نقدینگی CFD
در این مقاله اطلاعاتی درباره نقدینگی CFD و جنبههای مختلفی که باید به هنگام انتخاب بهترین تأمینکننده نقدینگی در نظر داشته باشید، بدست خواهید آورد. هر آنچه در مورد یافتن نقدینگی CFD به شکلی کاربر پسند و آسان فهم باید بدانید، در این مقاله آمده است.
نقدینگی CFD چیست و از کجا باید آنرا پیدا کرد؟
در بازارهای مالی معمولاً برای بیان سهولت تبدیل بدون مشکل دارایی به پول نقد، از اصطلاح نقدینگی استفاده میشود. در نقدینگی در مبحث تجارت بسیار با اهمیت است، زیرا عاملی اصلی در ساخت یک تجارت سودآور است. برای درک نقدینگی CFD بهتر است به نحوه معامله این ابزار مالی که محبوبیت روزافزون دارد، بپردازیم.
انعطاف پذیری با توجه به اندازه موقعیتهای خود، به گونهای که بتوانید احتمال ریسک مورد نظرتان را به طور دقیق پیدا کنید.
توانایی نگه داشتن موقعیتهای کوتاه و بلند به منظور سرمایه گذاری در بازارهای گاو و خرس
اهرم معاملات حاشیهای را قادر می سازد تا بیشترین سود احتمالی را با هزینه کمتری به دست آورد (توجه: ممکن است اهرم باعث افزایش زیان نیز بشود)
شنایی جذاب برای طرفداران ریسک در استخر نقدینگی
آیا اهل ریسک هستید؟ به استخر نقدینگی خوش آمدید! برای درک بهتر ماهیت استخر نقدینگی باید در همین جا توقف کنید و از چند مفهوم دیگر مطلع شوید تا بتوانید به درک بهتری از ماهیت استخر نقدینگی در دنیای ارز دیجیتال برسید.
اول به سراغ امور مالی غیر متمرکز یا به طور خلاصه «دیفای» می رویم. دیفای، در تلاش برای حذف بانک ها، موسسات و سازمان های متمرکز است. اکثرا، دیفای را یک پروژه می دانند اما باید بسیار وسیع تر به آن نگاه کرد؛ دیفای یک چارچوب برای بسیاری از پروژه های مختلف است که در حال ارائه خدمات غیر متمرکز در حوزه مالی هستند. در این پروژه ها، خدمات مالی مانند دریافت وام و معامله های مختلف با عدم ِتحت سیطره بودن توسط بانک ها و مراکز متمرکز انجام می شود. این جریان بسیار آرمانی به نظر می رسد اما تحقق آن ناممکن نیست!
بعد از اینکه پروژه ی دیفای پا گرفت و توسعه پیدا کرد و اکسچنج های غیر متمرکز روی کار آمدند، این فقط ارز های دیجیتال نبودند که خودنمایی می کردند، بلکه نوآوری های تازه و نو مانند استخر نقدینگی هم جای پای خود را در این میان گشودند. صرافی ها در حوزهی ارز دیجیتال دو نوع مختلف دارند؛ متمرکز و غیر متمرکز. صرافی های متمرکز عملکرد Peer to Peer دارند. این نوع صرافی ها به عنوان واسطه هایی بین فروشنده و خریدار عمل می کنند. در این نوع صرافی ها سفارش ثبت شده و بعد از اتمام معامله تسویه انجام می شود. در صرافی های غیر متمرکز جریان کار بر عهده ی استخر نقدینگی است.
استخر نقدینگی چیست و چطور صرافی های غیر متمرکز را شکل داده است؟
مانند بسیاری از فناوری های مربوط به این حوزه استخر نقدینگی نیز ماهیت مجازی دارد. در این استخر ها سرمایه لازم که برای معامله در صرافی های غیر متمرکز مورد استفاده قرار می گیرد، وجود دارد. اگر از نمای نزدیک تر به استخر نقدینگی نگاه کنید، متوجه خواهید شد که در آن وجه های مختلف طبق یک قرارداد هوشمند مسدود شده اند. ارائه خدمات به واسطه ی این وجوه، به کاربران کمک می کند تا دریافت وام، ترید غیر متمرکز و .. را انجام دهند. شکل گیری بازار در استخر نقدینگی بدین شکل است که کاربر ها برابری دو توکن را در این استخر ها مد نظر قرار می دهند. این کار باعث شکل گیری یک سیستم مشابه بازار می شود.
ساز و کار این استخر ها بسیار جالب توجه است. با توجه به اینکه کارمزدی در صرافی های غیر متمرکز از کاربران کسر نمی شود، بلکه در مقابل هر تراکنشی که در آنها انجام می شود، به کاربران سودی مشابه یک کارمزد داده می شود؛ همین جریان و روند پویا آنها را به فعالیت در این استخر ها ترغیب می کند. این استخر ها باعث شکل گیری بسیاری از صرافی های غیر متمرکز شده اند که یکی از معروف ترین آنها یونی سواپ است. چرا این استخر ها اقدام به ارائه کارمزد به کاربران می کنند؟ به این خاطر که آنها نقدینگی خود را در این بستر قرار داده اند، بنابراین باید سودی هم در این جریان نصیبشان شود! در غیر این صورت، هیچ کاربری برای ترید و معامله به سراغ صرافی های غیر متمرکز نخواهد آمد.
استخر نقدینگی چطور توجه عام را به خود جلب کرد؟
توجه به استخر نقدینگی مانند بسیاری دیگر از پروژه های موجود در جهان که در ابتدا توجه کمترین کاربران و معامله گران را به خود اختصاص می دهند و بعد، ناگهان توجه و استقبال از آنها افزایش پیدا می کند، با چنین روندی رو به رو شد. اولین بار پروتکل Bancor سعی کرد تا با استفاده از این فناوری توجه عمدهی کاربران را به سمت خود جلب کند، اما چندان موفق عمل نکرد.
پس از آن صرافی یونی سواپ این پروژه را به همگان معرفی کرد و موفق شد توجه اکثریت معامله گر ها را به سمت خود و استخر نقدینگی جلب کند. البته یونی سواپ تنها صرافی غیر متمرکزی نیست که از این استخر استفاده می کند. در حال حاضر صرافی هایی مانند بالانسر، کرو و سوشی سواپ نیز با کمک استخر نقدینگی برپا شده اند و از این فناوری استفاده می کنند.
نکته: موضوعی که پرداختن به آن در این مطلب بسیار حائز اهمیت است این نکته است که همه ی صرافی های غیر متمرکز از استخر نقدینگی استفاده نمی کنند. از این رو می توان این صرافی ها را به دو دسته ی متمایز تقسیم کرد؛ یکی صرافی های غیر متمرکزی که از استخر های نقدینگی استفاده می کنند و گروه دوم که از Order book یا دفتر سفارشات استفاده می کنند. اما دفتر سفارشات چیست و این صرافی ها چطور از آن چرا استخر نقدینگی اهمیت دارد؟ استفاده می کنند؟
با وجود دفتر سفارشات چه نیازی به استخر نقدینگی هست؟
دفتر سفارشات گروهی از سفارش های مربوط به یک بازار است. در این سیستم، سفارش هایی که دارای ویژگی انطباق هستند به هم دیگر وصل می شوند. در هر صرافی غیر متمرکزی که از این فناوری استفاده می کند، هم دفتر سفارشات و هم موتور انطباق با هم وجود دارند. در این نوع صرافی ها، مجموعه ای از بازار های مالی پیچیده امکان ایجاد و گسترش را خواهند داشت.
اگر در صرافی غیرمتمرکزی با نقدینگی بسیار بسیار بالایی مواجه باشیم بهتر است که از مدل دفتر سفارشات و موتور انطباق که سفارشات مرتبط را به هم وصل می کند، استفاده شود. در حالت برعکس نیز (یعنی وقتی نقدینگی پایین است) بهتر است از استخر نقدینگی استفاده شود. به بیان دیگر، هدف از ایجاد این نوع استخر برای صرافی های غیرمتمرکز توانایی پشتیبانی و پیش بردن معاملات توسط معامله گران با میزان نقدینگی پایین بوده است. در این نوع استخر ها با کمک قرارداد های هوشمند دیگر جریانی به عنوان توکن هایی که به ترید های بزرگ و زیاد وابسته باشند، نداریم و نقدینگی در این استخر ها نیز از اهمیت بسیار کمتری نسبت به جریان دفتر سفارشات برخوردار است.
آشنایی با عملکرد استخر نقدینگی
در صرافی های Peer to Peer اتصال معامله کنندگان با فناوری دفتر سفارشات، انجام می شود. اما در صرافی هایی که از استخر نقدینگی استفاده می کنند، وجوه مختلف توسط معامله کنندگان تامین می شود و مربوط به قرارداد های هوشمند هستند. انجام معامله در این استخر ها به نقدینگی موجود در آن بستگی دارد و احتیاجی به حضور شخص مقابل در آن نیست. در اصل معامله بین دو نفر (لزوما) انجام نمی شود. من باب مثال اگر شما قصد داشته باشید در این نوع صرافی ها که از فناوری استخر های نقدینگی پشتیبانی می کنند، توکن خاصی را خریداری کنید حتما نباید یک فروشنده وجود داشته باشد و آن را به شما بفروشد! فقط نیاز است تا نقدینگی به طور کامل و لازم وجود داشته باشد. کنترل و نظارت در این نوع صرافی ها بر عهده ی یک الگوریتم است. این جریان، همان هدفی است که در پروژه های دیفای دنبال می شود و متمرکز کردن فعالیت ها را کاهش خواهد داد و همه چیز را به دست الگوریتم ها خواهد سپرد.
سایر کاربرد های استخر نقدینگی چیست؟
اگر گمان کرده اید که استفاده از استخر نقدینگی به آنچه که تا به اینجای مطلب از آن صحبت کردیم خلاصه می شود، سخت در اشتباه هستید. قرارداد های هوشمند و استفاده از استخر های نقدینگی جزء محبوب ترین کاربرد های آن به حساب می آیند اما این روند یکی از ساده ترین مفاهیم و کاربرد های آن است. کاربرد استخر های نقدینگی فراتر از آنچه که تا به اینجا توضیح داده شد، می باشد. یک کاربرد دیگر برای این استخر ها این است که آنها پایه و اساس عملکرد پلتفرم های کسب سود مانند یرن فاینانس می باشند. کاربرد این استخر ها نیز ییلد فارمینگ (Yield Farming) است. به این کار در فارسی، استخراج نقدینگی نیز گفته می شود.
در استخراج نقدینگی کاربر ها وجه های خود را به این استخر ها می سپارند. از این رو توزیع کردن توکن ها در این استخر ها بسیار آسان تر خواهد شد. در گذشته که استخر نقدینگی وجود نداشت، سدی بزرگ در برابر پروژه های بزرگ کریپتو وجود داشت و آن هم توزیع توکن های جدید بود. بنابراین، یکی از کارایی های مثبت این استخر ها برداشتن این سد می باشد؛ اما چطور توزیع توکن ها در این استخر ها بهتر و آسانتر می شود؟
وقتی کاربران توکن های خود را در این استخر ها قرار می دهند، یا سهمی در نقدینگی دارند، توزیع توکن های جدید به راحتی انجام می شود. مثلا اگر برای صرافی یونی سوآپ به عنوان یک کاربر یا معامله گر نقدینگی را تولید کنید، به شما توکن عرضه می شود. این عرضه کردن توکن ها یک نوع سهم دهی در استخر های نقدینگی و صرافی هایی که از این روش استفاده می کنند به حساب می آید. اگر علاقه مند به کسب سود باشید، می توانید برای سپرده گذاری آنها در سایر استخر های موجود نیز اقدام کنید. بدین شکل سود حاصل از تامین نقدینگی آن استخر نیز برای شما ارسال خواهد شد.
استخر نقدینگی چه ایرادات و چه ویژگی های مثبتی دارد؟
اگر به فکر سرمایه گذاری در حوزه ی ارز دیجیتال هستید، استخر نقدینگی بهترین گزینه به شمار می آید. یقیناً هر سرمایه گذاری در این حوزه با ریسک های مخصوص به خود همراه است و استخر نقدینگی نیز از این قاعده مستثنی نیست. «ضرر ناپایدار» یکی از جمله معایب و ایرادات آن است. شما می توانید برای این استخر ها نقدینگی فراهم کنید و به احتمال زیاد شاهد کاهش ارزش دارایی خود باشید. اندازه ی ضرر و زیانی که در این نوع سرمایه گذاری با کاهش ارز دارایی هایتان تجربه می کنید در برخی موارد می تواند بسیار بزرگ و گاهی بسیار کوچک و محدود باشد.
مورد بعدی که بازهم جزء ایرادات این استخر ها به شمار می آید، به قرارداد های هوشمند مربوط می شود. اگر قرار داد هوشمندی که وجه خود را به آن واریز می کنید با هدف سوءاستفاده طراحی شده باشد، سرمایه شما از بین خواهد رفت؛ حتما باید بدانید که وجه خود را به کدام قرار داد هوشمند و به چه منظور می سپارید.
در برخی پروژه های مربوط به استخر های نقدینگی این اجازه برای توسعه دهندگان ِآن وجود دارد که قوانین را دائما تغییر دهند. در نتیجه با تغییر یک قانون خاص، سرمایه شما می تواند تحت تاثیر قرار بگیرد. البته ماجرا به همینجا خلاصه نمی شود، برخی توسعه دهندگان نیز وجود دارند که می توانند با دستکاری کد های مربوط به قرارداد، آنها را تغییر داده و فعالیت های مخربی را آغاز کنند.
البته تمامی مواردی که جزء معایب استخر نقدینگی و پروژه های دیفای بیان شد نشان دهنده ی این است که، این فناوری نوظهور و تازه نیازمند پیشرفت و به نتیجه رسیدن است. برای پیشرفت کردن و به ثمر رسیدن آنچه که توسعه دهندگان در مورد این پروژه انتظار دارند، سالها زمان می برد. بنابراین نسبت به آنها نه صددرصد خوشبین باشید و نه بسیار امیدوار.
جمع بندی نهایی برای ریسک پذیران حوزهی ارز دیجیتال
برای آشنایی با استخر نقدینگی فقط خواندن این مطلب دردی از شما دوا نمی کند. برای درک بهتر آن باید بیشتر تحقیق کرده و مطالب بیشتری را مطالعه کنید، از نظرات کارشناسان ِخبره در این حوزه نیز باید بهره مند شوید. توصیه میکنیم که برای آشنایی بیشتر و حرفه ای شدن در حوزه چرا استخر نقدینگی اهمیت دارد؟ ارز های دیجیتال و استخر نقدینگی و سرمایه گذاری در این حوزه با کسب سود، مطالب سایت ما را حتما دنبال نمایید.
استخر نقدینگی پروژه ای جالب است و برای رسیدن به جایگاهی که از آن انتظار می رود هنوز زمان زیادی لازم دارد. همان طور که اشاره شد استخر نقدینگی ماهیت مجازی دارد؛ مثل بسیاری از ایده های جدید مربوط به این چرا استخر نقدینگی اهمیت دارد؟ حوزه. در این استخر ها سرمایه ی لازم برای معامله در صرافی های غیر متمرکز وجود دارد و نیازی نیست تا حتما یک فروشنده برای خرید یک توکن حضور داشته باشد، چون نقدینگی از استخر تامین می شود و خریدار از آن استفاده خواهد کرد.
تنها برخی از صرافی های غیر متمرکز از این نوع استخر ها استفاده می کنند و سایرین، از روش دفتر سفارشات. اگر هیچ نوع مهارتی برای کار با این استخر ها ندارید، پیشنهاد می کنیم تا حتما در مورد آن تخصص و اطلاعات لازم را پیدا کرده و سپس برای سرمایه گذاری یا کار با آنها اقدام کنید. اگر ریسک پذیر هستید، استخر نقدینگی جای شماست.
چرا در بورس پول کم شده است؟
پولی بخشی از نقدینگی است که با سرعت بالایی نسبت به شبه پول در گردش است. در واقع مانده حساب قرض الحسنه و جاری و هر حسابی که ما بتونیم خیلی سریع اون را تبدیل به دارایی بکنیم و برای خرید هر چیزی استفاده کنیم بهش می گن پول. پول از بانک خارج نمی شود بلکه از حساب شخصی به شخص دیگر منتقل می شود. اما دو نسبت اهمیت بسیار بالا دارد. نسبت اول، نسبت پول به نقدینگی است که در واقع کم و زیاد شدن این نسبت مهمترین فاکتور در تشخیص رکود یا رونق است. نسبت مهم دیگر سهم حساب های جاری (حساب های دیداری) هر بازار از کل پول است. هر بازاری فعال حقیقی و حقوقی دارد، از بازار ملک گرفته تا بازار کالاهای مقاوم مثل فولاد، از بازار سهام تا بازار اوراق و خلاصه همه ی بازارها. این فعالان حساب های دیداری دارند که پولشان در آن است و با انجام معامله در آن بازار پول اصطلاحا در انجا می چرخد. وقتی پول از حساب های دیداری یک بازار به بازار دیگر منتقل شود می گویند پول از مثلا ملک رفته در طلا. محاسبه دقیق نسبت هر بازار از پول کل به راحتی نیست و معمولا از روی ارزش معاملات هر بازار حدس زده می شود که نسبت پول بازار الف به کل پول کم یا زیاد شده است.
بانک مرکزی در دو سه ماه گذشته سیاست انقباضی به کار برده تا نسبت پول به نقدینگی کم شود. تقریبا دو درصد هم کم شده است. هم زمان به دلیل حذف ارز 4200 و همچنین کم شدن امکان توافق انتظارات تورمی در ساختار ذهنی سرمایه گذاران افزایش یافته است. در واقع هم زمان که بانک مرکزی پمپ خودش را در استخر پول انداخته و سطح آن را کاهش داده، تلاطم در همان سطح باقی مانده افزایشی شده. به همین دلیل آدمها نگران شده اند و از طرفی پولی هم دستشان ندارند که با آن نگرانی خودشان را پوشش دهند. پس انتقال بین بازاری افزایش پیدا کرده. یعنی هر جا که احساس کنند بازاری در کوتاه مدت رشدی نمی کند سریع پول را از آن بازار به بازارهای دیگر پوشش دهنده تورم منتقل کرده اند. حالا می فهمیم با وجود اینکه انتظار داریم سهام به دلیل رشد نرخ دلار و رشد درآمد شرکت ها و احتمالا سود آنها رشد کند، اما در عمل شاهد معاملات ضعیف و کسل کننده است.
چرا سهام جایی است که فعالان بازارها پولشان را از آن تامین می کنند. دلایل متعددی وجود دارد اما در یک جمله خلاصه بگویم، بازار سهام جایی است که دولت بیشترین امکان مداخله را دارد و در همه چیزش دخالت می کند از نرخ فروش تا بهای تمام شده، از نحوه معامله سهام و خلاصه همه چیز آن. از طرفی بازار سهام در دو سال گذشته به دلیل زیان های ناشی از سال 99 بدنام شده است. حتی مثلا اگر به کسب بگویی در یکسال گذشته سهم هایی بوده اند که 100 درصد و بیشتر بازده داده اند مجددا شاهد فحش ایشان به بازار سهام خواهی بود.
اما زمانی که ظرف پر شد و بقیه بازارها خصوصا بازار دلار و سکه توانایی رشد بیشتر نداشت و نرخ نیما هم رشدی شد همان پول اندک باقی مانده خواهد چرخید و به سراغ سهام بازخواهد گشت. چون پول در چرخش کاهشی است، سراغ سهم های با سود مناسب خواهد رفت و احتمالا درآمد و سود برایش مهمتر باشد تا دارایی. مگر اینکه پول وارد شده بسیار سنگین باشد و همه سهم ها را تحت تاثیر قرار دهد.
بازارساز خودکار (AMM) چیست؟
سیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) اخیراً شاهد سرازیر شدن خیل عظیمی از مشتریان علاقهمند به اتریوم و دیگر پلتفرمهای قرارداد هوشمند مانند زنجیره هوشمند بایننس بوده است. کشت سود یا همان ییلد فارمینگ (Yield Farming) به یکی از روشهای محبوب توزیع توکن مبدل شده و بیت کوینهای توکنیزهشده در شبکه اتریوم در حال گسترشاند. همچنین حجم وامهای فلش (Flash loan) نیز رو به افزایش است. در همین حال، پروتکلهای بازارساز خودکار (Automated Market Maker) مانند یونی سواپ (Uniswap) به طور منظم با حجم رقابتی معاملات، نقدینگی بالا و افزایش تعداد کاربران روبهرو هستند. از جهاتی میتوان بازار ساز خودکار (AMM) را مشابه رباتی دانست که همواره در تلاش است قیمتی را بین دو دارایی تعیین کند. برخی از بازارسازها مانند یونی سواپ از فرمولی ساده استفاده میکنند، در حالی که برخی دیگر مانند کرو، بالانسر و … فرمولهای پیچیدهتری را به کار میبرند.
AMMها به دلیل سادگی و سهولت کاربری خود جایگاه ویژهای را در فضای دیفای به خود اختصاص دادهاند. تمرکززدایی از فرآیند بازارسازی، جزئی لاینفک از چشمانداز بازار کریپتوکارنسی به شمار میرود.
اما این صرافیها چگونه کار میکنند؟ علت سرعت و سهولت بالای شکلگیری یک بازار برای جدیدترین توکنهایی مانند سوشی سواپ چیست؟ آیا واقعاً بازارسازهای خودکار قادر به رقابت با صرافیهای سنتی مبتنی بر دفتر ثبت سفارش خواهند بود؟ در این مقاله میخواهیم همین موضوع را مورد کاوش قرار دهیم.
بازارساز خودکار یا AMM چیست؟
بازارساز خودکار (AMM) نوعی پروتکل صرافی غیر متمرکز (DEX) است که برای قیمتگذاری بر داراییها از یک فرمول ریاضی بهره میجوید. برخلاف صرافیهای سنتی که از دفاتر ثبت سفارش استفاده میکنند، در AMM قیمت داراییها بر مبنای یک الگوریتم قیمت تعیین میگردد.
این فرمول میتواند برای هر پروتکل متفاوت باشد. برای مثال، یونی سواپ از فرمول x*y=k استفاده میکند که در آن x مقدار یک توکن در استخر نقدینگی و y مقدار توکنی دیگر است. در این فرمول، k یک ثابت غیرقابلتغییر در نظر گرفته میشود؛ به این معنا که نقدینگی کل استخر بایستی همواره یکسان باقی بماند. دیگر بازارساز های خودکار بر مبنای کاربردهای بهخصوص مدنظر خود، فرمولهای متفاوتی را به کار میبرند. با این حال، نقطه مشترک تمامی آنها این است که قیمتها را بر مبنای الگوریتم تعیین میکنند. اگر به نظرتان این سیستم کمی پیچیده به نظر میرسد، نگران نباشید. با نزدیک شدن به انتهای این مقاله همه چیز برایتان روشن خواهد شد.
بازارسازهای سنتی معمولاً با شرکتهایی با منابع عظیم و استراتژیهای پیچیده کار میکنند.
با استفاده از بازارسازها میتوانید از قیمتی مناسب بهرهمند شوید و اختلاف قیمت خرید و فروش را در یک صرافی مبتنی بر دفتر ثبت سفارش مانند بایننس به حداقل برسانید.
بازارساز های خودکار این فرآیند را به صورت غیرمتمرکز انجام خواهند داد. به این ترتیب عملاً هر فردی میتواند بازار خود را روی یک بلاکچین بهخصوص ایجاد کند. اما برای اینکه بدانید این کار دقیقاً به چه صورت قابلاجرا است، بهتر است به خواندن ادامه این مطلب ادامه دهید.
بازار ساز خودکار چگونه کار میکند؟
یک بازار ساز خودکار (Automated Market Maker) از نظر برخورداری از جفت ارزهای مبادلاتی (مانند جفت اتریوم/دای یا ETH/DAI) مشابه صرافیهای مبتنی بر دفاتر ثبت سفارش عمل میکند. با این حال، با استفاده از AMM دیگر برای انجام معامله خود نیازی به معاملهگر دیگری در سمت مقابل نخواهید داشت. در عوض در اینجا، شما با یک قرارداد هوشمند سروکار دارید که بازار را به اصطلاح برای شما «میسازد».
در یک صرافی غیر متمرکز مانند صرافی غیر متمرکز بایننس، معاملات به طور مستقیم میان کیف پولهای کاربران چرا استخر نقدینگی اهمیت دارد؟ انجام میگیرد. برای مثال، اگر بخواهید در این صرافی توکنهای بایننس (BNB) خود را به ازای دلار بایننس (BUSD) به فروش برسانید، فرد دیگری در سمت دیگر معامله توکنهای BNB شما را با دلار بایننس خود خریداری میکند. به این ترتیب میتوان این تراکنش را یک تراکنش همتا به همتا (peer-to-peer) یا P2P دانست.
این در حالی است که میتوانید به بازار ساز های خودکار به چشم یک همتا به قرارداد (peer-to-contract) یا P2C نگاه کنید. دیگر نیازی به طرف مقابل به آن معنی سنتی آن نیست و معاملات بین کاربران و قراردادها صورت میگیرد. با توجه به اینکه دفتر ثبت سفارشی در این حالت وجود ندارد، انواع سفارش نیز برای AMM مطرح نخواهد بود. در عوض، قیمتی که میخواهید برای خرید یا فروش دارایی خود به ثبت برسانید، توسط یک فرمول تعیین میگردد. اگرچه لازم به ذکر است که طراحیهای AMM در آینده در صدد رفع این محدودیت برآمدهاند.
بدین ترتیب هیچ نیازی به طرف مقابل در انجام معاملات نخواهد بود. با این حال، طبیعتاً باید فردی مسئول ایجاد بازار گردد. در واقع نقدینگی این قرارداد هوشمند همچنان نیازمند کاربرانی است که نقش تأمینکننده نقدینگی (LP) را بر چرا استخر نقدینگی اهمیت دارد؟ عهده میگیرند؛ بنابراین نهتنها میتوانید با استفاده از یک بازارساز خودکار، معاملات خود را به شکل عاری از اعتماد (Trustless) به انجام برسانید، بلکه همچنین میتوانید به عنوان یک تأمینکننده نقدینگی نیز با AMM کار کنید. در واقع این امر به هر فردی این امکان را میدهد که بازار دلخواه خود را در یک صرافی به وجود آورد و با تأمین نقدینگی کارمزد دریافت نماید.
استخر نقدینگی چیست؟
استخر نقدینگی در بر دارنده داراییهایی است که توسط AMM مورد استفاده قرار میگیرند. تأمینکنندگان نقدینگی (LPها) وجوه خود را به استخرهای نقدینگی اضافه میکنند. برای درک بهتر استخر نقدینگی میتوانید تصور کنید که یک پشته پول یکجا جمع شده و معاملهگران میتوانند این وجوه را با یکدیگر مبادله کنند. تأمینکنندگان نقدینگی در ازای فراهم آوردن نقدینگی برای پروتکل، کارمزدهایی را از محل معاملات صورتگرفته در استخر دریافت میدارند. در خصوص یونی سواپ، LPها میزانی برابر از هر دو توکن (برای مثال ۵۰ درصد توکن اتریوم و ۵۰ درصد رمزارز دای) را در استخر اتریوم/دای (ETH/DAI) سپردهگذاری میکنند.
پس بنا بر آنچه که گفتیم، آیا هر کسی میتواند به یک بازارساز تبدیل شود؟ بدون شک! اضافهکردن وجوه به استخر نقدینگی کاری بسیار آسان است و پاداشهای آن توسط پروتکل تعیین میگردد. برای مثال یونی سواپ v2 از معاملهگران خود ۳/۰ درصد کارمزد دریافت میکند که مستقیماً به حساب تأمینکنندگان نقدینگی واریز میشود. در حقیقت تأمینکنندگان نقدینگی ۵۰ درصد از کارمزد معاملات منشأ گرفته از استخر را به عنوان بازده کل دریافت میکنند. میزان بازده در خصوص یک LP منفرد، تابعی از کسر داراییهای در اختیار LP در استخر خواهد بود. پلتفرمها یا فورکهای دیگر ممکن است به منظور جلب LPهای بیشتر به استخر خود، مقدار هزینههای دریافتی خود را پایینتر بیاورند.
منافع بهدستآمده از محل کارمزد معاملات روزانه برای تأمینکنندگان نقدینگی اندازهگیری میشود و قبل از ساعت ۴:۰۰ (بهوقت UTC) به حساب کاربری بازارسازی این افراد منتقل میگردد. هنگامی که یک تأمینکننده نقدینگی، سهم خود را از استخر بیرون میآورد، منافع تجمعی وی نیز به طور ناگهانی برداشت میشود.
چرا جذب نقدینگی اهمیت دارد؟
بر طبق آنچه در مورد نحوه کارکرد بازار ساز های خودکار گفتیم، هر چه نقدینگی بیشتری در استخر وجود داشته باشد، سفارشها اسلیپیج (لغزش) کمتری را به دنبال خواهند داشت. این امر به نوبه خود میتواند حجم معاملاتی بیشتری را به سوی پلتفرم جذب نماید و الی آخر.
مشکل اسلیپیج یا لغزش در طراحیهای مختلف AMM به صورتهای متفاوت ظاهر خواهد شد؛ اما بدون شک این موضوعی است که باید حتماً مدنظر قرار گیرد. به خاطر داشته باشید که قیمتگذاری بر مبنای الگوریتم صورت میگیرد. به زبان ساده، قیمت بر مبنای میزان تغییر نسبت توکنهای موجود در استخر نقدینگی به دنبال یک معامله تعیین میگردد؛ بنابراین، اگر میزان تغییرات این نسبت اختلاف زیادی را نشان دهد، شاهد میزان بالایی از لغزش خواهیم بود.
برای فهم بهتر این موضوع تصور کنید که میخواهید تمامی توکنهای اتریوم را از استخر ETH/DAI در یونی سواپ خریداری کنید. حقیقت این است که شما اجازه چنین کاری را نخواهید داشت! در واقع شما برای هر اتر اضافی بایستی به طور تصاعدی مبالغ بالاتری را بپردازید. اما هیچ گاه قادر به خرید تمامی توکنهای اتر از استخر نخواهید بود. اما چرا؟ علت آن فرمول x*y=k است. اگر هر یک از مقادیر x یا y برابر با صفر باشند، به این معنا که دیگر توکن ETH یا DAI در استخر وجود نداشته باشد، معادله معنای خود را از دست خواهد داد.
اما این تمام ماجرای بازارساز های خودکار و استخرهای نقدینگی نیست. در واقع شما چرا استخر نقدینگی اهمیت دارد؟ هنگام تأمین نقدینگی برای AMMها باید ملاحظه دیگری را نیز در نظر بگیرید و آن هم مواجهه با ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) است.
ضرر ناپایدار چیست؟
ضرر ناپایدار هنگامی رخ میدهد که نسبت قیمت توکنهای سپرده پس از سپردهگذاری آنها در استخر، دستخوش تغییر قرار میگیرد. هر چه میزان این تغییر بیشتر باشد، ضرر ناپایدار نیز بزرگتر خواهد بود. به همین دلیل است که بازار ساز های خودکار بهترین عملکرد خود را با جفت توکنهایی که ارزش مشابه دارند، مانند استیبل کوینها یا توکنهای رپد (Wrapped)، نشان میدهند. در صورتی که نسبت قیمت جفت ارزها در محدوده نسبتاً باریکی حفظ گردد، ضرر ناپایدار نیز قابل چشمپوشی خواهد بود.
از سوی دیگر، در مواردی که این نسبت مرتباً در حال تغییر است، برای تأمینکنندگان نقدینگی بهتر آن خواهد بود که به جای افزودن وجوه خود به استخر، این توکنها را در اختیار خود نگاه دارند. با وجود این، استخرهای یونی سواپ مانند ETH/DAI که تا حدی مستعد ضرر ناپایدار هستند نیز به لطف کارمزدهای معاملاتی که به آنان تعلق میگیرد، سودآور تلقی میگردند.
با این اوصاف، عبارت «ضرر ناپایدار» بهترین انتخاب برای نامگذاری این پدیده نخواهد بود. «ناپایدار» این مفهوم چرا استخر نقدینگی اهمیت دارد؟ را میرساند که در صورت بازگشت داراییها به قیمت زمان سپردهگذاری آنها، میتوان میزان ضرر را تقلیل داد. این در حالی است که اگر وجوه خود را در نسبت قیمت متفاوتی در مقایسه با زمان سپردهگذاری برداشت کنید، متحمل ضررهای بسیار دائمیتری خواهید شد. در برخی موارد، کارمزد معاملات از میزان این ضررها میکاهد. اما در هر حال لازم است که خطرات این امر را مدنظر داشته باشید.
بنابراین ضروری است که هنگام سپردهگذاری وجوه خود در بازارسازهای خودکار دقت کافی به خرج دهید و از آگاهی نسبت به مصادیق ضرر ناپایدار اطمینان حاصل کنید.
چه بازارهایی از AMM پشتیبانی میکنند؟
به آن دسته از بازارهایی که از پروتکل بازارسازی خودکار پشتیبانی میکنند، بازار AMM گفته میشود. بازارهای AMM در مقایسه با بازارهای معمولی، سیستم مستقلی را به منظور پرداخت کارمزد پیاده میکنند. در بازارهای AMM هر جفت معاملاتی یک استخر دارایی مخصوص به خود را دارد که در آن افزایش و کاهش ارز و نیز قوانین معامله موضوعیت مییابد. در قانون معامله قید شده است که مقدار کمّی دو توکن باید همواره ثابت باقی بماند؛ بنابراین، هنگامی که مقدار کمّی توکن A کاهش مییابد، بر طبق قانون «A * B = مقدار ثابت»، مقدار کمّی توکن B بایستی افزایش پیدا کند.
در حال حاضر روزبهروز بر تعداد بازارهای با قابلیت پشتیبانی از AMM افزوده میشود و بنابراین برای آگاهی از جدیدترین گزینههای قابلدسترس، نقدینگی کل و روند هفتروزه این بازارها، بایستی به وبسایت صرافیهای مدنظر خود مراجعه کنید. کاربرانی که عضویت بازارهای AMM مرتبط با جفت ارزهای CET/USDT ،CET/BTC ،CET/BCH ،CET/ETH ،CET/USDC را در اختیار دارند، میتوانند در ۱۰۰ درصد کارمزد معاملات صورتگرفته در استخر نقدینگی شریک شوند. در خصوص سایر بازارهای AMM، کسر شراکت برابر با 50 درصد خواهد بود.
سخن پایانی
بازارساز های خودکار (Automated Market Maker) یکی از عناصر اصلی در فضای سیستم مالی غیرمتمرکز یا دیفای (DeFi) به شمار میآیند. به کمک بازار ساز خودکار عملاً هر فردی میتواند به نحوی یکپارچه و با بهرهوری بالا اقدام به ایجاد بازارهای مالی رمزارز نماید. اگرچه این پروتکلها در مقایسه با صرافیهای مبتنی بر دفتر ثبت سفارش محدودیتهایی دارند، اما نوآوری کلی آنها در بازار رمزارزها قابلستایش است.
بازارساز های خودکار هنوز در ابتدای مسیر خود قرار دارند. AMMهایی که ما امروزه میشناسیم و از آنها استفاده میکنیم، مانند یونی سواپ، کرو (Curve) و پنکیک سواپ (PancakeSwap) از نظر طراحی بسیار زیبا هستند؛ ولی از جنبه امکانات تا حد زیادی محدودیت دارند. احتمال آن میرود که در آینده، عرصه بازارسازهای خودکار شاهد طراحیهای نوآورانه بیشتری نیز باشد. این امر به کاهش کارمزدها، اجتناب از اصطکاک و نهایتاً نقدینگی مطلوبتر برای تمامی کاربران دیفای خواهد انجامید.
اگر همچنان در مورد سیستم تأمین مالی دیفای و بازار ساز های خودکار سؤال دارید، حتماً سؤالات خود را با ما در میان بگذارید.
بازارساز خودکار (AMM) چیست؟
بازارساز خودکار (AMM) نوعی پروتکل صرافی غیر متمرکز (DEX) است که برای قیمتگذاری بر داراییها از یک فرمول ریاضی بهره میجوید. برخلاف صرافیهای سنتی که از دفاتر ثبت سفارش استفاده میکنند، در AMM قیمت داراییها بر مبنای یک الگوریتم قیمت تعیین میگردد.
این فرمول میتواند برای هر پروتکل متفاوت باشد. برای مثال، یونی سواپ از فرمول x*y=k استفاده میکند که در آن x مقدار یک توکن در استخر نقدینگی و y مقدار توکنی دیگر است. در این فرمول، k یک ثابت غیرقابلتغییر در نظر گرفته میشود؛ به این معنا که نقدینگی کل استخر بایستی همواره یکسان باقی بماند. دیگر بازارساز های خودکار بر مبنای کاربردهای بهخصوص مدنظر خود، فرمولهای متفاوتی را به کار میبرند. با این حال، نقطه مشترک تمامی آنها این است که قیمتها را بر مبنای الگوریتم تعیین میکنند. اگر به نظرتان این سیستم کمی پیچیده به نظر میرسد، نگران نباشید. با نزدیک شدن به انتهای این مقاله همه چیز برایتان روشن خواهد شد.
بازارسازهای سنتی معمولاً با شرکتهایی با منابع عظیم و استراتژیهای پیچیده کار میکنند.
با استفاده از بازارسازها میتوانید از قیمتی مناسب بهرهمند شوید و اختلاف قیمت خرید و فروش را در یک صرافی مبتنی بر دفتر ثبت سفارش مانند بایننس به حداقل برسانید.
بازارساز های خودکار این فرآیند را به صورت غیرمتمرکز انجام خواهند داد. به این ترتیب عملاً هر فردی میتواند بازار خود را روی یک بلاکچین بهخصوص ایجاد کند. اما برای اینکه بدانید این کار دقیقاً به چه صورت قابلاجرا است، بهتر است به خواندن ادامه این مطلب ادامه دهید.
بازار ساز خودکار چگونه کار میکند؟
یک بازار ساز خودکار (Automated Market Maker) از نظر برخورداری از جفت ارزهای مبادلاتی (مانند جفت اتریوم/دای یا ETH/DAI) مشابه صرافیهای مبتنی بر دفاتر ثبت سفارش عمل میکند. با این حال، با استفاده از AMM دیگر برای انجام معامله خود نیازی به معاملهگر دیگری در سمت مقابل نخواهید داشت. در عوض در اینجا، شما با یک قرارداد هوشمند سروکار دارید که بازار را به اصطلاح برای شما «میسازد».
در یک صرافی غیر متمرکز مانند صرافی غیر متمرکز بایننس، معاملات به طور مستقیم میان کیف پولهای کاربران انجام میگیرد. برای مثال، اگر بخواهید در این صرافی توکنهای بایننس (BNB) خود را به ازای دلار بایننس (BUSD) به فروش برسانید، فرد دیگری در سمت دیگر معامله توکنهای BNB شما را با دلار بایننس خود خریداری میکند. به این ترتیب میتوان این تراکنش را یک تراکنش همتا به همتا (peer-to-peer) یا P2P دانست.
این در حالی است که میتوانید به بازار ساز های خودکار به چشم یک همتا به قرارداد (peer-to-contract) یا P2C نگاه کنید. دیگر نیازی به طرف مقابل به آن معنی سنتی آن نیست و معاملات بین کاربران و قراردادها صورت میگیرد. با توجه به اینکه دفتر ثبت سفارشی در این حالت وجود ندارد، انواع سفارش نیز برای AMM مطرح نخواهد بود. در عوض، قیمتی که میخواهید برای خرید یا فروش دارایی خود به ثبت برسانید، توسط یک فرمول تعیین میگردد. اگرچه لازم به ذکر است که طراحیهای AMM در آینده در صدد رفع این محدودیت برآمدهاند.
بدین ترتیب هیچ نیازی به طرف مقابل در انجام معاملات نخواهد بود. با این حال، طبیعتاً باید فردی مسئول ایجاد بازار گردد. در واقع نقدینگی این قرارداد هوشمند همچنان نیازمند کاربرانی است که نقش تأمینکننده نقدینگی (LP) را بر عهده میگیرند؛ بنابراین نهتنها میتوانید با استفاده از یک بازارساز خودکار، معاملات خود را به شکل عاری از اعتماد (Trustless) به انجام برسانید، بلکه همچنین میتوانید به عنوان یک تأمینکننده نقدینگی نیز با AMM کار کنید. در واقع این امر به هر فردی این امکان را میدهد که بازار دلخواه خود را در یک صرافی به وجود آورد و با تأمین نقدینگی کارمزد دریافت نماید.
استخر نقدینگی چیست؟
استخر نقدینگی در بر دارنده داراییهایی است که توسط AMM مورد استفاده قرار میگیرند. تأمینکنندگان نقدینگی (LPها) وجوه خود را به استخرهای نقدینگی اضافه میکنند. برای درک بهتر استخر نقدینگی میتوانید تصور کنید که یک پشته پول یکجا جمع شده و معاملهگران میتوانند این وجوه را با یکدیگر مبادله کنند. تأمینکنندگان نقدینگی در ازای فراهم آوردن نقدینگی برای پروتکل، کارمزدهایی را از محل معاملات صورتگرفته در استخر دریافت میدارند. در خصوص یونی سواپ، LPها میزانی برابر از هر دو توکن (برای مثال ۵۰ درصد توکن اتریوم و ۵۰ درصد رمزارز دای) را در استخر اتریوم/دای (ETH/DAI) سپردهگذاری میکنند.
پس بنا بر آنچه که گفتیم، آیا هر کسی میتواند به یک بازارساز تبدیل شود؟ بدون شک! اضافهکردن وجوه به استخر نقدینگی کاری بسیار آسان است و پاداشهای آن توسط پروتکل تعیین میگردد. برای مثال یونی سواپ v2 از معاملهگران خود ۳/۰ درصد کارمزد دریافت میکند که مستقیماً به حساب تأمینکنندگان نقدینگی واریز میشود. در حقیقت تأمینکنندگان نقدینگی ۵۰ درصد از کارمزد معاملات منشأ گرفته از استخر را به عنوان بازده کل دریافت میکنند. میزان بازده در خصوص یک LP منفرد، تابعی از کسر داراییهای در اختیار LP در استخر خواهد بود. پلتفرمها یا فورکهای دیگر ممکن است به منظور جلب LPهای بیشتر به استخر خود، مقدار هزینههای دریافتی خود را پایینتر بیاورند.
منافع بهدستآمده از محل کارمزد معاملات روزانه برای تأمینکنندگان نقدینگی اندازهگیری میشود و قبل از ساعت ۴:۰۰ (بهوقت UTC) به حساب کاربری بازارسازی این افراد منتقل میگردد. هنگامی که یک تأمینکننده نقدینگی، سهم خود را از استخر بیرون میآورد، منافع تجمعی وی نیز به طور ناگهانی برداشت میشود.
چرا جذب نقدینگی اهمیت دارد؟
بر طبق آنچه در مورد نحوه کارکرد بازار ساز های خودکار گفتیم، هر چه نقدینگی بیشتری در استخر وجود داشته باشد، سفارشها اسلیپیج (لغزش) کمتری را به دنبال خواهند داشت. این امر به نوبه خود میتواند حجم معاملاتی بیشتری را به سوی پلتفرم جذب نماید و الی آخر.
مشکل اسلیپیج یا لغزش در طراحیهای مختلف AMM به صورتهای متفاوت ظاهر خواهد شد؛ اما بدون شک این موضوعی است که باید حتماً مدنظر قرار گیرد. به خاطر داشته باشید که قیمتگذاری بر مبنای الگوریتم صورت میگیرد. به زبان ساده، قیمت بر مبنای میزان تغییر نسبت توکنهای موجود در استخر نقدینگی به دنبال یک معامله تعیین میگردد؛ بنابراین، اگر میزان تغییرات این نسبت اختلاف زیادی را نشان دهد، شاهد میزان بالایی از لغزش خواهیم بود.
برای فهم بهتر این موضوع تصور کنید که میخواهید تمامی توکنهای اتریوم را از استخر ETH/DAI در یونی سواپ خریداری کنید. حقیقت این است که شما اجازه چنین کاری را نخواهید داشت! در واقع شما برای هر اتر اضافی بایستی به طور تصاعدی مبالغ بالاتری را بپردازید. اما هیچ گاه قادر به خرید تمامی توکنهای اتر از استخر نخواهید بود. اما چرا؟ علت آن فرمول x*y=k است. اگر هر یک از مقادیر x یا y برابر با صفر باشند، به این معنا که دیگر توکن ETH یا DAI در استخر وجود نداشته باشد، معادله معنای خود را از دست خواهد داد.
اما این تمام ماجرای بازارساز های خودکار و استخرهای نقدینگی نیست. در واقع شما هنگام تأمین نقدینگی برای AMMها باید ملاحظه دیگری را نیز در نظر بگیرید و آن هم مواجهه با ضرر ناپایدار (Impermanent Loss) است.
ضرر ناپایدار چیست؟
ضرر ناپایدار هنگامی رخ میدهد که نسبت قیمت توکنهای سپرده پس از سپردهگذاری آنها در استخر، دستخوش تغییر قرار میگیرد. هر چه میزان این تغییر بیشتر باشد، ضرر ناپایدار نیز بزرگتر خواهد بود. به همین دلیل است که بازار ساز های خودکار بهترین عملکرد خود را با جفت توکنهایی که ارزش مشابه دارند، مانند استیبل کوینها یا توکنهای رپد (Wrapped)، نشان میدهند. در صورتی که نسبت قیمت جفت ارزها در محدوده نسبتاً باریکی حفظ گردد، ضرر ناپایدار نیز قابل چشمپوشی خواهد بود.
از سوی دیگر، در مواردی که این نسبت مرتباً در حال تغییر است، برای تأمینکنندگان نقدینگی بهتر آن خواهد بود که به جای افزودن وجوه خود به استخر، این توکنها را در اختیار خود نگاه دارند. با وجود این، استخرهای یونی سواپ مانند ETH/DAI که تا حدی مستعد ضرر ناپایدار هستند نیز به لطف کارمزدهای معاملاتی که به آنان تعلق میگیرد، سودآور تلقی میگردند.
با این اوصاف، عبارت «ضرر ناپایدار» بهترین انتخاب برای نامگذاری این پدیده نخواهد بود. «ناپایدار» این مفهوم را میرساند که در صورت بازگشت داراییها به قیمت زمان سپردهگذاری آنها، میتوان میزان ضرر را تقلیل داد. این در حالی است که اگر وجوه خود را در نسبت قیمت متفاوتی در مقایسه با زمان سپردهگذاری برداشت کنید، متحمل ضررهای بسیار دائمیتری خواهید شد. در برخی موارد، کارمزد معاملات از میزان این ضررها میکاهد. اما در هر حال لازم است که خطرات این امر را مدنظر داشته باشید.
بنابراین ضروری است که هنگام سپردهگذاری وجوه خود در بازارسازهای خودکار دقت کافی به خرج دهید و از آگاهی نسبت به مصادیق ضرر ناپایدار اطمینان حاصل کنید.
چه بازارهایی از AMM پشتیبانی میکنند؟
به آن دسته از بازارهایی که از پروتکل بازارسازی خودکار پشتیبانی میکنند، بازار AMM گفته میشود. بازارهای AMM در مقایسه با بازارهای معمولی، سیستم مستقلی را به منظور پرداخت کارمزد پیاده میکنند. در بازارهای AMM هر جفت معاملاتی یک استخر دارایی مخصوص به خود را دارد که در آن افزایش و کاهش ارز و نیز قوانین معامله موضوعیت مییابد. در قانون معامله قید شده است که مقدار کمّی دو توکن باید همواره ثابت باقی بماند؛ بنابراین، هنگامی که مقدار کمّی توکن A کاهش مییابد، بر طبق قانون «A * B = مقدار ثابت»، مقدار کمّی توکن B بایستی افزایش پیدا کند.
در حال حاضر روزبهروز بر تعداد بازارهای با قابلیت پشتیبانی از AMM افزوده میشود و بنابراین برای آگاهی از جدیدترین گزینههای قابلدسترس، نقدینگی کل و روند هفتروزه این بازارها، بایستی به وبسایت صرافیهای مدنظر خود مراجعه کنید. کاربرانی که عضویت بازارهای AMM مرتبط با جفت ارزهای CET/USDT ،CET/BTC ،CET/BCH ،CET/ETH ،CET/USDC را در اختیار دارند، میتوانند در ۱۰۰ درصد کارمزد معاملات صورتگرفته در استخر نقدینگی شریک شوند. در خصوص سایر بازارهای AMM، کسر شراکت برابر با ۵۰ درصد خواهد بود.
دیدگاه شما