بخش خصوصی چگونه می‌تواند به بازار سرمایه وارد شود؟
دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی نیازمند سرمایه‌گذاری است و این مستلزم تجهیز منابع مالی بلندمدت از طریق بازار سرمایه است. خروج بازار سرمایه از وضعیت رکود و حرکت در مسیر رونق زیرساخت‌های بازار سرمایه به مواردی شامل بازنگری روی قوانین و مقررا‌ت‌زدایی، توسعه نرم‌افزارها، آموزش و فرهنگ‌سازی و بازنگری در فرآیندها نیاز دارد.
بخش خصوصی چگونه می‌تواند به بازار سرمایه ورود یابد و ابزارهای موردنیاز کدام است؟ بازار سرمایه به‌عنوان یکی از ارکان بازار مالی نقش به‌سزایی در بسیج امکانات مالی و سرمایه‌ای در جهت تخصیص بهینه منابع به‌منظور رشد و توسعه اقتصادی کشورها دارد. برای ساماندهی نیازهای مالی بنگاه‌ها در بازار سرمایه ابزارهای مطلوب باید به بهترین شکل ممکن به کار گرفته شود. با توجه به بانک محور بودن اقتصاد کشور و تنگنای شدید مالی بانکها در حال حاضر، بازار پول قادر نیست به‌تنهایی پاسخگوی نیاز مالی بنگاه‌ها باشد. در راستای نیل به هدف تأمین مالی بنگاه‌های بخش خصوصی افزایش سهم بازار سرمایه از موضوعات کلیدی و قابل‌توجه است.
مشکل کدام است؟
کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق بازرگانی، صنایع، مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت معادن و کشاورزی ایران در گزارشی با عنوان «راهکار تسهیل حضور بخش خصوصی در بازار سرمایه» چگونگی و ضرورت حضور بخش خصوصی در بازار سرمایه را بررسی کرده و موانع ورود بخش خصوصی را به بازار سرمایه برشمرده است. در این گزارش آمده است: مشکلاتی که بخش خصوصی در فرآیند انتشار اوراق با آنها روبروست به بحث تضامین، سازوکارهای مربوط به سازمان بورس، کارشناس رسمی دادگستری، مؤسسات حسابرسی، دفاتر اسناد رسمی، تنوع پایین ابزارهای مالی موجود و فقدان فرهنگ استفاده از روشهای صحیح تأمین مالی مرتبط است.
بازار سرمایه شاخه وسیعی از بازار است که فرآیند خریدوفروش ابزارهای مالی را تسهیل میکند. به‌طور خاص دوشاخه از ابزارهای مالی وجود دارد که سرمایه در آنها دخیل است:
-اوراق مالکیت؛ اصطلاحاً به آن سهام می‌گویند
- اوراق بدهی که اغلب با نام اوراق مشارکت (قرضه) شناخته میشود.
بازار سرمایه محلی برای انتشار و فروش سهام و اوراق مشارکتی است که غالباً افق زمانی بیش از یک سال دارند.
بازار سرمایه از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار و دیگر قانون‌گذاران مالی نظارت میشود. باوجود امکان دسترسی به ساختمان فیزیکی سازمان بورس اوراق بهادار تهران در خیابان حافظ، امروزه بیشتر معاملات بازار سرمایه از طریق اتصال اینترنت و اخذ کد سهامداری انجام میشود.
بازار سرمایه به دو بازار طبقه‌بندی میشود. بازار اولیه و بازار ثانویه؛ در بازار اولیه، سهام و اوراق مشارکت به‌صورت مستقیم از شرکتها به سرمایه‌گذاران و سایر شرکتها و نهادها و اغلب تحت عنوان عرضه عمومی اولیه توزیع میشود. بازار اولیه این امکان را فراهم میکند تا شرکتها بدون گرفتن وام از بانک، باعرضه سهام خود به عموم مردم، منابع مالی موردنیاز را برای اجرای فعالیتهای خود تأمین کنند. بعد از عرضه عمومی در بازار اولیه، نوبت به بازار ثانویه می‌رسد تا سهام شرکتها در این بازار دادوستد شود و سهامداران بتوانند با فروش سهام خود به پول نقد دست یابند و علاقه‌مندان هم با خرید سهام، مالک بخشی از شرکت شوند.
بازار سرمایه دارای ذینفعان مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت متعددی ازجمله سرمایه‌گذاران حقیقی، حقوقی یا نهادی همچون بیمه‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، شرکتها، سازمان‌ها، بانکها و مؤسسات مالی دولت و شهرداری‌ها است که اغلب برای تأمین مالی طرحهای خود اوراق مشارکت منتشر میکنند.
تأمین‌کنندگان سرمایه عموماً می‌خواهند بیشترین بازده احتمالی را با کمترین ریسک ممکن داشته باشند، درحالی‌که شرکتهای متقاضی سرمایه مایل‌اند سرمایه خود را با کمترین هزینه ممکن افزایش دهند.
اندازه بازار سرمایه یک کشور به‌صورت مستقیم به‌اندازه اقتصاد آن بستگی دارد. آمریکا به‌عنوان بزرگ‌ترین اقتصاد جهان، بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین بازارهای سرمایه جهان را در اختیار دارد. همچنین ازآنجاکه بازار سرمایه به‌صورت گسترده به اقتصاد جهانی پیوند خورده است، مشاهده میشود که نوسانی در یک بخش از جهان می‌تواند منجر به امواج عظیمی در سایر بخش‌ها شود. نقص این پیوستگی در بحران مالی جهانی طی سال‌های 2007 تا 2009 به بهترین نحو قابل‌نمایش مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت است. دورهای که آغاز آن با سقوط بازارهای مالی آمریکا آغاز شد و اثرات این بحران به‌صورت جهانی در بازار سرمایه همه کشورها دیده شد.
وضعیت تأمین مالی در ایران
تأمین مالی یکی از مهمترین وظایف بازارهای سرمایه در سراسر دنیاست که طی سال‌های گذشته در ایران رونق بیشتری یافته است. با توجه به روندهای کلان حوزه تأمین مالی کشور، نظام مالی ایران بانک محور است و بخش عمدهای از تأمین مالی توسط بانکها به‌صورت تسهیلات در قالب عقود مبادله‌ای و مشارکتی صورت گرفته است. طی 9 ماهه نخست سال 1395، بر مبنای آخرین گزارش‌های منتشره توسط بانک مرکزی، 3814.2 هزار میلیاردریال تسهیلات در قالب وام به بخش‌های مختلف اقتصادی داده‌شده است. بیشترین سهم در سبد وام‌های پرداختی بانکها متعلق به بخش خدمات بوده است که طی بازه زمانی موردبررسی موفق به دریافت 1525.3 هزار میلیارد ریال تسهیلات از بانکها و مؤسسات اعتباری شده است.
انتشار انواع اوراق بدهی و تأمین مالی در بازار سرمایه، طی ده‌ماهه نخست سال 1395 بیش از 40 درصد نسبت به‌کل سال 1394 افزایش‌یافته و به 207.288 میلیارد ریال رسیده است.
همچنین مجموع تأمین مالی صورت گرفته از طریق بازار سرمایه طی ده‌ماهه نخست سال 1395 بالغ‌بر 419.976 میلیارد ریال بوده است و عرضه اولیه سهام شرکتها در بورس و فرابورس در ده‌ماهه سال 1395 نسبت به‌کل سال 1394 در حدود 25 درصد بوده است.
مزایای ورود به بازار سرمایه
مزایای بورس اوراق بهادار از سه دیدگاه اقتصاد کلان، سرمایه‌گذاران و شرکتهای سرمایه پذیر براساس مکتوبات سازمان بورس و اوراق بهادار.
الف: مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه اقتصاد کلان
-جمع‌آوری سرمایه‌های جزئی و پراکنده و انباشت آن برای تجهیز منابع مالی شرکتها
-به‌کارگیری پس‌اندازهای راکد در امر تولید و تأمین مالی دولت و مؤسسات؛
-کنترل حجم پول، نقدینگی و تورم از طریق انتشار سهام و اوراق قرضه مشارکت؛
-بورس به‌مثابه بازار رقابت کامل (تعداد زیاد خریدار و فروشنده، آزادی ورود و خروج از بازار، شفافیت اطلاعات و تخصیص مطلوب منابع؛)
-رشد تولید ناخالص ملی، اشتغال و کمک به حفظ تعادل اقتصادی کشور؛
-فراهم نمودن توزیع عادلانه ثروت از طریق گسترش مالکیت عمومی و ایجاد احساس مشارکت عمومی؛
-افزایش درجه نقدینگی ثروت افراد؛
ب: مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه سرمایه‌گذاران:
خرید سهام و اوراق بهادار برای کسب بازده مناسب و پوشش در مقابل تورم؛
اطمینان از گزینه سرمایه‌گذاری به دلیل شفافیت اطلاعات؛
قابلیت نقدینگی اوراق بهادار و سهولت نقل‌وانتقال سهام و استفاده از معافیت‌های مالیاتی؛
مشارکت در فرآیند تصمیم‌گیری برای اداره شرکتها؛
ایجاد بازار دائمی و مستمر که امکان سرمایه‌گذاری بلندمدت و کوتاه‌مدت را فراهم می‌نماید؛
وجود طیف‌های متنوع از اوراق بهادار ازنظر درجه بازدهی و خطرپذیری برای سرمایه‌گذار؛
برقراری سیستم‌ها و روش‌هایی که از طریق آن، خریدوفروش اوراق بهادار منظم و رسمی گردد؛
حمایت از سرمایه‌گذاران کوچک و احساس مشارکت در امور تولیدی و تجاری؛
نظارت مضاعف بر فعالیت شرکتها در چارچوب استانداردها و آئین‌نامه‌های مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت بازار سرمایه؛
ج: مزایای بورس اوراق بهادار از دیدگاه واحدهای اقتصادی (شرکتهای سرمایه‌پذیر)
-سهولت در تأمین مالی از طریق انتشار سهام و سایر اوراق بهادار؛
-افزایش اعتبار داخلی و خارجی و تأمین مالی با به وثیقه گذاردن سهام شرکت در بازارهای مالی داخلی و خارجی؛
-تعیین ارزش بازار بر اساس قانون عرضه و تقاضا تا زمانی که نام شرکت در تابلو بورس درج باشد؛
-سهولت در تغییر ترکیب سهامداری و انتقال مالکیت؛
-به وجود آمدن دیدگاهی مطلوب در سرمایه‌گذاران با کاهش ریسک واحد اقتصادی و امکان تأمین مالی با هزینه کمتر؛
-برخورداری از مزایای خاص و اعتباری مانند افزایش سقف تسهیلات بانکی و انتشار اوراق مشارکت؛
-انتشار اوراق مشارکت بدون اخذ مجوز از بانک مرکزی و فقط با مجوز سازمان بورس اوراق بهادار؛
-برخورداری از معافیت‌های مالیاتی؛
-تبیین چشم‌انداز فعالیت شرکت در آینده و ارزیابی عملکرد شرکت؛
ارتقاء سطح اعتماد عمومی و استفاده از مشارکت عمومی در توسعه شرکت؛
دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی نیازمند سرمایه‌گذاری است و این مستلزم تجهیز منابع مالی بلندمدت از طریق بازار سرمایه است.
وجود بورس اوراق بهادار، قدرتمند و توسعه‌یافته و عملکرد صحیح، علاوه برافزایش کمی حجم سرمایه‌گذاری و ارتقا کیفیت آنها، موجبات افزایش رشد و توسعه پایدار و درون‌زای اقتصادی را نیز فراهم می‌آورد.
به دلیل عدم جذابیت سود بورس اوراق بهادار با توجه به سود بالای سپرده بانکی، عدم شفافیت صورت‌های مالی برخی از شرکتهای بورسی ازجمله شرکتهای پالایشی و بانکی، رکود بسیاری از صنایع و ضعف بنیادی و عدم سودآوری، بالا بودن انتظارات سرمایه‌گذاران و رشد کاذب و حبابی سهام شرکتهای کوچک با دخالت سفته‌بازان، حجم، ارزش معاملات کاهش‌یافته و باعث گردیده است که معاملات در بورس اوراق بهادار تهران با عدم اطمینان و ریسک بسیار بالایی انجام گیرد.
به‌منظور خروج بازار سرمایه از این وضعیت (رکود) و حرکت در مسیر رونق زیرساخت‌های بازار سرمایه که شامل بازنگری روی قوانین و مقررات زدایی، توسعه نرم‌افزارها، آموزش و فرهنگ‌سازی و بازنگری در فرآیندها است، باید ارتقا و تغییر پیدا کند.
انتشار اوراق بدهی یکی از متداول‌ترین روشهای تأمین مالی میان‌مدت و بلندمدت بنگاه‌های اقتصادی است به‌طوری‌که در کشورهای توسعه‌یافته سهم بالایی از سبد تأمین مالی شرکتها را تشکیل داده و میزان آن از سهم تسهیلات بانکی بیشتر است. با توجه به کاهش ظرفیت بانکها برای اعطای تسهیلات و همچنین رسالت در نظر گرفته‌شده برای بازار سرمایه مبنی بر تأمین مالی بلندمدت و تأمین مالی بنگاه‌های اقتصادی، تنوع ابزارها، مخاطبان گسترده‌تر (اعم از شرکتهای ثبت‌شده و ثبت‌نشده نزد سازمان بورس)، کاهش نرخ سود بانکی و تلاش برای توسعه بازار بدهی هم‌تراز با بازار سهام، سهم این ابزارها در تأمین مالی بنگاه‌ها بیش‌ازپیش گردد. اما توجه به این نکته ضروری است که گرچه تنوع‌بخشی به ابزارهای تأمین مالی یکی از اقدامات لازم برای افزایش سهم بازار سرمایه در تأمین مالی است، اما تنوع ابزارها لزوماً به سهولت و افزایش تأمین مالی مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت نمی‌انجامد. آنچه از خود شیوه‌های تأمین مالی مهم‌تر است، متناسب کردن آن با نیاز بنگاه‌ها و تسهیل شرایط استفاده از آن‌هاست.
یکی از موارد مهمی که در راستای استفاده از انواع ابزارهای تأمین مالی در بازار سرمایه باید موردتوجه قرار گیرد، آموزش، فرهنگ‌سازی و ارتقای سطح دانش استفاده از این ابزارها در کشور است. این آموزش برعکس آنچه اکنون اتفاق می‌افتد و بیشتر جنبه مالی دارد، باید توجه ویژه‌ای به مباحث حقوقی و اقتصادی داشته باشد. در کنار نقشی که آموزش و شناخت شرایط استفاده از این ابزارها در تأمین مالی دارد، بازنگری در قوانین و مقررات در جهت تعمیق و افزایش سهم بازار سرمایه در تأمین مالی اقتصاد، مقررات زدایی، تدوین برخی قوانین و مقررات جامع در حوزه تأمین مالی و تعیین نهادی واحد برای سیاست‌گذاری نیز می‌تواند نقش بسزایی در توسعه تأمین مالی و راه‌اندازی بازار بدهی داشته باشد.
البته در مقررات فعلی هم‌ظرفیت‌هایی وجود دارد که هنوز به مرحله اجرا درنیامده است، به‌عنوان‌مثال راه‌اندازی و بهره‌گیری از مؤسسات رتبه‌بندی اعتباری می‌تواند به حذف رکن ضامن در فرآیند انتشار اوراق بدهی منجر شود. یا اینکه عامل فروش اوراق با اخذ مجوزهای لازم می‌تواند به‌منظور توزیع گسترده اوراق از خدمات بانکها، مؤسسات مالی و اعتباری، بیمه‌ها و نهادهای مالی استفاده نموده و ترتیبی اتخاذ کند تا سفارش گیری جهت خرید اوراق از طریق اشخاص مذکور نیز انجام شود، که این اتفاق می‌تواند بخش بزرگی از سرمایه‌گذاران حقیقی را به خرید اوراق تشویق کند.
متن کامل گزارش کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران را از اینجا بخوانید.
تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت
اوراق قرضه: اسنادی است که به موجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد میشود مبالغ مشخصی (بهره سالانه) را در زمان‌هایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص (سررسید) اصل مبلغ را باز پرداخت کند. دارنده اوراق به عنوان بستانکار حق دریافت اصل و بهره آن را دارد ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد.اوراق قرضه از اوراق بهادار است و طبق آن صادر کننده به خریدار بدهکار میشود. این سند دارای سررسید است و مبلغ آن در زمان سررسید به وسیلهٔ صادرکننده پرداخت میشود. این اوراق دارای کوپن بهره هستند و بهرهٔ آنها در فواصل زمانی معیّنی توسط بانک که نمایندگی صدور اوراق را دارد، پرداخت میشود. از نظر سررسید، اوراق قرضه به سه دستهٔ کوتاه مدّت، میان مدّت و بلندمدّت تقسیم می‌شوند. سررسید اوراق کوتاه مدّت بین یک تا پنج سال، سررسید اوراق میان مدّت بین پنج تا ده سال و سررسید اوراق بلند مدّت معمولاً بیش از ده سال است.
اوراق مشارکت: در اصطلاح علم اقتصاد، از اوراق بهادار است که توسط دولت، شهرداری، شرکتهای دولتی و خصوصی، برای تأمین اعتبار طرحهای عمرانی در کشور، منتشر می‌گردد. تهیهٔ دستورالعمل اجرایی و مقررات ناظر بر انتشار اوراق مشارکت بر عهدهٔ بانک مرکزی است. طبق دستورالعمل بانک مرکزی، اوراق مشارکت اوراق بهاداری هستند که با مجوز بانک مرکزی برای تأمین بخشی از منابع مالی مورد نیاز، طرحهای سودآور تولیدی و خدماتی(به استثنای امور بازرگانی) در چارچوب عقد مشارکت مدنی، توسط سازمان جاری منتشر میشود. در هر ورقهٔ مشارکت، میزان مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت سهم دارندهٔ آن مشخص شده‌است.
ویژگی های اوراق قرضه
- دارندگان اوراق قرضه در واقع بستانکار شرکت است. او به عنوان بستانکار ، حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهره آن را دارد و حقوق وی در سند قرارداد تعیین شده است. دارندگان اوراق قرضه هیچ گونه مالکیتی در شرکت ندارند و چیزی از بابت سود سهم دریافت نمی کنند.
- اوراق قرضه دارای سر رسید مشخصی است. برخی از اوراق در یک مقطع معین زمانی سر رسید می شوند و برخی دیگر به تدریج سر رسید می شوند.
- معمولا اوراق قرضه دارای ارزش اسمی مشخصی است.
- اگر ناشر اوراق قرضه ورشکست شود دارندگان اوراق قرضه در دریافت اصل و فرع سرمایه خود بر صاحبان سهام حق تقدم دارند. اکر شرکتی چند نوع اوراق قرضه منتشر کند،ترتیب اولویت آنها در قرار داد مربوط ، قید میشود.
- برخی از شرکتها برای ایجاد جذابیت و انگیزه بیشتر در سرمایه گذاران اقدام به انتشار اوراق قرضه با وثیقه می کنند.مثلا ممکن است شرکت،زمین یا ساختمان خود را وثیقه اوراق قرضه قرار دهد.هر چند شرکتهای مشهور و معتبر معمولا اوراق قرضه بدون وثیقه منتشر میکنند.
- به طور کلی دارندگان اوراق قرضه در زمینه تصمیم گیری شرکت حق رای ندارند،هر چند ممکن است که دارندگان انواع خاصی از اوراق قرضه در مواردی از تصمیم گیریهای شرکت (مثل انتشار و فروش اوراق قرضه های دیگر یا در موارد ادغام شرکت در شرکتهای دیگر)حق رای داشته باشند.البته ،اگر شرکتی شرایط مندرج در قرار داد اوراق قرضه را رعایت نکند ، دارندگان اوراق قرضه میتوانند بر بسیاری از فعالیتهای شرکت اعمال قدرت کنند.
- اگر اوراق قرضه در قالب عرضه خصوصی مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت به خریدار فروخته شود،فقط ناشر و خریدار،طرفهای قرارداد هستند.ولی اگر اوراق قرضه به طور عمومی به تعداد زیادی از خریداران فروخته شود،غیر از طرفهای قراردادشخص دیگری به عنوان امین به نمایندگی از دارندگان اوراق قرضه بر اجرای تعهدات شرکت نظارت می کند.
ویژگی های اوراق مشارکت
- اوراق با نام یا بی نام است.
- قیمت اسمی مشخصی دارد.
- سررسید آن مشخص است و به عبارتی مدت معین دارد.
- بازپرداخت اصل اوراق در سررسید و پرداخت سودعلی الحساب آن در مقاطع معین توسط ناشر، تضمین شده است.
- خرید و فروش اوراق از طریق شعب منتخب بانک عامل یا از طریق بورس اوراق بهادار(درصورت پذیرش) مجاز است.
- دارندگان اوراق به نسبت قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت در سود حاصل از اجرای طرح های مربوط، سهیم هستند.
- هر ورقه نشان دهنده میزان قدرالسهم دارنده آن در طرح مورد سرمایه گذاری است.
- با فروش اوراق مشارکت رابطه وکیل و موکل بین ناشر و خریدار اوراق محقق می شود )در واقع ناشر به وکالت از طرف خریداران اوراق می تواند نسبت به مصرف وجوه حاصل از فروش اوراق به منظور اجرای طرح و خرید و فروش هرگونه کالا، خدمت و دارایی مربوط به طرح اقدام نماید انتقال اوراق به رابطه وکالت خدشه وارد نمی کند و این رابطه تا سررسید اوراق بین ناشر ودارندگان اوراق نافذ و معتبر است.
- اوراق مشارکت به عنوان وثیقه طرف های معامله در قراردادهای مربوط به وزارتخانه ها، مؤسسات و شرکت های دولتی، شهردار یها و سایر دستگا ههای اجرایی پذیرفته می شود.
تفاوت اوراق مشارکت و اوراق قرضه
اوراق قرضه اسنادی است که طبق آن صادرکننده اوراق به خریدار بدهکار می شود. این اسناد دارای سررسید بوده و مبلغ آن در زمان سررسید بوسیله صادرکننده پرداخت می شود. این اوراق دارای برگۀ بهره بوده و بهره آن در فواصل زمانی معین بوسیله بانکی که نمایندگی صدور اوراق را دارد، پرداخت می شود. انتشار اوراق قرضه یکی از روشهای تأمین مالی هم در کوتاه مدت و هم در بلند مدت محسوب می شود . این اوراق را می توان به صورت بی نام یا با نام و بدون وثیقه یا با وثیقه منتشر کرد. مهمترین عیب اوراق قرضه، هم برای صادر کننده و هم برای خریدار، خطر ورشکستگی بنگاه ، به دلیل ناتوانی در بازپرداخت اصل و بهره قرض است. در برخی کشورهای اسلامی ، مخصوصاً ایران که در آن قانون بانکداری بدون ربا اعمال می شود، مشکل دیگری نیز برای اوراق قرضه وجود دارد که کل ماهیت و عملکرد اوراق قرضه را زیر سؤال برده و آن را به طور کلی نفی می کند.بنابراین بایستی ابزارهای جایگزین اوراق قرضه طراحی و مورد استفاده قرار گیرد. ابزارهای جایگزین اوراق قرضه علاوه بر داشتن همه مزایای اوراق قرضه که باعث استفاده گسترده از آن می شود، باید بتواند مشکل اساسی و ماهیتی آن را که همان نرخ سود ثابت است، به درستی بر طرف کند، وگرنه نمی تواند جایگزین مناسبی برای اوراق قرضه باشد. اولین جایگزینی که برای اوراق قرضه در ایران طراحی شده است اوراق مشارکت می باشد.اوراق مشارکت همان اوراق قرضه است که بر اساس قانون بانکداری اسلامی منتشر می شود. ماهیت حقوقی اوراق مشارکت بر پایۀ عقد مشارکت مدنی قابل تحلیل است. در نظام مشارکت که انواعی دارد، صاحب پس انداز به جای دادن قرض و گرفتن بهره، کل یا بخشی از سرمایه مورد نیاز مؤسسه اقتصادی را تأمین میکند و بر اساس توافق با کارفرما، در سود و زیان آن شریک میشود و در پایان هر دوره مالی، پس از کسر هزینه ها، سود به دست آمده بر حسب نسبت هایی که در قرارداد توافق شده، بین صاحب سرمایه و عامل اقتصادی(کارفرما) تقسیم میشود.به عبارت دیگر می توان بیان کرد که تفاوت اوراق مشارکت و اوراق قرضه این است که در اوراق مشارکت وجوه دریافتی حتماً باید در طرحهای مشخص تولیدی، عمرانی، یا خدمات به کار گرفته شود، اما در اوراق قرضه برای وام گیرنده محدودیت خاصی ایجاد نمی‌گردد.انتشار اوراق مشارکت از جمله سیاستهای انقباضی پولی است.که گاهی ممکن است نتیجه معکوس داشته و باعث افزایش نقدینگی شود(استرداد اوراق به بانکها بعد از مدت کوتاهی توسط خریداران).
افزایش کیفیت حمل و نقل عمومی پس از انتشار اوراق مشارکت ۱۳۹۸
شهر: خرید اتوبوس و افتتاح ایستگاه‌های جدید با استفاده از منابع مالی اوراق مشارکت ۱۳۹۸ و بخشی از اوراق باقی مانده ۱۳۹۷، می‌تواند به افزایش کیفیت و سهولت دسترسی متقاضیان به وسایل حمل و نقل عمومی در شهر تهران کمک بسیاری کند.
مهدی همتی مقدم، مشاور اقتصادی و سرمایه گذاری معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در گفتگو با شهر، در پاسخ به این پرسش که باتوجه به کاهش مسافران حمل و نقل عمومی، خریداری اتوبوس و افتتاح مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت ایستگاه‌های جدید مترو از طریق انتشار اوراق مشارکت ۱۳۹۸ چه تأثیری بر جذب مسافر خواهد گذاشت، توضیح داد: یک اتوبوس جدید ۱۲ سال عمر مفید بهره برداری دارد، ضمن اینکه دیگر براساس مصوبه جدید دیوان عدالت، سن فرسودگی مطرح نیست. در حوزه اتوبوسرانی با خرید اتوبوس حداقل باید برای افق ۱۰ سال آینده و در حوزه مترو با افتتاح ایستگاه های جدید حداقل برای افق ۳۰ آینده برنامه ریزی کرد. بنابراین باتوجه به این دو افق بلند مدت، دیگر موضوع کاهش مسافر در چند ماه اخیر مطرح نیست.
به گفته همتی مقدم؛ مواردی که تقاضای استفاده از حمل‌ونقل عمومی‌را افزایش می‌دهد به جز قیمت، مهم سهولت و کیفیت استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی است.
او درباره چگونگی کمک انتشار اوراق مشارکت ۱۳۹۸ به وضعیت فعلی ناوگان حمل و نقل عمومی شهر تهران، بیان کرد: انتشار اوراق مشارکت ۱۳۹۸ و واریز ۵۰ درصد از ۹۱۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت ۱۳۹۷ که درنهایت منجر به افزایش اتوبوس و افتتاح ایستگاه‌های جدید مترو خواهد شد به افزایش کیفیت و سهولت دسترسی به وسایل حمل و نقل عمومی کمک خواهد کرد.
مشاور اقتصادی و سرمایه گذاری معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در پایان افزود: خریداری اتوبوس و واگن و همچنین افتتاح ایستگاه‌های جدید به کاهش سرفاصله‌های زمانی منجر میشود که نتیجه آن رضایت متقاضیان و همچنین افزایش متقاضیان حمل و نقل عمومی خواهد بود.
چند روز گذشته یکهزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اوراق مشارکت ۱۳۹۸ توسط بانک‌های عامل خریداری شد. یکهزار میلیارد تومان اوراق مشارکتی که برای سال ۱۳۹۸ مترو در نظر گرفته شده ۹۰۰ میلیارد تومان متعلق به خط ۶ و ۷ و ۱۰۰ میلیارد تومان متعلق به خط ۳ است. همچنین ۵۰۰ میلیارد تومان دیگر مربوط به اتوبوسرانی است.
شرایط واگذاری اوراق مشارکت فروش‌نرفته طرحهای انتفاعی به پیمانکاران مشخص شد
نمایندگان مجلس شرایط واگذاری اوراق مشارکت فروش نرفته طرحهای انتفاعی به پیمانکاران را مشخص کردند.
به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، نمایندگان در نشست علنی نوبت صبح امروز مجلس شورای اسلامی در جریان بررسی بخش هزینه‌ای لایحه بودجه سال 95 کل کشور با بند (ج) تبصره 5 این لایحه با 126 رأی موافق، 14 رأی مخالف و 4 رأی ممتنع از مجموع 194 نماینده حاضر در صحن موافقت کردند.
براساس بند (ج) تبصره 5 لایحه بودجه سال 95 کل کشور، اوراق مشارکت فروش‌نرفته طرحهای بندهای (الف: طرحهای انتفاعی دارای توجیه فنی، اقتصادی و مالی خود با اولویت اجرای پروژه‌ها و طرحهای میادین نفت و گاز مشترک با همسایگان و مهار آبهای مرزی، طرحهای حمل و نقل به ویژه وسائط نقلیه برقی، طرحهای آبرسانی و تأمین آب، احداث و تکمیل طرحهای آب‌شیرین‌کن، تکمیل شبکه جمع‌آوری و انتقال فاضلاب، تصفیه‌خانه‌های آب و فاضلاب، نیروگاههای برق) و این تبصره، قابل واگذاری به پیمانکاران، مشاوران و تأمین‌کنندگان تجهیزات همان طرحها در سقف مطالبات معوق طرح با تأیید رئیس دستگاه اجرائی، ذی‌حساب ذی‌ربط و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور است. اوراق واگذارشده، قابل بازخرید قبل از سررسید توسط بانک عامل نیست
صفحه اقتصاد بررسی می کند:
اوراق مشارکت چیست؟ + خرید و فروش اوراق مشارکت چگونه انجام می شود؟
در این مطلب از صفحه اقتصاد ، توضیحاتی درباره چیستی اوراق مشارکت و همچنین چگونگی خرید و فروش اوراق مشارکت خواهیم داشت! با ما همراه باشید. اوراق مشارکت ، اوراق با نام و یا اوراق بی نامی می باشد که به قیمت اسمی و برای مدت معین منتشر می شود و سرمایه گذار نسبت به قیمت اسمی و مدت زمان مشارکت در سود حاصل از پروژه ها مدعی است.
به بیان ساده تر، اوراق مشارکت همچون یک بدهی برای ناشر می باشد که (ناشر) با انتشار آن تعهد می نماید طی بازه های زمانی معین، مبلغ ثابتی را که در برگه ی اوراق ذکر گردیده است در قالب سود اوراق به سرمایه گذار بپردازد.
اوراق مشارکت در ایران اوراقی است که پس از پیروزی انقلاب اسلامی توسط دولت به منظور تامین منابع مالی منتشر شد! قوانین مربوط به انتشار مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت اوراق مشارکت در مهر ماه سال 1376 شمسی توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و در شهریور ماه سال 1377 شمسی نیز به پیشنهاد امور اقتصادی و دارایی به اجرا درآمد… این اوراق به منظور کنترل بازار پول و تامین منابع مالی پروژه ها مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت مورد استفاده قرار می گیرند.
در بیان جزئیات بایستی گفت دولت، شرکت های دولتی، شهرداری ها و موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی و موسسات عام المنفعه و شرکت های وابسته به دستگاه های مذکور، شرکت های سهامی عام و خاص و شرکت های تعاونی تولید بر طبق قانون جزو شرکت هایی هستند که برای تامین بخشی از منابع مالی لازم جهت ایجاد، تکمیل و توسعه طرح های سودآور تولیدی، ساختمانی و خدماتی و تامین مواد اولیه تولید و یا طرح های عمرانی و انتفاعی مجاز به انتشار اوراق مشارکت می باشند.
اوراق مشارکت با نام و یا بی نامی چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
اوراق مشارکت با نام تنها به نام دارنده آن است و حتی در صورت سرقت یا مفقودی ورقه، امکان فروش و بهره مندی از مزایای آن وجود ندارد! اما اگر اوراق مشارکت از نوع بی نام باشد، در حقیقت در وجه حامل می باشد و می بایست نسبت به مراقبت از آن توجه ویژه ای داشت.
شاید این سوال پیش آید که نرخ بازدهی اوراق مشارکت به چه میزان است؟
در پاسخ بایستی گفت نرخ بازدهی سالیانه س اوراق مشارکت را معمولا چیزی بین ۳ تا ۵ درصد بالاتر از نرخ سود سپرده ی بلندمدت یک ساله بانک ها برای سرمایه گذاران اعم از حقیقی و حقوقی تعریف می کنند!
توجه داشته باشید هیچگونه ریسکی متوجه دارندگان اوراق مشارکت نمی باشد؛ چرا که تقریبا تمام اوراق مشارکتی که تا به امروز منتشرشده اند، دارای ضامن سودآوری می باشند. یعنی در زمان انتشار اوراق مشارکت، در ورقه ی مزبور سود علی الحساب تعریف شده است (سود تضمین شده) و ناشر پرداخت سود را در تاریخ های اعلام شده تضمین می نماید.
با توجه به سازوکار انتشار اوراق مشارکت، خرید اوراق مشارکت یک سرمایه گذاری بدون ریسک می باشد و می تواند به عنوان یک سرمایه گذاری ایمن آن را در پرتفوی سرمایه گذاری خود قرار داد! زیرا نسبت به بانک، سود مناسب تری را مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت فراهم می نماید.
لازم به بیان است خرید و فروش اوراق مشارکت معاف از پرداخت مالیات است! اما بابت خرید و فروش اوراق مشارکت کارمزد از خریدار اوراق گرفته می شود. هرچند مبلغ این کارمزد بسیار پایین و چیزی در حدود هفت صدم درصد قیمت مهمترین عامل خرید اوراق مشارکت اوراق مشارکت است.
اما درباره چگونگی خرید و فروش اوراق مشارکت دقت داشته باشید که کدام نوع از اوراق را خریداری می نمایید! اوراق مشارکت، دو دسته ی مهم بورسی و خارج از بورس را شامل می شوند؛ اوراق خارج از بورس خود سه نوع را شامل می شود: اوراق ساده، اوراق قابل تبدیل به سهام و اوراق قابل تعویض با سهام. از بین این سه نوع ساده با نام یا بی نام بیشتر در بازار مالی ایران خرید و فروش می شود و اوراق قابل تبدیل یا اوراق قابل تعویض با سهام چندان مورد استفاده قرار نمی گیرند.
اوراق مشارکت بورسی
اوراق مشارکت بورسی، اوراق با نامی است که توسط دولت و یا شرکت های مختلف که به آن ها ناشر اوراق گفته می شود و اجازه انتشار اوراق را دارند، در بازار بورس عرضه می شوند. توجه داشته باشید برای خرید اوراق مشارکت بورسی، هر سرمایه گذاری که دارای کد بورسی باشد می تواند از طریق سامانه معاملاتی آنلاین یا ثبت سفارش اینترنتی اقدام به خرید نماد اوراق مشارکت موردنظر خود نماید!
قیمت اوراق مشارکت بورسی پس از پذیره نویسی از طریق عرضه و تقاضا در فرابورس مشخص می شود! سود علی الحساب این اوراق در دوره های مشخص و مبلغ اسمی اوراق نیز در زمان سررسید از طریق شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق و تسویه وجوه به حساب اعلام شده توسط فرد سرمایه گذار واریز می شود.
اوراق مشارکت خارج از بورس
اوراق مشارکت خارج از بورس، معمولا بدون نام هستند و برای خرید آن ها بایستی به بانک های عامل و فروشنده مراجعه کرد. اوراق مشارکت خارج از بورس سه دسته را شامل می شوند که عبارت است از:
اوراق خارج از بورس با نام یا بی نام
اوراق مشارکت ساده در دو شکل با نام یا بی نام صادر می شوند! اوراق مشارکت با نام به اسم فرد خریدار صادر می شوند! در این شرایط چنانچه آن را گم کنید، امکان سوء استفاده از اوراق مشارکت شما وجود ندارد. اما اگر اوراق مشارکت بدون نام خریداری نمایید، همچون چک حامل است! پس اوراق مشارکت بی نام را حتما بایستی در جای امن و مطمئن نگهداری کرد.
اوراق قابل تبدیل شدن به سهام
اوراق مشارکتی که خریدار آن را می گیرد و امکان تبدیل شدن آن به سهام شرکتی که آن را منتشر کرده است، دارد.
اوراق قابل تعویض با سهام
اوراق مشارکت قابل تعویض با سهام این امکان را به دارنده ی خود می دهد که در ازای واگذاری آن، سهام شرکت های بورسی را بگیرد.
دیدگاه شما