به متغیرهای پیرامونی همچون نرخ دلار و تورم وا می‌دارد. در کنار دامنه نوسان اما دخالت‌های سیاستگذار در روند بازار و سیاست‌های نسنجیده دولت از دیگر عواملی بود که روند بازار سهام را دستخوش تغییر کرد.

اصرار نابه‌جا به قانونی ناصواب

مدت زمانی بسیار طولانی است که بازار سهام با ارائه نسخه‌ای خطا در خصوص محدود کردن دامنه نوسان، به بازاری غیرکارا تبدیل شده است و با وجود اتفاق نظر فعالان این بازار، از بدنه کارشناسی گرفته تا همین سهامداران زیان‌دیده در خصوص لزوم حذف این محدودیت، اما سیاستگذار همچنان بر ادامه این رویه ناصواب اصرار می‌ورزد. محدودیتی هیجان‌ساز که در دوره‌های صعودی به طولانی‌ شدن صف‌های خرید برای مدت طولانی و در نتیجه حبابی شدن قیمت‌ها و ابرنوسان صعودی بازار مانند اتفاقی که در ۵ ماه نخست سال ۹۹ واقع شد، می‌انجامد و در دوره‌های نزولی، اصلاح قیمت‌ها را به روندی طولانی و جان‌فرسا تبدیل می‌کند و نقدشوندگی بازار سهام که مهم‌ترین مزیت آن نسبت به دیگر گزینه‌های سرمایه‌گذاری است را به خطر می‌اندازد.

به وضوح مشخص است که محدودیت دامنه نوسان که البته به نظر می‌رسد با تفکر دلسوزانه ممانعت از زیان سهامداران خرد تا به این لحظه حفظ شده است، در عمل آسیبی بزرگ‌تر به بازار و سرمایه‌گذار آن زده و نه‌تنها نتوانسته سدی در برابر زیان سرمایه‌گذار باشد بلکه ضمن به تاخیر انداختن یک کشف قیمت واقعی و بر هم زدن تعادل عرضه و تقاضا، با اثر کهربایی و افزایش صف‌نشینی، به نهادینه شدن حرکت‌های توده‌وار و استفاده تقریبا صفر سهامداران از تحلیل برای معامله در این بازار پرریسک منجر شده است. ضمن آنکه نتوانست مانع افزایش زیان سهامداران شود، یعنی همان اصلی که سبب شده دامنه نوسان تا امروز در بازار سهام حفظ شود.

علاوه بر این به گفته کارشناسان و صاحب‌نظران بورسی، این فرآیند ضمن ناکارآمد کردن بازار می‌تواند به کوچ همیشگی سرمایه از بورس بینجامد. اتفاقی که این روزها بیش از گذشته شاهد آن هستیم. بررسی‌های آماری نشان می‌دهد از آغاز اصلاح قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای یعنی میانه مرداد سال ۹۹ تا امروز، حدود ۱۲۰‌هزار میلیارد تومان سرمایه‌ حقیقی راه خروج از بازار سهام را برگزیده‌اند. برخی از این پول‌های فراری، منتظر فرصتی مناسب برای ورود مجدد هستند و برخی روانه بازاری شده‌اند که با وجود نبود رگولاتوری سیستمی و عدم‌محدودیت معاملاتی، اما جذابیتی دوچندان برای سرمایه‌گذاری دارد و این روزها نام آن بر سر زبان‌هاست؛ «بازار ارزهای دیجیتال»، بازاری که شاید در اولین روزها، سرمایه‌گذاران آن را با «بیت‌کوین» شناختند اما در حال حاضر بر اساس آمار رسمی، بیش از ۱۱‌هزار کوین در این بازار مورد دادوستد قرار می‌گیرند. دلیل جذابیت رمزارزها برای سرمایه‌گذاران چیست؟

برخی آمارهای تائید نشده موید ورود بخش عمده سرمایه‌های گریزان از بورس به سمت بازار ارزهای دیجیتال است که طی ماه‌های گذشته و در پی ناامیدی سهامداران از بازگشت روزهای سبز به تالار شیشه‌ای شدت بیشتری گرفت. بازاری که محدودیتی برای نوسان ندارد و با وجود بالا بودن دامنه تغییرات روزانه اما از چنان جذابیتی برای سرمایه‌گذاران برخوردار است که می‌تواند با وجود نبود یک چشم‌انداز مشخص به خوبی رقبای خود را کنار بزند. دلیل این جذابیت چیست؟ پاسخ ساده است. شاید به جرات بتوان اذعان کرد که جذابیت یک بازار به همین نوسانات است. به عنوان مثال حتی افت قیمت سنگین یک کوین در یک روز معاملاتی سبب فرار دائمی سرمایه‌ها از این بازار نشده و نتوانسته از جذابیت آن بکاهد.

نوساناتی که سبب شده علاوه بر سرمایه‌گذاران با پول‌های خرد، سفته‌بازان نیز وارد شوند تا شاهد افزایش ضربان آن بازار باشیم. «سفته‌بازی» اصطلاح رایجی در بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری است که غالبا از آن به ‌عنوان عملی فرصت‌طلبانه و منفی یاد می‌شود. سفته‌بازها افرادی هستند که به مطالعه و بررسی دقیق نوسانات قیمت کالا و خدمات پرداخته و برای دستیابی به سودهای بالا، اقدام به معاملات پرریسک می‌کنند. اما حضور سفته‌بازان مزیت‌هایی نیز برای بازارهای مالی دارد. سفته‌بازان نقدینگی بازار را فراهم می‌کنند. فاصله بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش را کم می‌کنند. باعث می‌شوند تولیدکنندگان ریسک قیمت محصولات خود را پوشش دهند. ریسک مازادی که دیگران نمی‌خواهند را جذب می‌کنند و در مجموع به افزایش نقدشوندگی یک بازار و جلوگیری از شکل‌گیری حباب‌های قیمتی می‌شوند. این مزیت‌های حضور سفته‌باز در یک بازار آزاد است.

در این بازارها روند عرضه و تقاضاست که شیب قیمتی کالا را تنظیم می‌کند و بازار را بدون نیاز به رگولاتوری سیستمی و دستکاری‌ در جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان روند، به بازاری جذاب تبدیل می‌کند. حال فرض کنید بورس تهران از چنین ویژگی‌هایی برخوردار بود. قطعا نه‌تنها به بازاری همیشگی و نه دوره‌ای برای سرمایه‌گذاری تبدیل می‌شد بلکه هیچ‌گاه با ابرنوسان‌های مخرب مواجه نشده و می‌توانست نقشی اسطوره‌ای برای سامان دادن به وضعیت اقتصادی کشور ایفا کند. الگوی کارآ که می‌توان از آن به عنوان راه نجات بورس تهران یاد کرد.

فارکس (Forex) چیست؟

فارکس (Forex) چیست؟

بازار ارز یا همان بازار فارکس بزرگترین بازار مالی در جهان است.در مقایسه با حجم 22.4 میلیارد دلار در روز که متعلق به بازار بورس نیویورک است، بازار فارکس با حجم 5 تریلیون دلار در روز غول بی بدیل بازرهای جهانی است ینی چیزی حدود 200 برابر بزرگتر از بازار بورس نیویورک.

فارکس اصطلاحی لاتین و برگرفته از دو کلمه Foreign Exchange و یا “FX”به معنی تبادل ارزهای خارجی یا تبادل یک جفت ارز می‌باشد. منظور از تبادل ارزهای خارجی، تبدیل یک ارز به ارز دیگر است که این تبادل برای خریدوفروش کالا، خدمات شرکت‌ها و دولت‌ها، هزینه‌های سفر ، ویزا و خرید مسافران یا سرمایه‌گذاری اشخاص و بنگاه‌ها در کشورها مورداستفاده قرار می‌گیرد.

در بازار تبادل ارز جهانی، ارزهای مختلفی همچون دلار آمریکا، یورو، پوند، ین و … توسط مؤسسات مالی بزرگ، بانک‌ها، شرکت‌های چندملیتی، تجار، شرکت‌های بیمه‌ای، شرکت‌های صادرات و واردات، سفته‌بازها و اشخاص حقیقی مورد معامله قرار می‌گیرد.نماد ارز همیشه سه حرف است. دو حرف اول نشان دهنده نام کشور و حرف سوم نشان دهنده نام آن کشور می‌باشد.بعنوان مثال CAD را در نظر بگیرید. CA مخفف کانادا و D مخفف دلار است. ارزهای اصلی را می‌توانید در جدول زیر مشاهده فرمایید.

چگونگی انجام معاملات در بازار فارکس

معامله در بازار فارکس در اصل ینی خرید یک ارز یا واحد پولی یک کشور و همزمان مبادله‌ی ‌آن با یک ارز دیگر. بعبارت دیگر یعنی ارزها توسط کارگزاری‌ها یا دلال‌ها به صورت جفتی معامله می‌شوند. این بازار مکان فیزیکی مشخصی ندارد و بانک‌ها، مؤسسات و معامله‌گران از طریق بستر اینترنت، یک ارز را در مقابل ارز دیگر معامله می‌کنند. فارکس بازاری خارج از بورس (OTC) بین بانکی یا به اصطلاح همان counter Over the است.این یعنی که بازار فارکس در سراسر جهان بدون مرکز اصلی گسترده شده است.این بازار در سطح جهان توسط تعداد زیادی از اشخاص مهم و سازمان‌ها اراده می‌شود. شرکت کنندگان بسته به شرایط معامله، جذابیت، قیمت و شهرت همتای معامله ، تصمیم می‌گیرند که با چه کسی داد و ستد کنند. مراکز اصلی تجارت ارز به‌ترتیب در لندن، نیویورک و توکیو قرار دارد و بانک‌ها و مراکز مالی کشورهای جهان در این معاملات شرکت می­‌کنند. در شکل زیر ده ارز که بیشترین فعالیت و حجم معاملات را دارند نشان داده شده است.

طبق نمودار بالا میبینید که دلار آمریکا چقدر در بازار فارکس داد و ستد می‌شود. توجه داشته باشید که جفت ارزهای اصلی 75 درصد از حجم معاملات را در بر می‌گیرند.(6 ارز اصلی که در دلار ایندکس مقایسه می‌شوند جز همین دسته هستند)در واقع به نقل از صندوق بین‌المللی پول (IMF) دلار آمریکا تشکیل دهنده 62 درصد دخایر ارزی رسمی در جهان است !

در بازار مبادلات ارز اقشار عمده‌ی مردم و شرکت‌های مختلف فعالیت کرده که بازیگران و چرخانندگان بازار فارکس نیز نامیده جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان می­‌شوند و معمولا در جهت کسب‌ اهداف مالی و رشد اقتصادی خود سرمایه گذاری و خرید و فروش می‌کنند. این به آن معنا است که حضور در معاملات بازار فارکس فقط برای اهداف سفته‌بازی و یا کارهای فیشینگ نیست و هرکدام از فعالان نقش خود را در بازار ایفاء می­کنند که کاملیت و ثبات آن را فراهم می­‌آورد. برای تحلیل حرکات قیمتی جفت ارزهای مختلف در بازار فارکس مانند تمام بازارهای مالی دیگر، از تحلیل­‌های بنیادی و تکنیکال استفاده می‌شود. برای تحلیل بنیادی یک جفت ارز می‌بایست وضعیت اقتصادی و سیاسی دو ارز مورد بررسی قرار گیرد. ازجمله عوامل اقتصادی می‌توان به سیاست‌های پولی بانک مرکزی و تمایل آن‌ها به افزایش و یا کاهش نرخ بهره، میزان رشد اقتصادی، نرخ تورم و … اشاره کرد که لیست کامل این اطلاعات و رویدادهای اقتصادی تحت عنوان تقویم اقتصادی در بسیاری از سایت‌های معتبر مانند forexfactory.com، fxstreet.com به‌همراه پیش­‌بینی کارشناسان خبره ارائه می‌شود و باتوجه به عدد گزارش‌ شده و تفاوت آن با میزان پیش‌بینی شده یا مقادیر دوره‌های قبل، ارزش یک جفت ارز در جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان مقابل جفت ارز دیگر تقویت یا تضعیف خواهد گشت. اخبار سیاسی مانند انتخابات، جنگ و غیره نیز تأثیر مستقیم بر چشم‌­­انداز سرمایه‌گذاران از روند آتی نرخ ارز کشورهای مختلف داشته و می‌بایست به‌طور مستمر توسط معامله­‌گران موردتوجه قرار گیرد. در بازار معاملات ارزی یا فارکس در کنار تحلیل بنیادی (یا همان فاندامنتال) به‌دلیل حجم بالای معاملات و حضور سرمایه­‌گذاران بزرگ، نمودار تغییرات قیمتی نیز از اعتبار بالایی برخوردار است و بهره‌گیری از تحلیل تکنیکال و روش‌های نوسان‌گیری می­‌تواند کمک مؤثری به پیش‌بینی رفتار آینده قیمت نماید.

نحوه انجام معاملات در بازار فارکس

در گذشته معاملات ارز تنها از طریق بانک‌های عامل که امکان خریدوفروش ارز را داشتند صورت می‌گرفت؛ اما به‌تدریج بانک‌ها برای افزایش منافع خود اقدام به اولویت دادن برخی مشتریان کردند؛ سایر مؤسسات مالی، شرکت‌های چندملیتی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری هم مسیر مشابهی را در پیش گرفتند.

امروزه با توسعه و پیشرفت اینترنت، اشخاص نیز در شرایط یکسان می‌­توانند با سفته­‌بازان، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و … در هرلحظه نرخ ارزها را از بانک­‌های مختلف جمع­‌آوری کنند و به معاملات بپردازند. به‌ همین‌ منظور کارگزارانی شکل گرفتند که در نرم‌­افزارهای معاملاتی اختصاصی خود، نرخ ارزها را به‌صورت لحظه‌ای به نمایش می‌گذارند و مشتریان نیز سفارش خود را از طریق همان نرم‌افزار به کارگزار مربوطه منتقل می­‌نمایند.(همانند نرم‌افزارهای که کارگزارهای ایرانی برای راحتی کار مشتریان خود و خرید و فروش در بازار سهام ایران در اختیار آن‌ها قرار می‌دهند و همچنین آن‌ها را به آموزش‌ها و ابزارهایی جهت سهولت و فهم بهتر تجهیز می‌کنند) درواقع عامل واسطه بین معامله­‌گران شخصی (Traders) و بازار، کارگزاران هستند و مهم‌ترین نقش کارگزاران نیز انتقال سفارش‌های معاملاتی فرد معامله‌گر به بازار جهانی است.

بنابراین قدم اول برای انجام معاملات در بازار ارز انتخاب یک کارگزار مناسب است و برای انجام معاملات ارزی افراد بایستی با کارگزار موردنظر خود قرارداد ببندند و مبلغی که برای سرمایه‌گذاری در این بازار در نظر دارند را به‌عنوان سپرده به‌حساب کارگزار واریز نمایند. این سپرده درواقع پشتوانه انجام معاملات است و به نام خود مشتری گشایش می‌شود. در مرحله بعد کارگزار، نام کاربری و رمز عبوری را به‌حساب معاملاتی گشایش شده، اختصاص می‌دهد تا به‌وسیله آن مشتری بتواند از طریق نرم‌افزار معاملاتی بر خط کارگزاری به انجام معاملات ارزی خود بپردازد.

همان‌طور که می‌دانید هر کارگزار جهت انجام دستورات معاملاتی مشتریان خود، نرم‌افزار معاملاتی خاصی را طراحی می‌کند تا از طریق آن بتواند با مشتری‌های خود ارتباط برقرار کرده و درعین‌حال که آن‌ها را از روند قیمت‌ها آگاه می‌سازد، شرایطی را فراهم سازد که بر اساس آن بتوانند مراحل انجام یک معامله را به ثبت برسانند.

اصولاً این مراحل شامل دریافت تقاضاهای پیش‌خرید، پیش‌فروش و باز کردن و بستن معاملات بر روی کالاها یا ارزهای بخصوص است که هر کارگزار با استفاده از نرم­‌افزار (پلتفرم) خاصی این خدمات را ارائه می‌دهد و گاهی ممکن است این پلتفرم در میان بسیاری از کارگزاری‌ها مشترک باشد؛ مانند نرم‌افزار متاتریدر (Metatrader)، از معروف‌ترین نرم­‌افزارهای معاملات بازار فارکس که یک شرکت روسی­ به نام MetaQuotes آن را طراحی کرده است. آخرین نسخه این نرم‌افزار بیش از ۲۰ زبان مختلف دنیا ازجمله فارسی را پشتیبانی می‌نماید. به‌طورکلی هر فرد مواردی مانند نوع ارز مورد معامله، قیمت انجام‌شده معامله، حجم معامله و تعیین نوع عملیات (خرید یا فروش) را در اکانت نرم‌افزار معاملاتی خود مشاهده می­‌کند و کارگزاران درازای این خدمات کارمزد معاملاتی (Spread) دریافت می‌­نماید.

معاملات در بازار فارکس به‌صورت جفت ارز صورت می‌پذیرد؛ یعنی همواره ارزش یا قیمت هر ارز در بازار فارکس با ارز دیگری تعیین می­‌شود.و هر کدام که قدرت بیشتری داشته باشد نوسان در مبلغ ارزها ایجاد می‌کند. جفت ارزها با نماد اختصاری دو جذابیت آتی سبد سهام برای سفته بازان ارز مشخص می‌شوند. بعنوان مثال داریم :

روند اصلاح قیمت‌ها در بورس

مهدی آزادواری: سابقه معاملاتی بورس تهران نشان می‌دهد که بازار سهام اغلب در نیمه اول سال از رونق و روند رشد بیشتری نسبت به نیمه دوم سال برخوردار بوده است.

اين رفتار بازار كه از آن به اصلاح قيمت سهام شركت‌ها و اصلاح شاخص كل بورس در نيمه دوم سال تعبير مي‌شود، جزو طبيعت و ذات بورس قلمداد مي‌شود.با توجه به اينكه سرمايه‌گذاران بومي همواره از تاكتيك‌ها و استراتژي‌هاي معاملاتي متناسب با چنين شرايطي در مديريت سبد سهام خود در نيمه دوم سال بهره مي‌برند،

به‌نظر مي‌رسد نيمه دوم امسال به دلايل بنيادي قوي، از رفتار سال‌هاي گذشته سرباز زده و پس از يك اصلاح قيمتي كوتاه به ادامه روند رشد نيمه اول پايبند مانده، زيرا شرايط كنوني اقتصاد و بورس ايران چندان قابل مقايسه با سال‌هاي گذشته نيست. فشار پوشش بودجه مصوب سال‌جاري و انتخابات پيش رو، مي‌تواند به‌عنوان اهرمي براي روند افزايشي بورس و جذب نقدينگي‌هاي سرگردان در سطح جامعه به شمار‌ آيد.

از طرفي، چنانچه ركود بازارها ي موازي به‌دليل نبود جذابيت كافي و لازم براي سپرده‌ها و خصوصا ركود بازارمسكن را يكي از دلايل اجتناب‌ناپذير رونق بورس در نيمه‌اول قلمداد كنيم، سايه اين دلايل بنيادي همچنان بر سر نقدينگي موجود در بازار سنگيني مي‌كند و مي‌تواند مزيت رونق ادامه‌دار بورس به شمار‌ آيد. دولت مي‌تواند هم به‌طور مستقيم و غيرمستقيم نقدينگي‌هاي جديد وارد بورس كند زيرا بازار تشنه نقدينگي است.